Type and press Enter.

Bardzo krótko / Tomasz Mirkowicz / Lekcja geografii

„Lekcja geografii to dwadzieścia trzy lipogramy, czyli opowiadania tak skonstruowane, by nie zawierały wybranych liter alfabetu” – czytamy na okładce książki. Zjawisko brakującej litery nie jest podczas lektury rozstrzygające, ale daje czytelnikowi istotną wskazówkę co do autora – że ten ma mianowicie niemałe poczucie humoru i że włożył w akt ...

DRUGI LEM

W czytelniczych rozmowach, zwłaszcza tych, w których głośno pobrzękuje fantastyka, prędzej czy później pada pytanie o to, czy gdzieś wśród współczesnych autorów kryje się tak zwany „Drugi Lem”, ktoś, kto dorównywałby staremu mistrzowi warsztatem, wyobraźnią, wiedzą, wszechstronnością albo pracowitością, a najlepiej wszystkimi tymi rzeczami na raz. Potem idzie analiza, że ...

Kosmiczna zaraza / Romuald Pawlak / Podarować niebo

Jakże tęskniłem za taką klasyczną formułą – międzygwiezdny statek z ziemskimi kolonistami zostaje unieruchomiony bardzo daleko od miejsca przeznaczenia i wtedy niespodziewanie dochodzi do Kontaktu, który jednak nie przebiega według żadnego z najpopularniejszych wzorców amerykańskiego kina akcji. Bo choć człowiek podejmuje wyprawę w nieznane, to ostatecznie okazuje się, że nieznane ...

Bardzo krótko / Lem / Solaris

W przypadku niektórych powieści Stanisława Lema zachodzi pokusa szybkiej lektury, oparta na wyraźnie zarysowanej tajemnicy oraz dynamicznie zmontowanej sekwencji zdarzeń. W schemat ten wpisują się chociażby "Niezwyciężony" czy "Eden", a także - do pewnego momentu - "Solaris". Pokusie tej należy dać odpór za wszelką cenę. W warstwie problemowej jest bowiem ...

Roberto Bolaño / Literatura faszystowska w obu Amerykach

To bardzo dziwna książka. Nieodparcie zabawna i głęboko smutna. To zarazem jedna z najlepszych książek, jakie czytałem w ostatnich latach. Bolaño kreśli sylwetki trzydziestu pisarek i pisarzy z Ameryki (głównie Łacińskiej), którym przytrafił się flirt ze skrajnie prawicową ideologią, dla ułatwienia wrzuconą tu do wspólnego worka faszyzmu (w oryginale: nazizmu). ...

Niesforny kisiel / Stanisław Lem / Cyberiada

Mój kryzys czytelniczy trwa już kilka miesięcy, choć niełatwo przyszpilić jego istotę. Trochę nie chce mi się czytać, a gdy już coś przeczytam, nie bardzo chce mi się o tym pisać. A jeśli nawet coś napiszę, przychodzi mi czytać to z kolei z autentyczną odrazą. Krótko mówiąc - nie jest ...

Zamarzło / Dukaj / Lód

Gdyby nie te dziwne okoliczności zewnętrzne, skutkujące nadmiarem wręcz czasu wolnego, być może nigdy nie sięgnąłbym po "Lód", który straszył na półce swą opasłością już od kilku lat. I pewnie niewiele by to zmieniło, to znaczy pozostałbym tym samym człowiekiem, mimo iż paradoksalnie trudno mi wskazać bardziej utalentowanego od Dukaja ...

Kazimierz Brandys / Listy do pani Z.

W jednej konkurencji jest Brandys arcymistrzem. Doprawdy, nie wiem, czy znam lepszego od niego ironistę. No dobrze, jest Anatol France, który też jest świetny. Jest jeszcze Mann, Thomas oczywiście, ale u niego jest to oszczędne i zawoalowane, może poza "Feliksem Krullem" i "Wybrańcem", gdzie już sobie popuścił pasa. A tu ...

Herbert Rosendorfer / Budowniczy ruin

Raczej niewiele powstało dotąd lepszych powieści. Rosendorfer wykazał się jednak wyjątkową nierozwagą, rzucając na rynek debiut tego kalibru; podejrzewam, że później trudno mu było samemu sobie sprostać. Adam Lipszyc pisze w posłowiu, że wokół „Budowniczego ruin” utworzył się tajny krąg wyznawców, na wzór nieledwie loży masońskiej. Niniejszym zgłaszam swój akces ...

Andrzej Kijowski / Dziecko przez ptaka przyniesione

Kto w literaturze najlepiej zmierzył się z fenomenem polskości? Do tej pory sądziłem, że uczynił to Kazimierz Brandys w „Wariacjach pocztowych”. I choć „Dziecko przez ptaka przyniesione”, starsze o cztery lata, nie zmieniło mojego sądu, to jest w tym nurcie pozycją wyjątkową, odrębną, brawurową i – jak sam autor – ...

Karel Čapek / Opowieści z różnych kieszeni

I wielcy pisarze mogą się czasem mylić. Otóż Karel Čapek, pisząc dziewięćdziesiąt lat temu te krótkie historyjki, pomylił się zupełnie w ocenie kierunków, w jakich podążą światowe literatura i kinematografia, w szczególności kryminalne oraz sensacyjne, i protagonistami swych opowiastek uczynił nie supermenów, tylko zwykłych ludzi, omylnych, ograniczonych, co tu dużo ...

Bardzo krótko / LEM / Głos Pana

Na Ziemię dociera sygnał, nadany prawdopodobnie przez dalekich „braci w rozumie”. Najtęższe (amerykańskie!) umysły usiłują go rozszyfrować i zbudować obraz nadawców; okazuje się jednak, że patrzą w zwierciadło. Do tego, niestety, krzywe. Tak można pokrótce scharakteryzować treść powieści Lema. Powieść to zresztą pozorna, bo choć spełnia formalne znamiona takiej klasyfikacji ...

Reinterpretacje #2 / Arthur Schnitzler / Powrót Casanovy

To bodajże u Lema wyczytałem pochwałę Arthura Schnitzlera. Ten zmarły blisko sto lat temu wiedeński prozaik i dramaturg byłby dziś zapewne całkowicie zapomniany, gdyby nie szczególne upodobanie filmowców do jego twórczości. Najsłynniejszą ekranizacją są oczywiście „Oczy szeroko zamknięte” Kubricka, a i sam „Powrót Casanovy” został sfilmowany dwukrotnie, w tym w ...

PRÓŻNIA GO SKONAŁA #2 / Stulatek, który wyskoczył przez sufit

Adrian Gabaryt to młody pisarz o ustalonej już renomie i niespotykanej skuteczności; publikuje od trzech lat i przez ten czas ukazało się jego siedemnaście powieści, nie licząc kobiet i dzieci. Autor zapowiada, że dopiero się rozkręca i ten rok będzie rekordowy. Szeroko znane są pisarskie rytuały Gabaryta. Dzień uznaje on ...

PRÓŻNIA GO SKONAŁA #1 / Mistrz i małolata

Rok 2018 rozpoczyna Wydawnictwo Białe z solidnym przytupem, w nasze ręce trafia bowiem proza najwyższej próby. Według materiałów prasowych jest Robert Gonad twórcą młodym, ale jego powieść obnaża w ukrywającym się pod enigmatycznym pseudonimem pisarzu człowieka doświadczonego, i to zarówno na polu czysto literackim, jak i w materii, o jakiej ...

Bardzo krótko / Lem i „Eden”

Dlaczego nie robią już takich pisarzy? A właściwie, dlaczego zrobili tylko takiego jednego? A jeszcze właściwiej, dlaczego sam zrobił się tylko taki jeden, bo przecież wymagało to ogromnej pracy - najpierw wypełnić ten umysł po brzegi wiedzą, a potem przemielić tę wiedzę tak, by wyrobić sobie własny pogląd. Poglądy. Pogląd ...

Lemowe Duety – Niezwyciężony / Człowiek z Marsa. Opowiadania młodzieńcze. Wiersze

NIEZWYCIĘŻONY – 1964. Absolutnie kanoniczna i prawdziwie fantastyczno-naukowa! Wybitna, jeśli nie jedna z najwybitniejszych pozycji hard science fiction w historii gatunku! W Polsce i na świecie. Znakomicie, precyzyjnie i jednocześnie przystępnie napisana i opowiedziana historia ludzkiego kontaktu z obcą formą martwej cywilizacji, czy też techno-ewolucji. "Niezwyciężony", krążownik drugiej klasy, największa jednostka, ...

Nie po kolei / Blade Runner 2049

Załodze Statku Głupców odmówiono akredytacji na przedpremierowy pokaz „Blade Runnera 2049” z uwagi na pewne zaszłe i poważnie wyolbrzymione przez policję ekscesy; do wrocławskiego kina Nowe Horyzonty byłem więc zmuszony udać się w przebraniu borsuka. Obawiam się, że ten awanturniczy kamuflaż, mimo stosunkowo grubego futra, ujawniał moją ekscytację – jak ...

Pies nad psami / Olaf Stapledon – Syriusz

Dzieje fantastyki naukowej sięgają XIX wieku, ale jej prawdziwy rozkwit (i przekwit) przypadł na wiek dwudziesty. Zanim popularne w USA wydawnictwa pulpowe zyskały największą popularność i na wieki wieków przykleiły science fiction łatkę niewybrednej rozrywki, szlaki gatunkowi przecierali twórcy poważni, oferujący utwory przystępne w formie, a głębokie w treści, wiążącej ...

Planeta LEMa / Felietony ponadczasowe

Moda na Lema nie przemija. Jest w tym jakiś przekorny promyczek światła, że dookoła ziszcza się to, co Lem wieszczył, przed czym przestrzegał, a jednocześnie jego wymagającą przecież twórczość ciągle się wydaje, sprzedaje, czyta. Mało tego, ostatnie lata obrodziły nam rozmaitymi Lemorabiliami, a to w postaci korespondencji Mistrza z innymi ...

Wojciech Orliński / Lem. Życie nie z tej ziemi

Po raz kolejny dane jest mi stwierdzić, iż czytanie Lema, jak i czytanie o Lemie samym, to czynności tak samo mi przyjemne. Nad wyraz mi przyjemne, dodajmy! Wojciech Orliński, autor znany dobrze lemofilom z książki Co to są sepulki? Wszystko o Lemie, postanowił napisać pierwszą w kraju biografię naszego rodzimego Mistrza ...

Pomarudźmy dzisiaj / Stanisław Lem – Obłok Magellana

„Obłok Magellana”, trzecia dopiero powieść Lema, wydana w 1955 roku, daleka jest od doskonałości. Sam autor długo nie zgadzał się na jej wznawianie, mówiąc po latach o „kwieciu stylistycznym” i „przesłodzonej fabule”. Podniosłość odnajdziemy zresztą nie tylko w stylu, ale i w treści. Napuszony chwilami dydaktyzm „Obłoku” wprost wynika z ...

Lemowe Duety – Śledztwo. Katar / Pamiętnik Znaleziony w Wannie

ŚLEDZTWO – 1958. KATAR – 1975. Choć te krótkie dość powieści dzieli cały wielki okres w twórczości naszego najwybitniejszego pisarza gatunku SF, to ich problematyka jest całkowicie bliźniacza - rola statystyki i przypadku w poznawaniu i postrzeganiu coraz to bardziej skomplikowanego świata, w którym to wszyscy, chcąc nie chcąc, egzystujemy. Katar z ...

Lemowe Duety – Opowieści o Pilocie Pirxie

OPOWIEŚCI O PILOCIE PIRXIE – 1968. Kochani, to nie jest już Klasyka.. To KANON ścisły światowej fantastyki! Opowiadania z Pirxem w roli głównej to cudna, oldskulowa, nieśmiertelna i pierwszorzędna - Science Fiction! Cykl historii o jednym z moich ulubionych, fantastycznych bohaterów, powstawał przez lat wiele. Lem rozpoczął go trzema opowiadaniami ...

Lemowe Duety – Fiasko / Astronauci

FIASKO – 1987. Zacznijmy z przytupem, czyli: Absolutne Mistrzostwo w dziedzinie HARD SF. Chwilami VERY HARD! Ostatnia taka powieść Lema i finalna kwintesencja jego poglądów na temat Kontaktu. Ta książka to prawdziwy ogrom filozoficzno-technologicznych spekulacji w tymże właśnie temacie. Rozważań prowadzonych i wyłożonych w świetnie przemyślanej, atrakcyjnej fabule i klimacie ...