Type and press Enter.

David Albahari / Götz i Meyer

Lubię tylko te książki o tragediach XX wieku, które ujmują temat dyskretnie jak „Austerlitz” Sebalda albo w sposób pokrętny i zakamuflowany jak „Zakład kąpielowy” Augustina czy „Tynset” Hildesheimera, wszystkie przytaczane już na tych łamach, choć wiele księżyców temu, by posłużyć się kalką językową w najgorszym guście. Albahari próbuje autorskiego podejścia. ...

Życie i śmierć samotnych gołębi

„Na południe od Brazos” Larry’ego McMurtry’ego to opasłe tomiszcze. Całość liczy sobie niespełna 900 stron – razem z posłowiem i klimatycznymi zdjęciami, w tym z epoki Dzikiego Zachodu. Bo to właśnie w tych czasach dzieje się opisana historia (około 1876 roku, już po Little Bighorn). Tak więc mamy do czynienia ...

NAJAZD OBCYCH Z PIWNICY / JACK FINNEY / INWAZJA PORYWACZY CIAŁ / WYMIARY

Jack Finney, Inwazja porywaczy ciał, Wydanie II, Czerwonak, listopad 2023. Inwazja porywaczy ciał to klasyczna już powieść science fiction, opublikowana w 1954 roku przez Jacka Finneya. Rzecz jest cholernie sugestywna i porywająca, co poprzeć mogę nie tylko moimi subiektywnymi wrażeniami, ale też faktem, że przez tych ...

APOCALYPSE (HERE AND) NOW! / MACIEJ SZMAJDZIŃSKI / WYGNANI Z RAJU

Maciej Szmajdziński, Wygnani z raju, Warbook, Ustroń, 2023 Z postapokalipsą mam taki problem, że za sprawą czytania Philipa Dicka, grania w Fallouty i obejrzenia mnóstwa filmów w tej tematyce, nieodwołalnie stopiła się ona w mojej wyobraźni z opustoszałą Ameryką Północną - wiecie o co chodzi - ...

GROZA I PYRY – OMNIFAGUS – RAFAŁ NAWROCKI

Robert Nawrocki, Omnifagus, Wydawnictwo Vesper, 2023 No, to jakiś już czas temu wylądowałem z lekturą OMNIFAGUSA, zbioru opowiadań grozy Rafała Nawrockiego, krążących swoją tematyką wokół szeroko pojętych miejskich legend, creepy past i weird fiction – to wystarczyło by kupić moje zainteresowanie, zaś dodatkowy smaczek w postaci ...

INNA KOSMOGONIA / BOGOWIE PEGANY / LORD DUNSANY

Lord Dunsany, Bogowie Pegany, Wydawnictwo Vesper, Czerwonak 2023 Opowiadać historie i słuchać historii – to są ludzkie gry. Bardzo ludzkie. Wymyśliliśmy sobie nawet literaturę, to jest zbiór zastygłych historii, do których mamy dostęp nawet, gdy nikt w pobliżu do opowiadania się nie kwapi. Takie magazynowanie opowieści ...

ŚWIETLANA PRZYSZŁOŚĆ / CYBERPUNK 2077: BEZ_PRZYPADKU / RAFAŁ KOSIK

Rafał Kosik, Cyberpunk 2077: Bez_Przypadku, Powergraph, Warszawa, 2023 Mały wstęp dla tych, którzy w gamingowym świecie nie siedzą. W 2013 roku na Youtube pojawił się trailer powstającej gdy średniej wielkości polskiego studia CD Projekt RED – Cyberpunka 2077 – przyszłe lata należały jednak do innego tytułu: ...

WYOBRAŻONE ŻYCIE / JAMES TREFIL / MICHAEL SUMMERS

James Trefil, Michael Summers, Wyobrażone życie, Copernicus Center Press, Kraków 2020 Statek nie tylko bawi, ale także uczy i dziś, w ramach tej drugiej działalności rekomendował będę książkę popularnonaukową, przy której, swoją drogą, nieźle ubawić także się można. Jest to zatem sytuacja z rodzaju sytego wilka ...

SŁODKA ZIEMIA / MICHAŁ GOŁĘBIOWSKI

Michał Gołębiowski, Słodka Ziemia, Tyniec Wydawnictwo Benedyktynów, Kraków, 2023 To jest pełne życia, tętniące i rozmaite pisanie o żywym świecie. Autor jest tutaj zachwyconym świadkiem, który swoją relację ze świata chłodzi głębszym namysłem i odniesieniem do mnóstwa treści kultury i popkultury. Właśnie – w pisaniu Gołębiowskiego ważne jest to, że ...

PRAWDA MIESZKA W GŁĘBINIE / ROZGWIAZDA / WATTS

Peter Watts, Rozgwiazda, Wydawnictwo Vesper, Czerwonak, czerwiec 2023 No, to wylądowałem z Rozgwiazdą, wydaną właśnie na nowo debiutancką powieścią Petera Wattsa, oryginalnie powstałą w 1999 roku (to dość ważne, biorąc pod uwagę trafność i aktualność niektórych z poruszanych tematów, ale o tym później), książkę czytałem zresztą po raz drugi, ale ...

NIEWIDZIALNY CZŁOWIEK / H.G. WELLS

Za mną lektura Niewidzialnego Człowieka od Wellsa. A ja pisanie Wellsa szalenie szanuję, ogólnie bardzo, ale to bardzo lubię wszystkich tych twórców piszących gdzieś na pograniczu XIX i XX wieku, zwłaszcza w kiełkującym dopiero science fiction, w fantastyce i grozie – tych zakamarkach literatury, które poza opowiadaną historią, skupiają się ...

PAN CIEMNOŚCI / ROBERT SILVERBERG

Pan Ciemności Roberta Silverberga to jest książka o szalenie długiej, dziwnej, przerażającej momentami drodze, jaką można przejść w jednym życiu. Rzecz o życiu Andrew Battela – sam Battel był rzeczywistą postacią historyczną, angielskim podróżnikiem z przełomu XVI i XVII wieku – Pan Ciemności nie jest jednak jego wiernym życiorysem, a ...

O SERCU BIJĄCYM W UKRYCIU / SEGRETARIO / MACIEJ HEN

O tym, że Maciej Hen pisze Segretaria, że akcja toczy się w piętnastowiecznym Krakowie, że będzie to powieść epistolarna dowiedziałem się mniej więcej dwa lata temu, i od tamtej pory czekam z wielką niecierpliwością, mając w pamięci to, co autor potrafi wywinąć, gdy zabiera się za pisanie w ogóle, ze ...

PĘKNIĘTY ŚWIAT / ROZDARCIE / MAURYCY NOWAKOWSKI

Za mną lektura Rozdarcia Maurycego Nowakowskiego, autora tworzącego do tej pory kryminały i książki o tematyce muzycznej, których zazwyczaj nie czytuję, na tę nową rzuciłem się jednak z wielką ciekawością, jest ona bowiem dystopią, a dystopijne wizje cenię i z błogością (podszytą pewnym niepokojem) czytuję! Dostajemy zatem wizję Europy, która ...

Lektura wtóra / Ernst Augustin / Zakład kąpielowy

A gdybyście przyjechali do sanatorium, a tam wcale nie czekałyby nieprzyzwoita wyżerka, kawa i koniak, błogie leżakowanie pod kocami z wielbłądziej wełny, tylko koszmar, pętla niepojętych zdarzeń, z której nie sposób się wyrwać? I gdyby nie było do końca wiadomo, czy to na pewno wy przyjechaliście, czy jednak ktoś inny, ...

APOKRYFY POLSKIE O ŚWIĘTYCH I CZARTACH, XSIĘGA OSMA / ŚWIĘTY WINCENTY FERRERIUSZ

A Wincenty Ferreriusz to jest święty co to zawsze się do czegoś śpieszy, co to doczekać się nie może i wiecznie na wieczność czeka. Raz na jakiś czas wymyka się z nieba, na ziemię po drabinie schodzi, powoli i ostrożnie bo trąbę ze sobą taszczy, będzie chodził po ulicach i ...

PORADNIK NIEDZIELNEGO CZYTELNIKA #1 / OKŁADKA

Przychodzi (albo i nie przychodzi) taki dzień w życiu człowieka, w którym staje się on czytelnikiem. Czasem jest to pierwsza przeczytana w życiu książka, czasem któraś z kolei szkolna lektura, która miast na śmietnik pamięci trafia prosto w młodzieńcze serce i zostaje tam już na zawsze, czasem to czytadło po ...

Po pierwsze wątpić / Jan Józef Szczepański / Dziennik 1957-1963

Dwa są wielkie tematy tego dziennika. Pierwszym, niekoniecznie może oryginalnym, jest przemijanie. Bardzo wcześnie zyskuje Szczepański jego świadomość i od tego momentu wszystkie opisywane wydarzenia przesłania jego cień, nienachalny, lecz stale obecny. Drugi z wielkich tematów jest mi zaś szczególnie bliski, podobnie jak i sam autor. Cały tom przeniknięty jest ...

HRABAL – MIASTECZKO, W KTÓRYM CZAS SIĘ ZATRZYMAŁ

No, to skończyłem czytać Miasteczko, w którym czas się zatrzymał Hrabala. Zapytacie – co tam nowego u Hrabala? Odpowiem: to samo co zawsze. To samo, to znaczy najlepsze czytanie, na jakie trafić można. Miasteczko pisał Hrabal w 1973 roku, zaś impulsem do pisania były problemy zdrowotne – pisarz nie domagał ...

Do czego służy naród / Oksana Zabużko / Planeta Piołun

Jest coś fascynującego w sposobie, w jaki intelektualiści postrzegają zjawiska w innych, dodatkowych kategoriach, dostrzegają między nimi sekretne powiązania, kroją nożem rzeczywistość i ukazują ją warstwa po warstwie. Eseje Zabużko uświadomiły mi moją ślepotę w kwestii Putina, ukazały jego działania wpisane w szerszy kontekst konsekwentnie realizowanego od lat planu. Mojej ...

Józef Wittlin / Orfeusz w piekle XX wieku

To była znajomość, która trwała ponad miesiąc, nie tyle nawet ze względu na obszerność tego zbioru, w wydaniu Instytutu Literatury poszerzonego jeszcze o obficie zakrojone i nie zawsze niezbędne przypisy, ale przede wszystkim z uwagi na intensywność zawartych tu treści, co fascynujące, przekazanych w sposób przejrzysty i czytelny. Wittlin od ...

O słowo za dużo / Dino Buzzati / Sześćdziesiąt opowiadań

Kto normalny rozpoczyna zbiór sześćdziesięciu opowiadań arcydziełem? Buzzati to niewątpliwie autor z wyższej półki. Jego wyobraźnia jest nieograniczona; światy, jakie buduje – zniewalające. Tworzy fantastyczne fabuły i nie zawsze potrzebuje do tego fantastycznych rekwizytów. Nastrój jest często baśniowy; rzeczywistość pozornie zwyczajna nagle zyskuje dodatkowy wymiar, zdradza swą inność jakimś obcym ...

Michał K. Pawlikowski / Dzieciństwo i młodość Tadeusza Irteńskiego

To książka interesująca już choćby ze względu na swą formę, stanowi bowiem autobiografię zakamuflowaną pod postacią powieści, w której młodzieńcze przeżycia autora przypisane są bohaterowi o fikcyjnym nazwisku. Kamuflaż jest mocno umowny, a jednak fikcja Tadeusza Ipohorskiego-Irteńskiego być może odrobinę ośmiela Pawlikowskiego do szczerości, a nawet pewnej niefrasobliwości w odkrywaniu ...

Z METAFORĄ NA SŁOŃCE #1 / IZABELA FIETKIEWICZ-PASZEK

„Krótka piłka” to cykliczny vlog literacki prowadzony od lutego 2021 przez poetkę i animatorkę kultury Izabelę Fietkiewicz-Paszek, związaną z Miejską Biblioteką Publiczną im. Adama Asnyka w Kaliszu. Vlog nagrywany jest w filii nr 6 MBP, która mieści się w historycznym budynku dawnej łaźni przy Obozie Legionistów w Szczypiornie, legendarnym miejscu ...

Opowiadanie mitu / Wilhelm Mach / Życie duże i małe

Wilhelm Mach, dziś zupełnie zapomniany, był w latach 60. gorącym nazwiskiem na literackiej scenie PRL-u i aktywnym uczestnikiem środowiskowego życia. Z sympatią, a nawet czułością, wspominają go Kazimierz Brandys i Józef Hen, ale także Marek Nowakowski; mniej ciepłe słowa ma dla niego Leopold Tyrmand. Postanowiłem na własne oczy przekonać się, ...

Bohdan Korzeniewski / Było, minęło… Wspomnienia

Tematyka przeraźliwych doświadczeń XX wieku – obozów koncentracyjnych, łagrów, masowych mordów, samej wojny – wciąż nas fascynuje. Metody deskrypcji tych doświadczeń są rozmaite, od suchych, pozbawionych komentarza raportów Nałkowskiej czy Borowskiego aż po przesłodzoną, fałszującą fabularyzację, komercjalizującą tragedię i zawierającą obowiązkowe słowo klucz w tytule. Ja osobiście najbardziej lubię czytać ...

Bardzo krótko / Wolfgang Hildesheimer / Tynset

Powieści o największej tragedii XX wieku czytam już tylko pod warunkiem, że są wyjątkowe; i gdybym wiedział, że „Tynset” zahacza o ten temat, nie sięgnąłbym po niego. Ale to właśnie rzecz wyjątkowa i tajemnicza, a nieliczne wzmianki pozwalające rozszyfrować materię, która tak gniecie narratora, są zakamuflowane i opatrzone pieczęciami, jakie ...

JAK SIĘ TWORZY POWIEŚĆ / UNAMUNO

Jak się tworzy powieść Miguela de Unamuno, to tekst tak gęsto obrosły kolejnymi warstwami, że już samo przekopywanie się przez nie, przedzieranie w głąb w poszukiwaniu jego sedna, sensu i spotkania z autorem jest dobrym powodem do sięgnięcia po książkę. Te warstwy sięgają poza sam utwór – dotyczą nie tylko ...

ŻYCZENIA OD ASTERIKSA (4) JAK JUŻ MUSISZ WALCZYĆ, WALCZ ZE SOBĄ

Kiedy w jednym miejscu gromadzi się zbyt wielu ludzi o identycznych ambicjach, pewne są dwie konsekwencje: bezwzględna walka i brak zwycięzcy. Miejsca jest po prostu za mało. Doskonale świadczy o tej prawdzie znane "gdzie dwóch się bije...". Tyle że ten trzeci nie jest zwycięzcą walki dwóch. On po prostu dostaje ...

Bardzo krótko / Barbara Sadurska / W ruchu

„W ruchu” to książka szczególna. Wydana przez Małopolski Instytut Kultury w nakładzie czterech tysięcy egzemplarzy i dystrybuowana bezpłatnie (oraz skutecznie – spróbujcie ją dostać!), mieści osiem historii, z których cztery dzieją się w Krakowie, a cztery gdzie indziej w Małopolsce. Pierwsze opowieści zaczynają się jeszcze w XIX wieku, by niespiesznie ...

ŻYCZENIA OD ASTERIKSA (3) DYSTANS DO SIEBIE

Trudno żyć z tymi, którzy wszystko biorą do siebie. Każdy zna tę pokusę, ten korzeń wrastający głębiej i głębiej. W końcu własny pępek zrasta się z pępkiem świata. Ten śmieszny wklęsły guzik gdzieś w połowie drogi od stóp do głów. Asteriks i Obeliks wybierają się do Szwajcarii, aby zdobyć srebrną ...

Bardzo krótko / Jorge Luis Borges / Alef

To nie była moja pierwsza lektura tego zbioru. Ale uprzednio podchodziłem do Borgesa bezkrytycznie, w otępiałym zachwycie, tym razem pojawiły się zaś pewne wątpliwości. Najbardziej przemawia bowiem do mnie erudycja w wydaniu dyskretnym, tymczasem w „Alefie” zbyt często jest ona demonstracyjna, choć wciąż tę dyskretność usiłuje symulować. Chwilami wydawało mi ...