Type and press Enter.

Śpij dobrze / Pamiątki z pożaru Itaki #5 / Herbert

„Kołysanka” Lata krótsze i krótsze kapłani świątyni Ammona odkryli że Wieczna Lampa co roku spala mniej oliwy to znaczy świat się kurczy przestrzeń czas i ludzie Obserwację kapłanów przekazał Plutarch zapewne wzbudziła gniewny pomruk w kołach filozofów bo zrozpaczeni zmiennością człowieka chcą aby kosmos świecił nam przykładem A jednak dowód ...

O śmierci i narodzinach epoki / Rene / Chateaubriand

Śmiertelna nuda, niepokój, przesyt, głód duszy – oto powszechny objaw, do którego doprowadza w XVIII wieku nadużycie intelektu*. Tymi słowami w fenomenalnym wstępie do Atali Chateaubrianda, maluje Boy krajobraz literatury francuskiej u schyłku osiemnastego wieku. W całym tekście (który zresztą gorąco, a nawet gorączkowo polecam) znajdziemy zarówno panoramę dwu wieków, ...

Dlaczego klasycy też płaczą? / Pamiątki z pożaru Itaki #4 / Herbert

Dlaczego Klasycy 1 w księdze czwartej Wojny peloponeskiej Tukidydes opowiada dzieje swej nieudanej wyprawy pośród długich mów wodzów bitew oblężeń zarazy gęstej sieci intryg dyplomatycznych zabiegów epizod ten jest jak szpilka w lesie kolonia ateńska Amfipolis wpadła w ręce Brazydasa ponieważ Tukidydes spóźnił się z odsieczą zapłacił za to rodzinnemu ...

Kobieta Trzydziestoletnia / Balzac

Zechciał Balzac w Kobiecie Trzydziestoletniej przyjrzeć się życiu i duszy kobiety w skali makro, w całości. Kolejne rozdziały przeskakują na następujące po sobie sceny, zaś osią tego korowodu jest tytułowa kobieta, którą spotykamy w różnych, decydujących momentach jej życia. Po raz pierwszy spotykamy pannę Julię, gdy jest jeszcze młódką, zabraną ...

O cnotach poety / Joyce / Epifanie

Gdy przed około rokiem miałem po raz pierwszy styczność i przyjemność z poezją Jamesa Joyce'a z zachwytem myślałem sobie: o, jakże on niezwykle odkrywa poezję w codzienności! Dziś, wracając do jego Epifanii, myślę sobie coś zgoła innego, przy okazji gdybając: skąd poeta bierze poezję. Czy poeta znajduje poezję w świecie? ...

Pamiątki z pożaru Itaki #3 / Herbert / Rilke

Co naprawdę widzimy, kiedy się odwracamy? Obraz miesza się z pamięcią po obrazie. Obrót głowy jest przejściem między nimi. Nie wiadomo, co zobaczył Orfeusz. Była w nowej jakiejś dziewczęcości, Nienapoczęta; a jej płeć zamkniona Jak młody kwiat na wieczór, a jej ręce Od bycia zaślubionymi tak bardzo Odzwyczaiły się, że ...

Myśl jak nóż / Chesterton / Ortodoksja

Chesterton ze swoją Ortodoksją, cierpliwie czekali na jednej z moich półek już od dłuższego czasu, od lektury niejakiego Bettelheima, który to Chestertona, jako autorytet w baśniowym patrzeniu na świat rekomendował. Czekali cierpliwie, ale miarka się przebrała i w końcu trzeba było po nich sięgnąć! Już od pierwszych stron jasno i ...

Pamiątki z pożaru Itaki #2 / Herbert

DWIE GŁOWY Pan Cogito trzyma w ramionach ciepłą amforę głowy reszta ciała jest ukryta widzi ją tylko dotyk przygląda się śpiącej głowie obcej a pełnej czułości jeszcze raz stwierdza ze zdumieniem że istnieje ktoś poza nim nieprzenikniony jak kamień o granicach które otwierają się tylko na moment potem morze wyrzuca ...

Po tamtej stronie szafy / Książę Kaspian

No, proszę sobie wyobrazić. Trochę jakby odkrywanie Ameryki, ale jednak odkrywanie na nowo, bo już kiedyś było odkryte i było znane. Takich właśnie odkryć ostatnio dokonuję przy okazji ponownej lektury Opowieści z Narnii. W przypadku tomu drugiego (a według narnijskiej chronologii czwartego) takie odkrywanie jest również udziałem bohaterów, zatem pojawiła ...

Pierwsza Kropla / Pamiątki z pożaru Itaki #1 / Herbert

Zbigniew Herbert, Dwie krople Lasy płonęły – a oni na szyjach splatali ręce jak bukiety róż ludzie zbiegali do schronów – on mówił że żona ma włosy w których się można ukryć okryci jednym kocem szeptali słowa bezwstydne litanię zakochanych Gdy było bardzo źle skakali w oczy naprzeciw i zamykali ...

CZUŁY BARBARZYŃCA / HRABAL

archipelag A więc żyjemy na archipelagu. Im dłużej żyję, tym wyraźniej to widzę. Niby razem, niemal zawsze jednak obok. Spotykamy innych, widzimy jak wykonują swoje czynności, widzimy ich zwyczaje i działania, ale żyjemy obok. Widzimy sąsiednie wyspy, czasem dostrzegamy unoszące się nad nimi sygnały dymne, łuny ognisk (a może pożarów?), ...

WIELKI BŁĘKIT / To tam trzeba być

Gdy byłem dzieckiem, na dziesiąte, zdaje się urodziny, dostałem encyklopedię dla dzieci, jedną z biblii mojego dzieciństwa. Zjadałem kolejne działy a wszystko, co w nich znalazłem, fascynowało mnie bezgranicznie. Na stronach poświęconych współczesnemu kinu znalazłem cały akapit o Wielkim Błękicie Luca Bessona, widać autor uznał, że obraz ten dla ówczesnego ...

Miłość? / Karpowicz / Miłość

ja kontra Karpowicz Dziwne są moje doświadczenia z Ignacym Karpowiczem. Mam w głowie podwójny jego obraz. Pierwsza jego połowa wypłynęła po przeczytaniu Sońki, jednej z moich ukochanych powieści ostatnich lat. Wzruszyła mnie, połamała i zachwyciła. I zachwyt ten trwa do dzisiaj. Z drugiej jednak strony stoją Ości, po które czem ...

Otwarte okno / Wierność / Romaniuk

mozaika Sięgając po Wierność, mieć trzeba na uwadze rzecz jedną: to nie jest biografia. Nie da się, nie sposób z tej książki wyłowić czegoś, co można by uznać za chociażby mglisty kontur pełnej sylwetki Zbigniewa Herberta. Książka, złożona z ponad sześćdziesięciu wspomnień, przedstawia raczej mozaikę, archipelag rozrzuconych wysp, z których ...

Dziegieć i miód / Szymborska / Wołanie do Yeti

Czym jest poezja, która nie ocala Narodów ani ludzi? Zapytał Czesław Miłosz w swojej Przedmowie. Niechże to pytanie odbija się echem w tym tekście. Wszak jesteśmy w wysokich górach. Nie umiem myśleć o Wołaniu do Yeti bez porównań. Chciałem i próbowałem od tego odejść, ale się nie da. A więc ...

Herbert / Labirynt nad morzem

złoty wiek Gdy królestwo zstąpiło z niebios, (siedzibą) królestwa było miasto Eridu. W mieście Eridu Alulim został królem i panował 28800 lat. Te słowa znajdujemy na początku sumeryjskiej Listy Królów. Źródło sięga przeszłości tak dalekiej, że nawet dla jego autorów, piszących na przełomie III i II tysiąclecia przed Chrystusem, była ...

gggggggfggg / Gombrowicz / Ferdydurke

od końca Ostatni akapit spisany już po zakończeniu całego tekstu, przewrotnie ląduje na początku. Wszystko zostało już zrobione. Wszystko zostało już napisane (wrócę do tej myśli jeszcze na koniec). Wiedział o tym Gombrowicz, wiem o tym też ja, piszący ten tekst. Pomysł na niego zmieniał się kilkakrotnie, już w trakcie ...

Prawda ku prawdzie / Dukaj / Córka Łupieżcy

Części mają skłonność do całości, każda część zmierza do całości po kryjomu, dąży do zaokrąglenia, poszukuje dopełnienia, doprasza się reszty na obraz i podobieństwo swoje. Gombrowicz, Ferdydurke. 1. Jest taki moment w mojej młodości, w którym najmocniej chyba jak dotąd poczułem się uczestnikiem dziejów. Działo się to niemal dekadę temu. ...

Symeon, muzyka, starzec w czarnym kapeluszu / lektury cotygodniowe

Księga Miłosierdzia to wydany przez Rebis zbiór pięćdziesięciu (na 50. urodziny muzyka) psalmów Leonarda Cohena, nieodmiennie kojarzącego się ze starcem w czarnym kapeluszu, który w obcym języku śpiewa pieśni do Tego, którego imienia nie potrafi odnaleźć. Ta nieduża książeczka w różowo-biało-czarnym zestawieniu ze słowami „współczesnych psalmów” powoduje dość dziwne i ...

Zuchwałe ostrze prawdy / Pocieszne Wykwintnisie / Molier

O długiej drodze, jaką przebył Molier od swojej młodości, aż do bram Paryża, napisaliśmy i naczytaliśmy się już dosyć, już wystarczy. W końcu jednak nastąpił ten moment i ten obcy i zagadkowy przybysz z prowincji w końcu wkroczył w podwoje wielkiego świata. Jak to było? Był rok 1658. W trakcie ...

Nie wszyscy jesteśmy Meekhańczykami / lektury cotygodniowe

O autorze. Robert M. Wegner Opowieściami z meekhańskiego pogranicza Północ-Południe debiutował na fantastycznej literackiej polskiej scenie. Zebrał wiele nagród, w tym jedną z najcenniejszych w tym świecie – Nagrodę im. Janusza A. Zajdla za opowiadanie Wszyscy jesteśmy Meekhańczykami. I ta książka, podzielona na dwie niespojone fabularnie części, które dzielą się ...

Po tamtej stronie szafy / Koń i jego chłopiec

Cykl o Narnii jest pochodną baśni. Być może nawet próbą pewnego wskrzeszenia baśniowości w środku XX wieku (czego akurat wiek dwudziesty naprawdę potrzebował. I my wszyscy także). Trzeba o tym pamiętać, sięgając po kolejne części cyklu. Narnia ma być przypowieścią, alegorią, ma opowiadać o przemianach swoich bohaterów i o mechanizmach ...

Najwspanialsza kobieta świata / lektury cotygodniowe

O autorce. Na pierwszych stronach swojej opowieści Nadieżda Mandelsztam pisze: „W epokach przemocy i terroru ludzie chowają się w skorupie i ukrywają swoje uczucia, ale same uczucia nie dadzą się wyplenić i żadne wychowanie ich nie usunie” – gdzieś dalej z kolei napisze, że tylko urojony system radziecki mógł za ...

Czy podobają się panu moje kwiaty? / Lektura cotygodniowa

O autorze. Gdy patrzę w niebo, wszystkie gwiazdy wydają się być takie same; pewne świecą słabiej, inne mocniej. Koniec kontrastów, pulsujące oczy kosmosu na płachcie czerni. Im gwiazda szybciej miga, tym jest od Ciebie i mnie dalej. Im dalej od nas, tym więcej sygnałów daje radości. Widać, nasze słońce, ludzkie, ...

Szaleńcy Antychrysta

O autorze. Wyobrażam sobie dzień, w którym Dostojewski podjął decyzję napisania Biesów. Zrozpaczony miałkością Turgieniewa, politycznymi niepokojami społeczeństwa i panoszącymi się z wielu ognisk rozsadników nowej, amoralnej myśli, wybiegł był nagle ze spotkania z przyjaciółmi i w febrze, jak Munch, przerażony szkarłatem barwy zachodzącego Słońca, postanowił wykrzyczeć nową opowieść o ...

Podarte listy, pęki i prawda / Zwady miłosne / Molier

Cóż to jest za opowieść! Poplątana, pełna pęków i węzłów, jak na tytułowe Zwady miłosne przystało. Rok 1656, zatem Molier wciąż przed-paryski, obficie jeszcze czerpiący i pożyczający, ale błyszczący już jasnym blaskiem humoru, geniuszu. Poplątanie Zwad miłosnych jest tak wielkie, że w kolejnych wiekach teatr zrezygnował z odgrywania komedii w ...

Szklanka wódki i razowy chleb na stole

O autorze. Ten akapit zostanie wzbogacony jakimś sensownym słowem, kiedy przeczytam Nikołaja Gogola Vladimira Nabokova. Póki co wiem o nim tyle, że wyglądał tak, jak pisał – zabawnie i, jak się uważniej przyjrzeć, mądrze. O książce. Galeria postaci Gogolowskich jest roztańczona różnorodnością, a każda z nich cechę ma indywidualną, tę, ...

Na zgliszczach / Skrzydła Nocy / Silverberg

na zgliszczach Szczęśliwie, nowe wydanie Skrzydeł nocy, wyposażone zostało w przedmowę autora, spisaną w roku 2001, to jest trzydzieści trzy lata po powstaniu opowiadania, które wkrótce miało rozwinąć się do rozmiarów pełnej powieści. Silverberg nakreśla tam przytłaczający krajobraz roku 1968; tego, jak wyglądało wówczas jego życie osobiste, tego, w jakich ...

Po tamtej stronie szafy / Lew, Czarownica i stara szafa

Powrót do Narnii, tym razem na sam początek. Lew, Czarownica i stara szafa, dla wielu z nas, ludzi z dzieciństwem wypadającym na lata 80 i 90 minionego wieku, jest rzeczą znacznie większą niż kolejna, z listy lektur czytanych w przeszłości. Zetknięcie z wyobraźnią Lewisa, było jednym z pierwszych tak ważnych ...

A pan o czym myśli, kiedy marzy w samotności?

O AUTORZE Wyobrażam sobie ten dzień – ulice Petersburga przed 171 laty rozpala ostatnie jesienne słońce. Dostojewski, serce namiętne i porywcze, staje w pośrodku placu, tłum się zatrzymuje. Nagła cisza, jeden tylko Turgieniew dziarsko idzie w stronę Fiodora Michajłowicza. Ten jeszcze nie może się z nim równać, ale niesie w ...

Zawsze nie w porę / Wartogłów / Molier

Wartogłów, czyli zawsze nie w porę, to Molier wciąż przedparyski. Molier francuskiej prowincji, wędrowny aktor, autor, sztukmistrz, o tym, co ma przyjść, pewnie jeszcze nie śniący. Wartogłów zaś, jest dziełem ważnym, choćby przez wzgląd na swoją pięcioaktowość – to pierwsza „pełna” komedia Moliera. Pierwotnie przedstawiona w Lionie w 1653 roku ...