Type and press Enter.

Historie Zakulisowe #10 / Gramofon, goździki

1 Leciwe wahadło waży minuty przed zmierzchem. Domenico, kupiec korzenny szczelnie oprawiony w fotel, popędza salutem fajkowych kłębów dumne smaki świata, cierpliwe kolonie zapachów, korzenie pachnące na oczach, oseski parnego rozkwitu. Cichym, niespiesznym wzrokiem oprowadza podopiecznych po kładkach gęstego eteru izby - zupełnie jakby doglądał płochliwych cebulek z akademii dla ...

Historie zakulisowe #9 / nie ma już tamtych

Deszcz marzł na szybie, ale nie było mu blisko do śniegu. Nigdy nie będzie śniegiem. Deszcz grudniowy, bo nie ma już tamtych zim.   Grudzień   Hotelik szczycił się nazwą pożyczoną od kultowego filmu. Facet z żółtawego plakatu przybitego raźno do ściany korytarza zdawał się mrugać do przechodzącego. Obaj nie ...

O źle podskórnym, dobrym tłumaczeniu i dobrodziejstwach książek słuchanych / Mechaniczna Pomarańcza / Burgess

Filmu Kubrika nie widziałem, jest na mojej liście rzeczy które bym zobaczył, ale których nie zobaczę, albowiem delikatna, wrażliwa dusza nie pozwala. Nie miałem natomiast problemów z wysłuchaniem całej powieści w audiobooku, choć i bez ekranizowania jest przeszywająco brutalna i przerażająca. Jak wrażenia? Burgess maluje dystopię zadziwiająco bliską i namacalną ...

O problemach z rozmiarami świata i wyobraźnią / Przekrój przez Wszechświat / Łukasz Lamża

Gdzie są granice między światem, który widzimy i poznajemy, a tym, o którym myśleć trzeba w abstrakcyjnych, pnących się w górę i w dół skalach? Muszę przyznać, że do rzeczy mniejszych sięga mi się jakby prościej: gdy byłem dzieckiem, w pracy mojej Mamy spotkałem się z mikroskopem i dzięki przyrządowi ...

Historie zakulisowe #7 / PEJZAŻ Z NAMIOTEM, 1944

Pejzaż z namiotem, 1944 Urwała się z dyżuru i spieszy na spotkanie. W cieplejących dłoniach pół bochenka i garść smalcu: dar przemyślnej intuicji Zuzanny. Zuzanna ślubuje dziś zastępstwo w oddziale zwanym potocznie harcerskim.   Chłopaki dwa razy sprawdzali kamienicę. Dziś to kamienny zagajnik wypalonych ścian, ale zaufany namiot piwnicy wciąż ...

O tym, jak Hawking z Mlodinowem znaleźli małe odpowiedzi na wielkie pytania / Wielki Projekt

Często się zdarza, że nauka wystarcza do narażenia na szwank popularnych przekonań religijnych, ale nie do zastąpienia ich czymkolwiek innym. Stwarza to groteskowy fenomen umysłów wyszkolonych naukowo, wysoce kompetentnych, z niewiarygodnie wszakże dziecinną – nierozwiniętą lub atroficzną – perspektywą filozoficzną. Niech Słowa Erwina Schrödingera, od których zacząłem tekst, zawisną nad ...

Willie Nelson – Moment of Forever / Radio Rivendell #3

Jakiś czas temu, mniej więcej przed dziesięciu laty, zostałem bez reszty porwany przez muzykę Johnny’ego Casha. To taka muzyka, która żyje z człowiekiem – bo tam jest wszystko, co człowiek młody i niemłody przeżyć mógłby: i pęknięte serca i radości i tęsknoty i obawy i miłości… i śpiewał to człowiek ...

WIELOGŁOS / OZIMINA / WACŁAW BERENT

Po lekturze Oziminy Wacława Berenta, tkwię w pewnym rozbiciu. Po pierwsze jestem zachwycony: bogactwem myśli upakowanych w książce i bogactwem języka, którym myśli te zostały spisane. Po drugie zaś czuję przemożną bezsilność, poczucie że książka, mimo wszystkie moje chęci i wielkie próby skupienia, w dużej mierze uciekła mi między palcami. ...

Erwin Schrödinger o zaletach likwidowania podziałów, humanizmie, Grecji, fizyce i kilku innych rzeczach

Erwin Schrödinger, Przyroda i Grecy / Nauki przyrodnicze i humanistyczne, Wydawnictwo IFiS PAN, 2017. Po niezwykle udanym spotkaniu z Wernerem Heisenbergiem, w moich rękach wylądowała pozycja autorstwa innego fizyka działającego od pierwszej połowy XX wieku, Erwina Schrödingera. Mała publikacja zawiera dwie serie wykładów austriackiego naukowca, poświęcone stykaniu się różnych światów ...

Atom, przyjaźń i chodzenie po górach / Część i całość / Werner Heisenberg

Każda książka jest w jakimś sensie wyjątkowa (nie zawsze „wyjątkowa” równa się „ciekawa”, proszę pamiętać, mam na przykład książkę zjedzoną przez psa, niezwykle wyjątkową w sposób losowo-niemerytoryczny) i często pisanie o kolejnych lekturach polega właśnie na tym, żeby dowieść, że z jakichś przyczyn właśnie po tę, a nie inną pozycję ...

Rogalów – piosenki ku pokrzepieniu serc / Radio Rivendel #2

Jakiś czas temu, będzie ze dwanaście, albo jedenaście lat, przyszedł do mnie Lola i powiada tak: bracie drogi, winieneś posłuchać Za siódmą górą, nową płytę wydało, Budzyński w jakimś wywiadzie mówi, że to rzecz świetna. No to poszukałem i posłuchałem, skoro zarówno Lola, jak i Budzyński polecali. I tak trafiłem ...

o dobrej i złej subtelności / Nokturny / Ishiguro

Kazuo Ishiguro chciałem poczytać sobie już dość dawno temu, a to ze względu na to, że lubię oceniać książki po okładkach i wyobrażać sobie Bóg-wie-co stojące za dobrze brzmiącymi i wyglądającymi tytułami. Gdy więc zobaczyłem na sklepowych półkach Pogrzebanego Olbrzyma, od razu rozrysowałem sobie w głowie konstelację wyobrażeń: świetna okładka, ...

Połącz kropki / Oko potwora / Dukaj

Czytając Oko potwora, miałem w głowie Philipa Dicka – w którymś ze zbiorów jego opowiadań, w nowym wydaniu, w przedmowie pojawia się fragment wywiadu, w którym pisarz definiuje opowiadanie jako takie. Od powieści różni się ono nie wielkością, a tym, że orbituje wokół pojedynczej rzeczy, wydarzenia; jego esencja mieści się ...

O zagubieniu / Lem / Pamiętnik znaleziony w wannie

Zgubiłem się. Czytając Lema, bo to się zdarza, oraz tak ogólnie – bo to także się zdarza. Szczęśliwie wydawca nowego wydania Pamiętnika znalezionego w wannie, na tylnej okładce książki motywuje do poszukiwań, stwierdzając, że uważny czytelnik to i owo odkryje. Jako, że chciałbym uchodzić za takowego, jąłem, w trakcie lektury ...

PRZYPŁYWY

Przedmioty żyją. Rzecz wszystka wędruje. Wszystko płynie, mawiano już w Helladzie, mawia się i dziś, patrząc na stalowy wał chmury, ciężki a ruchomy. Nadaremnie szukamy w przedmiotach pociechy, ratunku, punktów odniesienia albo podparcia – ich stałość to jest złudzenie, wszystko tańczy. Biorę do ręki babciny wałek, ale to nie jest ...

Międzyczas / Poklatkowa rewolucja / Peter Watts

Sięganie po Petera Wattsa przypomina mi, po co w ogóle sięgam po literaturę science fiction (powody wypłyną gdzieś między akapitami). To jest jeszcze ten bastion gatunku, w którym pasjonująca przygoda, nagłe zwroty akcji i emocje, grają role drugoplanowe, na przód wysuwa się niczym nieskrępowane gdybanie o rzeczach niestworzonych. Litera nastawiona ...

Ważniejsze niż Wszechświat / Michał Heller

Odkąd jest myślenie i odkąd jest mówienie, człowiek, nieborak skazany jest na nazywanie i opisy. Jest ten dziwny moment w Księdze Rodzaju, w którym Stwórca stwierdza, że to Adam nazwie wszystko, co żyje. Widać rzecz to ważna. Nazywanie, z kolei, wymusza konieczność rozumienia, dociekania, wchodzenia w relację z tym, co ...

O ubzduranym porożu / Molier / Rogacz z urojenia

Spojrzenie na oś czasu: Molier, po latach prowincjonalnej tułaczki, tryumfalnie powrócił do Paryża, skrył się pod skrzydłem młodego Ludwika XIV, Boga złapał za nogi a Paryżan za serca; pierwszego dzięki wielkiemu szczęściu, drugich, za sprawą swojej błyskotliwości i celności w Pociesznych Wykwintnisiach – tłumy wyległy na ulice i zgodnie orzekły: ...

Miłosz / Dolina Issy

Należy zacząć od opisu pierwszych wrażeń, które zawładną myślami człowieka, czytającego Dolinę Issy. Po pierwsze, świat pojawi się mu widziany oczami dziecka, ale mówiony słowem dorosłego, niemal mędrca, który z fragmentów dojrzeń i podniet dziecięcych uszyje szatę powieści nieledwie mitologiczną. Po drugie, prędko w tej stylistyce zagrzmią tony znane; młodszych ...

Cięcie / Postrzyżyny / Hrabal

Uwaga - tekst zawiera informacje dotyczące wydarzeń z całej książki, od jej początku, do końca! (Choć w Postrzyżynach najlepsze jest samo piękno płynące z lektury. Jestem zdania, że znajomość fabuły niczego nie psuje. Mimo wszystko ostrzegam!) Tęsknota za przeszłością, utkwienie w niej wzroku i uporczywe wypatrywanie jakiegoś złotego wieku, jakiegoś ...

Zawsze wczoraj / Sklepy cynamonowe / Schulz

Z jakichś przyczyn ciągnie mnie każda lektura będąca ucieczką, szczególnie zaś ucieczką w przeszłość, byle przeszłość niezbyt daleką, byle namacalną. Na tyle bliską by wszystko pamiętać i na tyle daleką, by pamięć zdeformowała świat, którego już nie będzie (choć podobno wszystko, co było, znów będzie). Z tych przyczyn z zachwytem ...

Kazimierz Brandys / Wariacje pocztowe

Podczas ostatniej wizyty we Wrocławiu widziałem się z Utracjuszem i gdy książkowa dyskusja o tym, co aktualnie czytamy, czym gardzimy a co uwielbiamy wybuchła na dobre, powiada mój rozmówca: „Wariacje pocztowe Brandysa, to jedna z lepszych książek jakie czytałem!”. A jako, że to jegomość szalenie powściągliwy i ostrożny w wydawaniu ...

LIST W BUTELCE / WARTO ZBACZAĆ ZE SZLAKU

WARTO ZBACZAĆ ZE SZLAKU, CZYLI O TYM, JAK KULTURA DOPADA NIC NIESPODZIEWAJĄCYCH SIĘ NIEBORAKÓW W GÓRACH! Szanowna Łajbo, Wysoki Relingu, piszę do was z głębokiego i zapewne nieodkrytego jeszcze przez Was lądu. Jeszcze, jest tu najzupełniej uzasadnione, gdyż mam nadzieję, że po mojej relacji, zaczniecie wypuszczać Swoje szczury lądowe dalej, ...

Strefa nagości / Dwie Krople / Kino pod klepsydrą #3

Urszula Antoniak Strefa nagości 2014 Eros mówi z palcem na ustach. Nie od dziś wiemy, że alfabet jest bezbronny. Że głoska nie przylega do ukochanego ciała tak, jak niecierpliwe wargi do ukochanej skóry. Wszystko to wiemy i od wielu epok ujmująco zapominamy. A przecież dopiero od niedawna możemy zapominać za ...

O SPOTKANIU / TISCHNER, INNY, ROBINSON

Owładnął mną ostatnio obraz Robinsona Crusoe żyjącego samotnie na wyspie. Najważniejszym momentem całej tej opowieści jest dla mnie moment, w którym głodny jakiegokolwiek spotkania, Robinson znajduje na plaży odcisk cudzej stopy. I ta scena była przy mnie podczas lektury Innego księdza Tischnera, przez jej pryzmat na jego pracę patrzyłem. Ta ...

O JABŁKACH I JABŁONIACH / DIUNA: DŻIHAD BUTLERIAŃSKI

Pięć lat temu chwyciłem w ręce Diunę Franka Herberta i... cóż to było za spotkanie! Jeszcze w trakcie lektury, zgromadziłem pięć kolejnych tomów i tak, przez kolejne tysiące stron i kilka miesięcy, przeżywałem jedną z największych przygód mojego czytelniczego życia! Doświadczenie na tyle mocne i wyraźne, że do dziś pamiętam ...

O PRZESZŁOŚCI I PRZYSZŁOŚCI / CHESTERTON I DUKAJ / TAK SE MYŚLĘ #11

CHESTERTON (Nowe Jeruzalem) Po ostatniej lekturze Chestertona największym echem dźwięczy mi w uszach jego stanowisko wobec człowieka współczesnego, po stu latach wciąż aktualne; stanowisko mocno krytyczne. Jako jedną z głównych bolączek ówczesnego świata wskazywał Gilbert Keith tymczasowość. Zatopienie w reklamie, modzie, której podlegają także idee, pewną płytkość, oderwanie od ziemi. ...

KROPKA WE WŁAŚCIWYM MIEJSCU / CAMUS / PIERWSZY CZŁOWIEK

pierwsza warstwa: skóra Pierwszy rozdział Pierwszego człowieka to ogromnie intensywna i mocna scena. Nagły, przedwczesny poród pod pochmurnym niebem Algierii, młody mężczyzna szukający pomocy w obcym miasteczku i narodziny chłopca. A później, po przewróceniu strony i przejściu w kolejny rozdział, spotykamy tego samego chłopca, mającego już czterdzieści lat. Wszystkie wydarzenia ...

DRUGI SEN

Opowiem wam dzisiaj o drugim śnie w moim życiu. Pierwszy zostawiam na inną okazję. Po ten sięgam przez Czechowa, przez bardzo luźne i bardzo absurdalne skojarzenie z jego opowiadankiem: Kameleon. Jedynym spoiwem będzie tutaj pogryzienie przez psa. Ale każdy pretekst dla bezczelnego lania wody jest dobry, niech więc będzie. Zatem ...

Ostatni Mesjasz / Zappfe

Czytam Ostatniego Mesjasza, krótki esej Petera Wessela Zappfe. Autor był filozofem norweskim i alpinistą, z wykształcenia prawnikiem (część swojej prawniczej rozprawy egzaminacyjnej napisał wierszem) i literaturoznawcą. Ostatni Mesjasz z daleka przywołuje odczucia związane z czytaniem wielkich mitologii (albo rzeczy na mitologie stylizowanych). Autor posiada dar emanacji stylu, dzięki któremu obejmuje ...

OBCY / CAMUS

Gdzieś na początku Mdłości Jean-Paul Sartre daje mały wykład o tym, czym jest przygoda. Co ją definiuje i oznacza w naszym odbiorze? Dlaczego niektóre wydarzenia wydają się błahe i niegodne opowieści, a inne - nienazbyt fascynujące życiowym twistem, snujące się leniwie ku oczywistemu końcowi - zabierają nas w podróże, jakich ...