Type and press Enter.

Reinterpretacje #1 / Ferenc Karinthy / Noc Don Juana

Debiut pisarski nie był dla Ferenca Karinthyego rzeczą łatwą. Dwudziestodwuletni student musiał przede wszystkim zmierzyć się z cieniem swojego nieżyjącego już ojca, Frigyesa, uznanego literata i tłumacza. Dodatkowo młody Cini sam podniósł sobie poprzeczkę, wybierając na bohatera debiutanckiego utworu legendarnego bawidamka, Don Juana, symbolicznie stając niniejszym w szranki z takimi ...

W oparach Dicka / Inwazja z Ganimedesa

INWAZJA Z GANIMEDESA - 1967. Całkiem niedawno, gdyż 28 lutego roku bieżącego, Dom Wydawniczy Rebis po raz pierwszy w Polsce wydał był powieść Inwazja z Ganimedesa. Książka, napisana w połowie lat sześćdziesiątych przez PKD wespół z bliżej (jak i dalej) mi nieznanym Ray'em Nelsonem, dzięki znakomitej, a od dobrych kilku już lat ...

Pisarska mafia / Józef Hen / Frigyes Karinthy

„Jaki ojciec, taki syn”, powiada staropolskie przysłowie. Zgodnie z jego literą potomstwo pisarzy chwyta się niekiedy rzemiosła ojców, czasem z ich błogosławieństwem, a czasem wręcz z przekleństwem. Opowiemy dziś o dwóch mniej znanych przypadkach takich ojców. Jeden z ich synów gościł już zresztą na pokładzie Statku, drugi zaś – dla ...

George Orwell / Rok 1984, czyli Wielki Brat ciągle patrzy!

Nie można się wahać przy ocenie tej pozycji - Rok 1984 to arcydzieło światowej literatury. Orwell w mistrzowski, bezkompromisowy i dobitny sposób przedstawia wizję systemu ultra-totalitarnego. W swej absolutnej wszechwładzy i kontroli nad jednostką, jak i całym społeczeństwem, system ów nie pozostawia żadnych złudzeń ani nadziei na wyrwanie się spod jego ...

Oda do małości i zostawiania / Hrabal / Zbyt głośna samotność

Świat ze starego, stale zmienia się na nowy, wszyscy to zauważamy, każdy w końcu powie, że kiedyś było, a teraz choć być może nadal jest, to już nie tak, jak było kiedyś. Świat idzie do przodu. Ktoś kiedyś naostrzył grot strzały czasu i odtąd musi już lecieć przed siebie, z ...

O tym, jak opowiadać i o tym, jak opowieści nie kończyć / Szmidt

Literatura kładąca nacisk na rozrywkę, na niesienie przyjemności z samego procesu czytania i z obcowania z kolejnymi opowieściami i postaciami, to jest gra cokolwiek ryzykowna. Tutaj stale musi się coś dziać, bo czytelnik jest jak dziecko: potrafi utrzymać swoją uwagę na pewnym poziomie tylko przez określony czas. Toteż autor takiej ...

Chodź ze mną na pogrzeb Apollina / Pamiątki z pożaru Itaki #6 / Herbert

Do Apollina 1 Cały szedł w szumie szat kamiennych laurowy rzucał cień i blask oddychał lekko jak posągi a szedł jak kwiat we własną zasłuchany pieśń lirę podnosił na wysokość milczenia zatopiony w sobie źrenicami białymi jak strumień kamienny od sandałów do wstążki we włosach zmyślałem twoje palce wierzyłem twoim ...

Ray Bradbury / Słoneczne wino

Ta powieść zyskała już w Polsce na poły legendarny status. Sfatygowane egzemplarze osiągają na popularnym portalu aukcyjnym ceny z kosmosu, a Wydawnictwo MAG od lat zapowiada wznowienie całej trylogii (razem z „Jakiś potwór tu nadchodzi” oraz niewydanym u nas dotąd „Farewell Summer”) i regularnie odsuwa je w czasie. O co ...

Śpij dobrze / Pamiątki z pożaru Itaki #5 / Herbert

„Kołysanka” Lata krótsze i krótsze kapłani świątyni Ammona odkryli że Wieczna Lampa co roku spala mniej oliwy to znaczy świat się kurczy przestrzeń czas i ludzie Obserwację kapłanów przekazał Plutarch zapewne wzbudziła gniewny pomruk w kołach filozofów bo zrozpaczeni zmiennością człowieka chcą aby kosmos świecił nam przykładem A jednak dowód ...

PRÓŻNIA GO SKONAŁA #2 / Stulatek, który wyskoczył przez sufit

Adrian Gabaryt to młody pisarz o ustalonej już renomie i niespotykanej skuteczności; publikuje od trzech lat i przez ten czas ukazało się jego siedemnaście powieści, nie licząc kobiet i dzieci. Autor zapowiada, że dopiero się rozkręca i ten rok będzie rekordowy. Szeroko znane są pisarskie rytuały Gabaryta. Dzień uznaje on ...

O śmierci i narodzinach epoki / Rene / Chateaubriand

Śmiertelna nuda, niepokój, przesyt, głód duszy – oto powszechny objaw, do którego doprowadza w XVIII wieku nadużycie intelektu*. Tymi słowami w fenomenalnym wstępie do Atali Chateaubrianda, maluje Boy krajobraz literatury francuskiej u schyłku osiemnastego wieku. W całym tekście (który zresztą gorąco, a nawet gorączkowo polecam) znajdziemy zarówno panoramę dwu wieków, ...

Dlaczego klasycy też płaczą? / Pamiątki z pożaru Itaki #4 / Herbert

Dlaczego Klasycy 1 w księdze czwartej Wojny peloponeskiej Tukidydes opowiada dzieje swej nieudanej wyprawy pośród długich mów wodzów bitew oblężeń zarazy gęstej sieci intryg dyplomatycznych zabiegów epizod ten jest jak szpilka w lesie kolonia ateńska Amfipolis wpadła w ręce Brazydasa ponieważ Tukidydes spóźnił się z odsieczą zapłacił za to rodzinnemu ...

Odyseusz z Triestu / Claudio Magris – Podróż bez końca

Codziennie, zwielokrotnione i wciąż od nowa, dokonuje się odwieczne starcie: człowiek kontra chaos, tworzenie kontra rozpad. Dochodzi do niego zarówno na poziomie zbiorowym, jak i indywidualnym: Claudio Magrisa zdecydowanie bardziej interesuje ten drugi. Najlepszy esej z tego zbioru podstępnie zatytułował autor „Przedmową”, być może w celu ukarania nieuważnego czytelnika, który ...

Kobieta Trzydziestoletnia / Balzac

Zechciał Balzac w Kobiecie Trzydziestoletniej przyjrzeć się życiu i duszy kobiety w skali makro, w całości. Kolejne rozdziały przeskakują na następujące po sobie sceny, zaś osią tego korowodu jest tytułowa kobieta, którą spotykamy w różnych, decydujących momentach jej życia. Po raz pierwszy spotykamy pannę Julię, gdy jest jeszcze młódką, zabraną ...

O cnotach poety / Joyce / Epifanie

Gdy przed około rokiem miałem po raz pierwszy styczność i przyjemność z poezją Jamesa Joyce'a z zachwytem myślałem sobie: o, jakże on niezwykle odkrywa poezję w codzienności! Dziś, wracając do jego Epifanii, myślę sobie coś zgoła innego, przy okazji gdybając: skąd poeta bierze poezję. Czy poeta znajduje poezję w świecie? ...

Pamiątki z pożaru Itaki #3 / Herbert / Rilke

Co naprawdę widzimy, kiedy się odwracamy? Obraz miesza się z pamięcią po obrazie. Obrót głowy jest przejściem między nimi. Nie wiadomo, co zobaczył Orfeusz. Była w nowej jakiejś dziewczęcości, Nienapoczęta; a jej płeć zamkniona Jak młody kwiat na wieczór, a jej ręce Od bycia zaślubionymi tak bardzo Odzwyczaiły się, że ...

Medytacje wiejskiego proboszcza / Ksiądz Antoni

Wit Tarnawski jest dziś niemal zupełnie zapomniany; jego nazwisko przewinęło mi się, gdzieś i kiedyś, w kontekście jego polemiki z Gombrowiczem, gdy więc zobaczyłem je na grzbiecie książki dostępnej w ramach punktu bookcrossingowego, nie wahałem się ani chwili. Sam punkt zlokalizowany jest zresztą dość niepowtarzalnie, bo w położonej na wzgórzu ...

Myśl jak nóż / Chesterton / Ortodoksja

Chesterton ze swoją Ortodoksją, cierpliwie czekali na jednej z moich półek już od dłuższego czasu, od lektury niejakiego Bettelheima, który to Chestertona, jako autorytet w baśniowym patrzeniu na świat rekomendował. Czekali cierpliwie, ale miarka się przebrała i w końcu trzeba było po nich sięgnąć! Już od pierwszych stron jasno i ...

Pamiątki z pożaru Itaki #2 / Herbert

DWIE GŁOWY Pan Cogito trzyma w ramionach ciepłą amforę głowy reszta ciała jest ukryta widzi ją tylko dotyk przygląda się śpiącej głowie obcej a pełnej czułości jeszcze raz stwierdza ze zdumieniem że istnieje ktoś poza nim nieprzenikniony jak kamień o granicach które otwierają się tylko na moment potem morze wyrzuca ...

Bardzo krótko / Flaubert i „Salambo”

Po raz kolejny muszę obnażyć swą ignorancję: za arcydzieło Flauberta uważa się powszechnie „Panią Bovary”, tymczasem „Salambo”, jak mnie pouczono, to ledwie „’Ogniem i mieczem’ w starożytności”. Ale nic nie poradzę - odnajduję w tym dziewiętnastowiecznym blockbusterze spore wartości artystyczne. Historia buntu najemników przeciw Kartaginie, rozgrywająca się w III wieku ...

Świat zapomniany / Władimir K. Arsenjew / W Ussuryjskim Kraju

Po ponad dwóch latach, czytelniczo ochoczo powracam do syberyjskiej tajgi, by tam po raz kolejny móc odbyć wielce interesującą a nostalgiczną podróż wraz z Kapitanem Arsenjewem oraz jego przewodnikiem i przyjacielem - niezapomnianym Dersu Uzałą. W Ussuryjskim Kraju to pierwsza z książek autorstwa tego wojskowego topografa i etnografa, opisująca jego przyrodniczo-podróżnicze wyprawy ...

Po tamtej stronie szafy / Książę Kaspian

No, proszę sobie wyobrazić. Trochę jakby odkrywanie Ameryki, ale jednak odkrywanie na nowo, bo już kiedyś było odkryte i było znane. Takich właśnie odkryć ostatnio dokonuję przy okazji ponownej lektury Opowieści z Narnii. W przypadku tomu drugiego (a według narnijskiej chronologii czwartego) takie odkrywanie jest również udziałem bohaterów, zatem pojawiła ...

Symfonia chaosu, symfonia głupoty

Świat nie jest zastygłą bryłą, która trwa dumnie w niezmiennej postaci. Ba, rzeczywistość ulega raptownym i zaskakującym przeobrażeniom, które diametralnie redefiniują jej ramy – coś, co jeszcze dziś wydaje się wieczne i solidne, jutro może przekształcić się w marny puch, porażając bezmiarem pozostawionej pustki. Procesem, za sprawą którego entropia (będąca ...

Lektury uzupełniające #16 Miasto zuzannopodobne

książki: Znak wodny, Wenecja; autorzy: Josif Brodski, Peter Ackroyd Miasto z papieru można by zbudować z książek o tym mieście na wodzie.* I musiałabym mieć przed sobą tyle czasu co weneckie lwy za sobą, żeby móc je wszystkie przeczytać. Mam więc ambicje skromniejsze obejmujące kilka tytułów. Główne danie będzie (kiedyś) ...

Pierwsza Kropla / Pamiątki z pożaru Itaki #1 / Herbert

Zbigniew Herbert, Dwie krople Lasy płonęły – a oni na szyjach splatali ręce jak bukiety róż ludzie zbiegali do schronów – on mówił że żona ma włosy w których się można ukryć okryci jednym kocem szeptali słowa bezwstydne litanię zakochanych Gdy było bardzo źle skakali w oczy naprzeciw i zamykali ...

PRÓŻNIA GO SKONAŁA #1 / Mistrz i małolata

Rok 2018 rozpoczyna Wydawnictwo Białe z solidnym przytupem, w nasze ręce trafia bowiem proza najwyższej próby. Według materiałów prasowych jest Robert Gonad twórcą młodym, ale jego powieść obnaża w ukrywającym się pod enigmatycznym pseudonimem pisarzu człowieka doświadczonego, i to zarówno na polu czysto literackim, jak i w materii, o jakiej ...

CZUŁY BARBARZYŃCA / HRABAL

archipelag A więc żyjemy na archipelagu. Im dłużej żyję, tym wyraźniej to widzę. Niby razem, niemal zawsze jednak obok. Spotykamy innych, widzimy jak wykonują swoje czynności, widzimy ich zwyczaje i działania, ale żyjemy obok. Widzimy sąsiednie wyspy, czasem dostrzegamy unoszące się nad nimi sygnały dymne, łuny ognisk (a może pożarów?), ...

Bardzo krótko / Męki Wertera

Bardzo ładnie to napisane. Piękny język, celne metafory, no, może warstwa intertekstualna jest nieco zbyt nachalna. Ale to pewnie wina konwencji oraz, last but not least, mojego wydania powieści. Biblioteka Narodowa miała swe lepsze i gorsze momenty, a opracowanie „Wertera” przez panią profesor Olgę Dobijankę-Witczakową wydaje mi się cokolwiek zanadto ...

Miłość? / Karpowicz / Miłość

ja kontra Karpowicz Dziwne są moje doświadczenia z Ignacym Karpowiczem. Mam w głowie podwójny jego obraz. Pierwsza jego połowa wypłynęła po przeczytaniu Sońki, jednej z moich ukochanych powieści ostatnich lat. Wzruszyła mnie, połamała i zachwyciła. I zachwyt ten trwa do dzisiaj. Z drugiej jednak strony stoją Ości, po które czem ...

Świadectwo niezłomności / Márai

Pierwszy tom „Dziennika”, obejmujący lata 1943-48, to nie tylko wybór zapisków pisarza; to również fragmenty dziennika, jaki pisałyby Węgry, i jaki pisałaby Europa. Losy Máraiego, jak losy wielu innych intelektualistów urodzonych na przełomie XIX i XX wieku, nieodwołalnie związane były bowiem z burzliwymi losami kontynentu. I mimo wspólnych mianowników, każda ...

Otwarte okno / Wierność / Romaniuk

mozaika Sięgając po Wierność, mieć trzeba na uwadze rzecz jedną: to nie jest biografia. Nie da się, nie sposób z tej książki wyłowić czegoś, co można by uznać za chociażby mglisty kontur pełnej sylwetki Zbigniewa Herberta. Książka, złożona z ponad sześćdziesięciu wspomnień, przedstawia raczej mozaikę, archipelag rozrzuconych wysp, z których ...

Lektury uzupełniające #15 Książki z obrazkami

książka: Szaleństwo katalogowania i Historia krain i miejsc legendarnych; autor: Umberto Eco; powód czytania: estetyczny Umberto Eco zmarł dwa lata temu. W styczniu tego roku kończyłby 86 lat. Pozostawił po sobie bardzo bogatą i różnorodną spuściznę. Szerokiemu gronu znany przede wszystkim z powieści, opublikował także ponad trzydzieści prac naukowych i ...

Złamana dusza / „Wilczy notes”

Rosja. Stan umysłu. Kraj, którego cudzoziemiec nie zrozumie. Tę tezę uczynił Mariusz Wilk mottem swego „Wilczego notesu”, a w toku opowieści wielokrotnie dowiódł jej prawdziwości. A jednak w prywatnym wymiarze postanowił ją obejść, skoro znieść się jej nie da. Eksperyment swój przeprowadził na jedyny możliwy sposób – postanowił w Rosji ...