Type and press Enter.

Andrzej Sapkowski / Maladie i inne opowiadania

Andrzej Sapkowski mistrzem krótkiej formy jest! Wiemy to wszak doskonale od czasu, gdy pierwsze jego opowiadanie, Wiedźmin, zagościło było na łamach miesięcznika Fantastyka w 1986 roku i rozpoczęło tym samym cały ten wiedźmiński szał. Zbiór Maladie i inne opowiadania, niedawno przeze mnie odświeżony po latach, znakomicie przypomina czytelnikowi, iż Sapkowski ...

Powiedz jeszcze o domu, George / Myszy i ludzie

Scena pierwsza Jest już ciemno, gdzieś w pobliżu szumi potok, płonie ognisko, przy ogniu siedzi dwu mężczyzn. Po lewej stronie łagodny olbrzym z wyrazem tępej naiwności na twarzy, prosi tego drugiego, drobnego, zniecierpliwionego, z błyskiem sprytu w oku, żeby opowiedział mu to, co zawsze. Tamten niecierpliwi się i wykręca przez ...

Historia, jak każda inna

Żydowskie nazwisko, żydowska historia. Odosobnienie Georgesa-Arthura Goldschmidta to krótka powieść autobiograficzna, w której ze strony na stronę tężeje poczucie osamotnienia, z początku niewiedzy o własnej winie, w końcu - gorzkiego wyroku losu, który młodego chłopca rzucił w samo legowisko potwora, żywiącego się żydowską krwią. Kiedy Goldschmidt miał dziesięć lat, wywieziono ...

Tablice wartości – przyjaźń / Herbert

Ryszard Krynicki, którego poetyka jest mi niezmiernie bliska, nazywał Zbigniewa Herberta swoim Mistrzem. W wydanym w 2010 roku zbiorze haiku zanotował: Za oknem głodne synogarlice! Myślę o moim Mistrzu. Pierwszy raz spotkali się podczas IX Kłodzkiej Wiosny Poetyckiej w 1972 roku. Herbert występował już jako stary mistrz, Krynicki - młody ...

Bardzo krótko / Meša Selimović / Derwisz i śmierć

Przekazać najgłębsze egzystencjalne rozterki bez zadęcia, emfazy czy pretensjonalności nie jest wcale zadaniem łatwym. Wiele powieści uznanych powszechnie za arcydzieła światowej literatury obarczonych jest co najmniej jedną z wymienionych powyżej wad. Tymczasem „Derwisz i śmierć”, zachowując najwyższy poziom artystyczny, jest od nich wolny. Wielka więc szkoda, że w Polsce mało ...

Darkness visible / Love will save you

Autor biografii Zbigniewa Herberta, Andrzej Franaszek, wspominał na premierze książki w Krakowie, że wiele - wydawałoby się - niewytłumaczalnych zachowań poety było spowodowane jego chorobą. Chorobą trudną do zrozumienia i wymagającą kolosalnej siły, aby nie podzielić losu Celana, Amery'ego, Hemingwaya. Żeby dotrwać do naturalnej śmierci. Choroba afektywna dwubiegunowa, na którą ...

Język jako spoiwo / Don DeLillo / Nazwy

Ach, szczęśliwi czytelnicy pisarzy jednoznacznych! Próbuję sobie wyobrazić ich prozaiczne zmartwienia – tu życzliwy sąsiad ochrzcił kluczem nowiusieńką mazdę, tam znów krnąbrna latorośl pokazała na szkolnych zawodach pływackich nieco więcej niż przystoi. Jakże miałkie zdają się te problemy w konfrontacji z prozą DeLillo i próbą ujęcia jej w jakieś ramy! ...

Jasne widzenie / Herbert / Martwa natura z wędzidłem

Herbert wybrał się na zachód i napisał o Holandii, Holendrach i holenderskich obrazach. Pchał go tam głód, którego mu zazdroszczę; towarzyszyła mu przenikliwość, której mu zazdroszczę; i zachwycał się nad wszystkim i wszystkiemu dziwił i tych zachwytów i zdziwień też – a jakże! – mu zazdroszczę! Bo ja chciałbym tak ...

Zwyczajności / Hrabal / Wesela w domu

Zapanowała w moim domu hrabalowa gorączka. Półki zapełniły się kolejnymi książkami, które, jedna po drugiej czytamy. U mnie objawy nie są jeszcze niepokojące, ale niektórzy domownicy od kilku miesięcy nie czytają niczego innego i kolejne książki powtarzają po dwa-trzy razy, takie są dobre. I każdy z tych tomów i tych ...

Mirosław Wlekły / Tu byłem. Tony Halik

Tu byłem. Tony Halik to znakomita i pasjonująca biograficzna opowieść o nietuzinkowym i wiecznie żądnym przygód człowieku. To jednocześnie kawał świetnie wykonanej reportersko-śledczej roboty Mirosława Wlekłego, autora tej to pozycji, którego ponad dwuletnie dociekania i wędrówki śladami naszego wybitnego obieżyświata (z argentyńskim paszportem), pozwoliły czytelnikowi znacznie zbliżyć się do jego podróżniczej ...

Wiersze podebrane #9 / Tarnina / Herbert

1 Damiana poznałem w późnym dzieciństwie, w czwartym roku zmagań ze szkołą podstawową. Wraz z kilkoma dzieciakami z mniejszej wioski, został wcielony do naszej klasy, większej nagle o tych osiem osób. I choć go wtedy poznałem, to tak naprawdę nie poznałem go wcale, ani wtedy, ani nigdy później. Damian był ...

Fantazja na trzydzieści głosów / Rękopis znaleziony w Saragossie

„Rękopis” to zdecydowanie jedna z moich ulubionych powieści. Po kilku obowiązkowych latach przerwy mogłem po nią sięgnąć ponownie, a okazja była ku temu znakomita – nowe tłumaczenie Anny Wasilewskiej, ofiarowane polskiemu czytelnikowi przez Wydawnictwo Literackie. Dzieje tego arcydzieła są wyjątkowo burzliwe. Okazuje się, że Potocki stworzył co najmniej dwie jego ...

Wiersze podebrane #8 / Rodzina Nephentes / Herbert

z ciemnych dżunglach Borneo rośnie ten złoczyńca i wabi kwiatem który nie jest kwiatem Piorunuje mnie ten opis dzbanecznika, z wiersza Rodzina Nephentes, kolejnego utworu z Elegii na odejście Zbigniewa Herberta, który bez większych podchodów, szturmem i gwałtem wdarł się do mojej głowy. Nie wybrzmiały jeszcze na dobre słowa Dębów, ...

Jak zezowata może być podwójność? Borszewicz, „Mroki”

Musisz mi pomóc, Bo jestem zmęczony jak Bóg, który harował przez tydzień – I nie stworzył świata… Jarosław Borszewicz, Mroki Czy istnieje chwyt retoryczny, który byłby w stanie pomieścić w sobie większy ładunek zmęczenia niż odniesienie się do siły twórczej na miarę całego świata i zniweczenie wszystkich jej efektów w ...

Wiersze podebrane #7 / Dęby i Elegia / Herbert

Sięgam w końcu po Elegię na odejście Herberta. To kolejny, przedostatni już krok, w moich chronologicznym poznawaniu poety. Pan Cogito i Epilog burzy, przeszły niejako poza kolejką, od nich, w szamotaninie, zaczynałem. A potem wszystko zwalniało i zwalniało. Hermes, pies i gwiazda i Studium przedmiotu, siłą zwalniającego rozpędu, zajęły pierwsze ...

Psy Ziemiańskiego / Achaja

Jakiś czas temu, po lekturze Grzędowicza doszedłem do wniosku, że fantastyka jako taka, stanowi przedłużenie legend, mitów i bajek, na których wyrastamy. Że jest wyrazem tęsknot za życiem w uproszczonym, archetypicznym wymiarze, za światem w którym zło jest złe, dobro dobre, cnoty są cnotami. Zatem odwaga, awanturniczość i pogoń za ...

Wiersze podebrane #6 / Siostra / Herbert

Siostra Dzięki nieznacznej różnicy wieku zażyłościom dziecinnym wspólna kąpiel tajemnicy puszystych włosów i miękkiej skóry mały Cogito odkrył – że mógł być siostrą (było to tak proste jak zamienienie miejsca przy stole gdy rodzice wyszli i babka pozwalała na wszystko) a ona właścicielką jego imienia łuku męskiego roweru ba nosa ...

Bardzo krótko / LEM / Głos Pana

Na Ziemię dociera sygnał, nadany prawdopodobnie przez dalekich „braci w rozumie”. Najtęższe (amerykańskie!) umysły usiłują go rozszyfrować i zbudować obraz nadawców; okazuje się jednak, że patrzą w zwierciadło. Do tego, niestety, krzywe. Tak można pokrótce scharakteryzować treść powieści Lema. Powieść to zresztą pozorna, bo choć spełnia formalne znamiona takiej klasyfikacji ...

Wiersze podebrane #5 / Brewiarz / Herbert

Brewiarz Panie pomóż nam wymyślić owoc czysty obraz słodyczy a także spotkanie obojga płaszczyzn zmierzchu i zaranka wydobądź z fałdów morza bas czystych głębin a także dziewczynę ślepą jak przeznaczenie dziewczynę która śpiewa – belcanto * Poznawać Herberta zacząłem jakby naokoło: po pierwszym, dość oczywistym wyborze Pana Cogito, sięgnąłem po ...

Bardzo krótko / Jáchym Topol / Warsztat diabła

Gra w odrębność jest w literaturze grą ryzykowną, w której łatwo się zbłaźnić. A jednak Jáchym Topol zdecydowanie w nią wygrywa, choć pierwsze wrażenie zdaje się kierować ku konkluzji, że czeski pisarz istotnie błaznuje, traktując Holokaust czy w ogóle ludobójstwa jako pretekst do niezupełnie stosownych żartów. Ale drugie wrażenie mówi ...

Lektury uzupełniające #19 Czytanie arcydzieła

 książka: Czarodziejska góra; autor: Tomasz Mann Jan Najtrudniejsza w tej lekturze była niechęć, którą czułam do Hansa Castropa. Do tego Janka, Giovanniego, Johna. Przeciętnego młodzieńca z Hamburga (czy Lubeki) co przyjechał na Górę, do sanatorium, w odwiedziny do kuzyna. Przyjechał i nie wyjechał, bo nie wyjechać było łatwiej. A Jan ...

Charles Higham / Howard Hughes: brawura, szaleństwo, tajemnica

Napisana przez byłego dziennikarza New York Times biografia Howarda Hughesa, nie ma zbyt pochlebnych opinii wśród książkożerców, jak i fanów tej obrosłej już niejedną legendą, a absolutnie nietuzinkowej, postaci. Sporo z tych, krytycznie do książki nastawionych osób, ma zapewne w pamięci, świetny skądinąd, wyreżyserowany przez Martina Scorsese w 2004 roku film ...

Bardzo krótko / Jacek Bierut / Pornofonia

Naukowcy radzieccy wyliczyli, że 66,6% dobrej literatury pozostaje poza jej głównym obiegiem i może zostać odkryte jedynie przez ekspertów bądź na skutek ślepego trafu. Jako że ekspert ze mnie żaden, muszę uznać, że z Jackiem Bierutem niebywale mi się poszczęściło. To bowiem twórca nagradzany, ale niemal anonimowy; zamiast zgodnie z ...

Gonitwa za dziką owcą / Murakami

scena z przeszłości Kilka lat temu, jadąc do Krakowa, przez okno pociągu dostrzegłem Stado owiec. Siedziałem potem przez kilka chwil z nosem przyciśniętym do szyby i gapiłem się, jakbym zobaczył coś absolutnie niezwykłego. Nie wiem jak to się stało, ale jakimś cudem przez niemal trzydzieści lat swojego życia nie widziałem ...

Załóż nowe ciało! Ekranizacje #1

Modyfikowany  węgiel to dopiero pierwszy tom trylogii - zatytułowanej Takeshi Kovacs - od imienia głównego bohatera. Książki napisane w latach 2002 -2005 wychodziły po polsku już raz, zaraz po brytyjskiej premierze, w wydawnictwie ISA, ale nie było łatwo zdobyć te stare tomy. Dlatego decyzja Maga o wykupieniu praw i wznowieniu ...

Małe Litery / Życie bez smokingu / Hrabal

Czytam właśnie Hrabala. Skończyłem Życie bez smokingu i leżę na łopatkach. To jest mała literatura i zaglądanie w małe życia, nad którymi świat nawet się nie zatrzymuje, o których wiedzieć i pamiętać nie chce. Chce się toczyć gdzieś tam do góry, wśród tych ważnych, mądrych i wielkich. A my idziemy ...

Lektury uzupełniające #18 Zaklęta Bruksela

książka: Bruksela noir; autor: antologia pod redakcją Michele Dufranne'a "Bruksela Noir" to jedna z pozycji wielotomowego cyklu, wydawanego od lat przez nowojorskie wydawnictwo Akashic Books, a w Polsce przez warszawskie Claroscuro. Miasta świata zostają nam przedstawione przez różnorodnych autorów w opowiadaniach  w klimacie noir - przy czym co owo noir ...

Skrzydła nad wodą / Pamiątki z pożaru Itaki #8 / Herbert

Zbigniew Herbert, Dedal i Ikar. Mówi Dedal: Idź synku naprzód a pamiętaj że idziesz a nie latasz skrzydła są tylko ozdobą a ty stąpasz po łące ten podmuch ciepły to parna ziemia lata a tamten zimny to strumień niebo jest takie pełne liści i małych zwierząt Mówi Ikar: Oczy jak ...

Reinterpretacje #2 / Arthur Schnitzler / Powrót Casanovy

To bodajże u Lema wyczytałem pochwałę Arthura Schnitzlera. Ten zmarły blisko sto lat temu wiedeński prozaik i dramaturg byłby dziś zapewne całkowicie zapomniany, gdyby nie szczególne upodobanie filmowców do jego twórczości. Najsłynniejszą ekranizacją są oczywiście „Oczy szeroko zamknięte” Kubricka, a i sam „Powrót Casanovy” został sfilmowany dwukrotnie, w tym w ...

Lektury uzupełniające #17 Civis Romanus sum

książka: SPQR; autor: Mary Beard Mary Beard jest filologiem klasycznym, profesorem Cambridge, uznanym akademikiem i wykładowcą, autorką bestsellerowych książek. Przygotowuje również filmy historyczne dla BBC - obecnie na ekranie Cywilizacje - nowa wersja popularnego serialu dokumentalnego z 1969 roku. Wypowiada się się publicznie na aktualne tematy z życia społeczno-politycznego, od ...

Głód, dom i bajki / Pan Lodowego Ogrodu / Grzędowicz

Po co są marzenia? Nie chodzi wcale o rzeczy, które da się zrealizować, po które da się sięgnąć: dom, syn i drzewo, nowe auto, wymarzone wakacje. Po co nam marzenie abstrakcyjne? Dlaczego naiwnie, jak dzieci wciąż fantazjujemy? To jest pytanie o całą fantastykę, z naciskiem na fantasy. Science fiction zwykłem ...

2952 tygodnie na orbicie, czyli Perry Rhodan, nasz człowiek w kosmosie

Kiedy 21 lipca 1969 roku, o godzinie 2:56 uniwersalnego czasu koordynowanego, Neil Armstrong postawił stopę na pylistej powierzchni Morza Spokoju, na Ziemi doszło do globalnego incydentu – do znaczącego kwantowego rozszczepienia odnóg rzeczywistości. Większość ludzkości, zajęta relacją telewizyjną misji „Apollo 11” lub innymi ważnymi sprawami, nawet nie zauważyła, że jej ...

Szósty Zmysł / Pamiątki z Pożaru Itaki #6 / Herbert

Przeczucia eschatologiczne Pana Cogito 1 Tyle cudów w życiu Pana Cogito kaprysów fortuny olśnień i upadków więc chyba wieczność będzie miał gorzką bez podróży przyjaciół książek za to pod dostatkiem czasu jak chory na płuca jak cesarz na wygnaniu pewnie będzie zamiatał wielki plac czyśćca lub nudził się przed lustrem ...