Type and press Enter.

O duchu w skorupie / Terminus / Opowieści o pilocie Pirxie / Lem

Pomówmy o robotach. Jest rok 1920, czeski pisarz Karel Čapek ukuwa termin robot dając, mającemu niebawem na nowo eksplodować gatunkowi fikcji naukowej, jedno z bardziej złożonych i popularnych zagadnień. Isaac Asimov stworzy później prawa robotyki i zapoczątkuje niemałą dyskusję w dziedzinach literatury, filozofii i nauki. Philip Dick będzie wizją androida ...

czytaj mniej #1 / tak se myślę #1

Jesteśmy pokoleniem uciekinierów. Trawimy nasze życia sposobiąc się do wielkiego zrywu, do wielkiej ucieczki, zdarzeń, które nie nastąpią nigdy. Obserwujemy, coraz więcej rozumiemy z całego tego tańca, dzień po dniu szlifujemy swoje plany, te mniejsze i te większe. Kładziemy się do łóżek i noc po nocy, giętką łyżką snu ryjemy ...

Książkowe duety – Grimmelshausen i Grass

Długo zastanawiałem się, czy wolno mi sparafrazować tytuł cyklu mojego pisującego tu o Lemie starszego kolegi, któremu nie jestem godzien rozwiązać opasującego białe skarpetki rzemyka u sandałów. W końcu odważyłem się, bo też „Książkowe duety” brzmią nader adekwatnie do treści, która składam przed Wasze godne oczy. Zaczęło się od mojego ...

Pożegnanie / Kołysanka jodłowa / Jerzy Liebert

Jerzy Liebert, młody poeta. Choruje na gruźlicę, mając dwadzieścia siedem lat umiera, jest rok 1931. Rok później ukazuje się jego trzeci tomik, pośmiertna "Kołysanka jodłowa", mocny, zaskakująco jasny zapis odchodzenia. Składa się tomik z trzech cykli (Kołysanki jodłowej pierwszej, drugiej i trzeciej), przewrotnie ułożonych w wyraźnie odwróconej chronologii. Pierwszy cykl, ...

Wszechpowieść / Wieczny Grunwald / Szczepan Twardoch

Najnowsza powieść Szczepana Twardocha (Król) poruszająca wielokrotnie tematykę bokserską, jasno nakazuje aby iść za ciosem. Jako, że pisarstwo Twardochowe jest rzeczą całkiem dobrą i przyjemną, nie jest to nakaz przykry i za ciosem poszedłem niemalże natychmiast, sięgając po wcześniejszą powieść autora – wydany w 2010 roku Wieczny Grunwald. Zaczyna się ...

Twardoch idzie za ciosem / KRÓL / Szczepan Twardoch

Wśród białego krajobrazu, unurzana w śniegu po pas zawzięcie brnie przed siebie czarna figura. Dalekie ujęcie, nie sposób rozpoznać – kto to? Po chwili jednak kamera zbliża się i przez moment podąża za mężczyzną. Widać przewieszony przez plecy karabin, widać buchające kłęby pary, widać nóż zawieszony u pasa i plamy ...

Tropem bucika dookoła świata / Kopciuszek / Grimm #10

Jest z popularnymi baśniami spory problem – leżą pod tyloma warstwami kolejnych wersji, kolejnych opowieści, że ciężko doprawdy pod tą górą pościeli wyczuć jeszcze ziarnko grochu. Kopciuszek został zekranizowany kilkanaście razy, w postaci seriali i filmów pełnometrażowych, drukowano go już też w niezliczonych wydaniach i wariantach... A jaki był ten ...

O rodzeństwie z innej strony / Jednooczka, Dwuoczka, Trzyoczka / Grimm #9

Tuż po lekturze Jasia i Małgosi nie odchodzimy daleko od tematu rodzeństwa, Jednooczka, Dwuoczka, Trzyoczka także kręcą się wkoło spraw rodzinnych, tym razem nie malując obrazu sielankowego i zgodnego współbycia. W tej rodzinie najlepiej wychodzi się na zdjęciu (rycinie?). Pewna matka miała trzy córki. Dwie z nich inaczej niż wszyscy ...

O zaletach posiadania rodzeństwa / Jaś i Małgosia / Grimm #8

Kolejna wielka baśń w repertuarze braci Grimm. Tym razem wielka nie tylko sławą (jak Czerwony Kapturek, bądź co bądź rozczarowujący zwięzłością) ale i poziomem baśniowości! Jest tu wszystko, czego moglibyśmy się po baśni spodziewać – jest zła macocha, są zagubione dzieci, jest wielki czarny las i wiedźma w jego środku... ...

Andersen? Poe? Nie! Bracia Grimm! / Dziewczynka i Lalka / Grimm #7

Pierwszy z grimmowych tekstów (z którym się tutaj spotykam) nie będący baśnią. Czytając, skojarzeniami biegłem w stronę dwu nazwisk: Andersen i Poe. Bierzemy go pod lupę! Dlaczego Andersen? Duńczyk bardzo często porzucał formę baśni, czy też nawet bajki i pisał krótkie utwory moralizatorskie, anegdoty, w których bohaterowie nie tyle przeżywali ...

Butelkowa mądrość / Duch we flaszce / Grimm #6

Jak mówi stara mądrość ludowa – każda flaszka jest swego rodzaju zaskoczeniem. Zazwyczaj tym zaskoczeniem okazuje się być dopiero jej dno (i fakt, że ma ona dno), jak opowiadał o tym kiedyś Piotr Bałtroczyk. Bohater baśni braci Grimm, dosyć nietypowo natknął się na niezwykłą niespodziankę już w chwilę po odkorkowaniu... ...

Cuda dziwy nieztejziemskie / Max Jacob

Max Jacob. O Jacobie (czytane z francuska, przez Ż, żadne Dżejkoby w grę nie wchodzą) trochę Wam opowiem. Na małą żółtą książeczkę trafiam przypadkiem w bibliotece, poszukując rzeczy zupełnie innych, Marcin powiedział mi: poczytałbyś jakichś nie-naszych (w sensie zagranicznych) poetów. Więc ruszyłem na poszukiwania, skupiając się na autorach zza oceanu, ...

Od pewnego czasu kibicuję Wilkowi / Czerwony Kapturek / Grimm #5

Bracia Grimm kontynuują niechlubną tradycję wysyłania dzieci samopas do lasu. Niech ktoś zatrzyma tych zwyrodnialców! W poprzedniej baśni („Chata w lesie”) w las poszły aż trzy siostry i dopiero trzeciej udało się wyjść z wszystkich tarapatów z tarczą; do trzech razy sztuka. Problem z Kapturkiem jest taki, że dziewczynka nie ...

Do trzech razy dobro / Chata w lesie / Grimm #4

W sercu lasu żył sobie drwal. Drwal miał żonę z którą to żoną wychowywał trzy córki. Jak to drwal – pracował w lesie całymi dniami i powracać na posiłki zwyczajnie nie miał czasu, toteż prosił żonę, aby ta wysyłała do niego dzieci z posiłkiem. Rozumem nie grzeszył, zatem wpadł na ...

O trosce i niepohamowaniu / Braciszek i siostrzyczka / Grimm #3

Braciszek i siostrzyczka to baśń przedzielona na dwoje. W pierwszej części główne role gra tytułowe rodzeństwo, już na początku znikające z domu. Po ucieczce przed złą macochą i czarownicą zarazem, dziewczynka i chłopiec trafiają do lasu, gdzie czeka na nich szereg przygód wskutek których braciszek zostaje zamieniony w jelonka (zamieszana ...

Kot butów nie ma, ale też jest fajnie / Biedny młynarczyk i kotek / Grimm #2

Miał stary młynarz trzech uczniów. Dwóch starszych i jednego młodszego, niezbyt mądrego, swoją drogą – Bartka. Jako, że był już w wieku podeszłym, postanowił zatroszczyć się o dobrą przyszłość dla siebie samego i swojego młyna. Gdzie kucharek sześć tam nie ma co jeść i nie ma mąki gdzie młynarzy trzech, ...

Nie wszystko złoto, co się świeci i nie wszystko niedźwiedź, co zjada dzieci / Białośnieżka i Różanka / Grimm #1

Krótka baśń braci Grimm, z racji nazwy umieszczona na początku alfabetycznej listy, za którą właśnie się zabieram, mimo skromnej objętości zawiera wszystko, co dobra baśń posiadać powinna. Jest zatem świetnym wstępem do grimmowej magii, zdaje się. Po pierwsze bohaterowie. Jest dobra matka i jej dwie córki. Moglibyśmy spodziewać się jakichś ...

Literackie paw(i)any

Wg Stefanii Skwarczyńskiej, uznanej polskiej teoretyk i historyk literatury, literatura to sensowne twory słowne. Definicja bardzo luźna jak i elastyczna, na co najlepszym dowodem jest proza Stanisława Czycza, krzeszowickiego pisarza, który eksperymentował z pisarstwem docierając do krawędzi sensu i zrozumienia. Gwoli ścisłości należy wyjaśnić, że Czycz nie jest rodowitym krzeszowiczaninem, ...

Krwią kamień. Kilka słów o tegorocznej laureatce Nagrody Nike

Na Bronkę Nowicką, laureatkę tegorocznej Nagrody Nike, tuż po ogłoszeniu werdyktu spadło więcej głosów krytycznych niż pochwał. Jedna z najważniejszych polskich krytyczek literackich Justyna Sobolewska na swoim blogu opublikowała wpis, w którym przekonuje, że nagroda dla autorki Nakarmić kamień to „jeden z gorszych werdyktów od lat”. W tym głosie – mającym ...

Mały zapisek o jednej książce Sylwii Chutnik / Cwaniary

Jedna z wielu profesorek, w których zajęciach i wykładach miałem możliwość uczestniczyć, mawiała, że książkę powinno czytać się dwa razy. Pierwszy – dla złapania „o czym to jest” oraz aby przeczytać dla przyjemności, po prostu. Drugi raz, jeśli czytamy, jak to mawiała: „profesjonalnie”, dla porobienia notatek, wychwycenia idei, zastanowienia się ...

Lemowe Duety – Opowieści o Pilocie Pirxie

OPOWIEŚCI O PILOCIE PIRXIE – 1968. Kochani, to nie jest już Klasyka.. To KANON ścisły światowej fantastyki! Opowiadania z Pirxem w roli głównej to cudna, oldskulowa, nieśmiertelna i pierwszorzędna - Science Fiction! Cykl historii o jednym z moich ulubionych, fantastycznych bohaterów, powstawał przez lat wiele. Lem rozpoczął go trzema opowiadaniami ...

Świat Dysku/Ankh-Morpork! Perła miast Świata Dysku!

"Ankh-Morpork! Perła miast! Naturalnie, to nieprecyzyjny opis - Ankh-Morpork nie jest okrągłe ani błyszczące. Jednak nawet najgorsi wrogowie przyznają, że jeśli już trzeba Ankh-Morpork z czymś porównać, może to być i kawałek śmiecia pokryty wydzieliną chorego mięczaka. Istniały większe miasta. Istniały bogatsze miasta. Z całą pewnością istniały piękniejsze miasta. Jednak ...

pod innym kątem / Oszajca / Odwrócona perspektywa

Gdy z księgarnianej półki ściągałem małą książeczkę z nazwiskiem Wacław Oszajca na froncie, zupełnie nie połączyłem nazwiska z człowiekiem, którego przecież mniej więcej, z widzenia kojarzę. Otóż Wacław Oszajca to ten jezuita, który przy okazji każdych kolejnych świąt zjawia się w którymś z telewizyjnych studiów i objaśnia zaintrygowanym redaktorom egzotyczne ...

Lemowe Duety – Fiasko / Astronauci

FIASKO – 1987. Zacznijmy z przytupem, czyli: Absolutne Mistrzostwo w dziedzinie HARD SF. Chwilami VERY HARD! Ostatnia taka powieść Lema i finalna kwintesencja jego poglądów na temat Kontaktu. Ta książka to prawdziwy ogrom filozoficzno-technologicznych spekulacji w tymże właśnie temacie. Rozważań prowadzonych i wyłożonych w świetnie przemyślanej, atrakcyjnej fabule i klimacie ...

Na wojnie ze światem / Herbert / Pan Cogito

Pan Cogito. Te dwa słowa są jak kamień. Waży się go w ręce ze zdumieniem, bo wagę ma zupełnie inną, niżbyśmy mu po kilku spojrzeniach przypisali, inną niż zapamiętaliśmy. Ręka, przygotowana na ciężar niemały, zaskoczona, lekko go podnosi. A ta, która spodziewała się masy pierzastej, napiąć musi wszystkie mięśnie, by ...

Płasko, ale miejsc dużo. Geograficzny Świat Dysku.

Dziś obiecana geograficzna wyprawa po Świecie Dysku. Z geografią bardzo mi nie po drodze, zdarza się, że znajome mi osoby dla zabawy pytają mnie, gdzie coś jest i potem jest niezły ubaw z moich odpowiedzi. Na to dziesięciolecie wyczerpałam już ilość zdobywanej wiedzy w tematach geograficznych, umieszczając w swoim mózgu ...

Kakofonia niedorzeczności

Oksymoron, zwany też epitetem sprzecznym to figura retoryczna, którą konstruuje się poprzez przenośne zestawienie pojęć o przeciwstawnym, wykluczającym się wzajemnie znaczeniu. Ponieważ barwa czarna to w teorii całkowity brak światła widzialnego, dobrym przykładem oksymoronu jest wyrażenie Czarne światło, będące jednocześnie tytułem noweli autorstwa holenderskiego pisarza Harry’ego Mulischa. Czarne światło, za ...

Literacki brikabrak. Z zapisków farmazona

Część pierwsza: Człowiek który kaszlał (oraz inne przypadłości człowiecze) Pamiętam wrażenie sprzed bodaj dwóch lat, kiedy sięgałem po Zamek Kafki, jednak – przez nieostrożność – na podłogę spadł Kaszel Waltera Vogta, którego nie zna nawet polska Wikipedia. Cóż, pomyślałem, sprawdzam – jakaś encyklopedia podała informację, że Helwet i lekarz oraz ...

Świat Dysku – ale co to w ogóle jest?

  Czym właściwie jest Świat Dysku? Oczywiście jest to miejsce, w którym dzieje się akcja 41 książek autorstwa Terry'ego Pratchetta. Z pewnością przypadną one do gustu tym, którzy kochają i rozumieją tzw. "humor brytyjski" i lubują się nie tylko w fantastyce, ale przede wszystkim w satyrze. Bo tym w dużej ...

Terry Pratchett – człowiek, który żył uśmiechem i magią…

Sir Terry Pratchett (1948-2015) był pisarzem, którego każdy powinien znać chociaż trochę. A to dlatego, że w naszych czasach był on jednym z nielicznych ludzi, którzy przez życie przeszli magicznie. Dzieciństwo i młodość. "Przez set­ki lat ludzie wie­rzy­li, iż jaszczur­ki w stud­ni do­wodzą, że wo­da jest świeża i zdat­na do pi­cia. I przez cały ten czas ani ...

O człowieku z kryształu / LORD JIM

Poznajcie Jima, młodego chłopaka, pracowitego i uzdolnionego, nie lękającego się niczego, bezgranicznie wiernego wyznawanym wartościom i ideom. Ktokolwiek by o Jimie nie opowiadał (a lwią część opowieści snuje nasz stary druh Marlow), złego słowa o nim wyrzec nie może – oto człowiek z kryształu, pozbawiony najmniejszej skazy, ideał. Czy z ...