Type and press Enter.

William Shakespeare – Sen nocy letniej

Sen nocy letniej to jedna z najwcześniejszych komedii romantycznych Williama Szekspira i przez wieki uważana była za jedno z jego najbardziej udanych i lubianych dzieł.To zrodziło niektóre z jego najbardziej zapadających w pamięć i naśladowanych postaci, takich jak Puck, czarodziejski duszek z zamiłowaniem do psot. Odkąd sztuka została napisana około ...

Edgar Allan Poe – Czarny Kot

Opowiadanie Edgara Allana Poe „Czarny kot” zostało po raz pierwszy opublikowane w United States Saturday Post (później znanym jako Saturday Evening Post) w sierpniu 1843 roku. Poe uznał ją za jedną ze swoich najlepszych opowieści i natychmiast stała się popularna. Opowieść została przedrukowana w Opowieściach Poego w 1845 roku. „Czarny ...

Bardzo krótko / Italo Svevo / Starość

Przewrotny tytuł tej powieści kojarzy się z „Bez dogmatu”, starość to tylko odmienna od sienkiewiczowskiej metafora choroby woli. Toczony nią Emilio, protagonista niemal nie do zniesienia przez swe zamiłowanie do dzielenia włosa na czworo i obawę przed działaniem, dostaje do pary równie (choć inaczej) słabą siostrę, jako antagonistów zaś Angiolinę, ...

Wędrowne duchy – Francis Marion Crawford

Upiorny uśmiech Uśmiech rictus (znany w medycynie jako risus sardonicus) to mrożące krew w żyłach zjawisko pośmiertne, które pozostawia na zwłokach zębaty uśmiech we wczesnych etapach rozkładu. Zwykle jest to spowodowane tężcem lub neurotoksyną, które powodują skurcz mięśni twarzy, unoszenie brwi - jakby w przezabawnym zdziwieniu - i cofanie ust ...

TADEUSZ NOWAK / A JAK KRÓLEM, A JAK KATEM BĘDZIESZ

Książka Nowaka jest szalenie bliska ziemi i szalenie bliska ciału, cały czas ma się wrażenie, jakby organicznie z nich wyrastała. Lekturze zamiast zapachu papieru towarzyszy woń ziemi – raz wyschniętej na pieprz, raz mokrej od deszczu, czuć zapach lata i stawu i wiatru, czuć czysty i przeszywający zapach mrozu, czuć ...

Smaczne winko / François Rabelais / Gargantua i Pantagruel

Skoro przypomniałem sobie „Tristrama Shandy’ego”, naturalną koleją rzeczy należało sięgnąć i po „Gargantuę i Pantagruela”. Obie powieści łączy wiele, dzielą zaś dwa wieki oraz stopień subtelności zastosowanej kpiny. Tam, gdzie Sterne wybiera zwiewną aluzję, Rabelais wchodzi z drzwiami oraz przy akompaniamencie głośnych dźwięków o jednoznacznie fizjologicznej proweniencji. Potężne dzieło Rabelais’go ...

Robert W. Chambers – Król w Żółci

Naprawiacz reputacji Pierwsza historia wprowadza nas w świat niestabilności, ironii i bezsensowności. To świat wywrócony do góry nogami, taki, w którym czas i logika są bezużyteczne, gdzie status i władza są bezcelowe, a wszystkie ambicje, nadzieje i miłość skazane są na unicestwienie. "Naprawiacz reputacji" opowiada o dziwnym człowieku, którego zadaniem ...

William Shakespeare – Hamlet

Genialna tragedia Szekspira «Hamlet» - oda do śmierci i samobójstwa, historia o prawdziwej szlachetności i niemożliwości jej istnienia w tym świecie. Arogancki książę, którego doskonałość przyćmiewa twarze bogów, mając obsesję na punkcie idei honoru i sprawiedliwości, konfrontuje się z przyziemną i brzydką niedoskonałością tego świata i rozpoczyna śmiertelną bitwę między ...

Mieczysław Jałowiecki / Na skraju Imperium i inne wspomnienia

To nie jest tylko relacja z pojedynczego, choćby najbardziej fascynującego żywota; Jałowiecki jest uczestnikiem, niekiedy nader aktywnym, kluczowych dwudziestowiecznych przemian dziejowych, które miały na dobre zmienić panoramę Polski. Jednocześnie zapiski te obrazują starcie porządku z chaosem oraz przekonanie, że choć stary porządek istotnie był ułomny, to chaos nie jest bynajmniej ...

Johann Wolfgang von Goethe – Lata nauki Wilhelma Meistra

Pieśń Mignon Ten, kto tęsknotę zna, Mój ból zrozumie, Ten, kto tęsknotę zna, Mój ból zrozumie Samotne serce cieszyć się nie umie Splatają palce nić, spoglądam w niebo - Ten, kto mnie kocha, zna, Jest tak daleko... I przędę nić, choć wszystko we mnie płonie... I przędę nić, choć wszystko ...

PRÓŻNIA GO SKONAŁA #5 / O literaturze bez końca i Panu Tadeuszu bez opisu bigosu

Zespół pod kierownictwem Bernarda Andrewsa oraz Nard Dog, "Literae Infinitum", 2021 -  Jest wiele rzeczy, do których ludzkość w całej swojej historii sięgnąć nie mogła choć bardzo się starała, pozostawało samo gdybanie, wymyślanie i odkładanie realizacji na bliżej nieokreśloną przyszłość. I oto nastała owa przyszłość, a raczej jej początek – ...

POGADAJMY Z KLASYKAMI #2 / NIEOBJĘTE SMAKI GŁODÓW / CZESŁAW MIŁOSZ

1 W legendarnych (jak zawsze) nastoletnich latach miałem kolegę, któremu zazdrościłem pojemności żołądka. Potrafił przebić mój posiłek dwu- albo trzykrotnie; i to bez żadnych konsekwencji dla swojej sylwetki i prawie bez śladu niestrawności. Był niezmiennie wysmukły, zupełnie jakby w jego organizmie ciężkie bańki tłuszczów cudownie zmieniały się w nieważkie lotki ...

Sigrid Undset – Kristin Lavransdatter

W 1928 r. Norweska pisarka Sigrid Undset (1882–1949) otrzymała nagrodę Nobla za „doskonały opis życia średniowiecznej Skandynawii”. Jej główne dzieło historyczne to trylogia „Kristin córka Lavransa” która składa się z trzech części: "Wianek" (1920), "Żona" (1921) i "Krzyż" (1922). Akcja powieści rozgrywa się w XIV wieku, szczegółowo opisują one realia ...

O tym, jak w przeszłości podróżowano w przyszłość

H.G. Wells, Wehikuł czasu, 2021 Vesper. Niepodobna przypuścić, aby doba obecna (…) była istotnie punktem kulminacyjnym rozwoju ludzkości. Te słowa, wypowiadane przez narratora Wehikułu czasu w epilogu książki, pięknie rysują punkt wyjścia, z którego Wells startował, roztaczając swoją opowieść o podróży w przyszłość. I jest to zdanie cokolwiek ważne, daje ...

JAROSŁAW JĘDRASZCZYK / NOKTURNY

Nokturny, debiut poetycki Jarosława Jędraszczyka sprzed kilku lat (wydanie nie jest oprawione datą, w dedykacji od autora znajduję datę: wrzesień 2014), już jakiś czas temu wylądował w moich łapach, bez rozbiegu robiąc na mnie naprawdę spore wrażenie. A dobre pierwsze wrażenie to jest podobno ważna rzecz. Po pierwsze postawa twórcza ...

Daphne du Maurier – Ptaki

Po opublikowaniu w 1952 roku w jej zbiorze opowiadań  The Apple Tree, „Ptaki” stały się jednym z najbardziej znanych dzieł Daphne du Maurier. Historia przedstawia  portret terroru i fascynującą analogię  atmosfery strachu generowanego w Ameryce i Europie w latach zimnej wojny.   Opisując zaledwie kilka dni z życia rodziny mieszkającej ...

PRÓŻNIA GO SKONAŁA #4 / Co naprawdę zagraża Polsce?

Bożydar Poniatowski, Oblężona Twierdza, Warszawa 2021, wydane własnym sumptem. Posiadanie poglądów, takich albo innych, to w Polsce doprawdy poważna sprawa, gdyż jakikolwiek pogląd działa jak barwy wojenne – otwierasz, bracie usta i już jedna strona wie, że ma w Tobie sprzymierzeńca, druga zaś wroga. Mieć wroga – to jest rzecz ...

LOVECRAFT / KOTY ULTHARU

Po tym, jak ostatnio w ręce i przed oczy wpadł mi Zew Cthulhu, zbiór opowiadań zawierający najsłynniejsze teksty jakie wyszły spod pióra Lovecrafta, do lektury Kotów Ultharu zabierałem się z radością i pewnością, że będzie to czytanie przynajmniej dobre. No i proszę sobie wyobrazić, nastąpiła jedna z tych najmilszych niespodzianek, ...

Nathaniel Hawthorne – Dom o Siedmiu Szczytach

"Dom o Siedmiu Szczytach" opublikowana w 1851 roku  jest trzecią powieścią Nathaniela Hawthorne'a.  Niektóre z motywów powieści można znaleźć w jego poprzednich pracach, szczególnie w "Legends of the Province House" i "Peter Goldthwaite's Treasure". W obu tych opowieściach, podobnie jak w tej, Hawthorne bada kwestie klasowe i pogoń za bogactwem ...

PRÓŻNIA GO SKONAŁA #3 / O kocie, co uciekł, chociaż go zabili

Tom Blythe, Kot w superpozycji, zapowiedź wydawnicza (The Superpositioned Cat, Londyn, 2020) Nikogo nie trzeba chyba przekonywać, jak wielkim dobrodziejstwem jest interdyscyplinarność różnych przejawów twórczej działalności człowieka. Przenikanie się nauk ścisłych z humanistycznymi, wpływ rozmaitych dziedzin sztuki na nie i odwrócone oddziaływanie nauk na sztukę – rodzą doprawdy ciekawe połączenia. ...

Bardzo krótko / Michael Chabon / Poświata

Michael Chabon wypracował autorską poetykę, czyniącą go jednym z bardziej interesujących pisarzy współczesnych. Podobnie jak Kurt Vonnegut, mierzy się z najważniejszymi dwudziestowiecznymi tematami, przystrajając je w popularną formę, ale jest od swojego starszego kolegi mniej zaciekły i w przeciwieństwie do niego, niemal nie ucieka się do groteski. Dwuznaczna symbolika kluczowych ...

Oscar Wilde – Portret Doriana Graya

Portret Doriana Graya Oscara Wilde'a został opublikowany jednocześnie w miesięczniku Lippincott w Filadelfii oraz przez Ward, Lock and Company w Anglii w lipcu 1890 roku. W Anglii powieść została potępiona przez wielu recenzentów jako szokująca i niemoralna. Wilde próbował odnieść się do niektórych z tych zarzutów, pracując nad rozszerzoną wersją ...

O UMIŁOWANIU CIAMAJD / LESIO / CHMIELEWSKA

Czasem zdarza mi się zapomnieć, że literatura to nie jest tylko katalizator głębokich wewnętrznych przemian (dobre to na zaparcia!), że to coś innego niż porażające spotkania z prawdą na temat świata i siebie samego, coś więcej niż traumatyzujące narzędzie duchowych i emocjonalnych ćwiczeń. Czasem, tak, tak, to nie pomyłka, literatura ...

Bardzo krótko / Tadeusz Nowak / Takie większe wesele

Uwielbiam takie niespodziewane olśnienia. „Takie większe wesele” to przypowieść wypełniona po brzegi symboliką, uwodząca poetyckim językiem i opiewająca życie w jedności z przyrodą. Przeciwstawia idylliczny świat dzieciństwa światu dorosłych oraz ich konfliktów, a harmonijne funkcjonowanie w bliskości z naturą stawia w opozycji do cywilizacji i stanowiących jej manifestację, skazanych na ...

Pierre-Augustin Caron de Beaumarchais – Cyrulik Sewilski

Cyrulik Sewilski był pierwszym dziełem komicznym Pierre-Augustina Caron de Beaumarchais i pierwszą udaną sztuką. Beaumarchais wykorzystał odwieczne tematy i typy komiczne, aby stworzyć dzieło, które olśniło publiczność zabawną grą słów, lekceważącą aktywnością i żywą charakterystyką. Wykorzystanie archetypowych postaci pozwoliło widzom na łatwe odniesienie się do Figara i towarzystwa. Jednak Beaumarchais ...

DZIECKO ROSEMARY / IRA LEVIN

Na horrorze znam się tak mniej więcej, jak na wspinaczce wysokogórskiej. Na wspinaczce wysokogórskiej zaś znam się tak, że gdy przed rokiem wraz z Adamem i Marcinem zdobywaliśmy osiemsetpiętnastometrową Maciejową, chłopaki co i rusz wymieniali porozumiewawcze spojrzenia, jakby konsultowali niewerbalnie, czy już trzeba wzywać helikopter, czy jeszcze kwadrans poczekać. Ale ...

Bardzo krótko / Thomas Bernhard / Bratanek Wittgensteina

„Bratanek Wittgensteina” jednomyślnie wskazywany jest jako najbardziej przystępny w dorobku Bernharda utwór, od którego należy zaczynać przygodę z austriackim pisarzem. Ale to, że coś jest przystępne intelektualnie, nie oznacza jeszcze, że musi być przystępne duchowo. Ten tekst konstytuują uporczywa mizantropia oraz dwubiegunowość postaw i ocen, ciążąca jednak zdecydowanie ku minusowi. ...

Pierre-Augustin Caron de Beaumarchais – Wesele Figara

Podobnie jak autor, Pierre-Augustin Caron de Beaumarchais, Wesele Figara miało długą, znakomitą historię.Ukończona w 1780 r. Sztuka była wystawiana na francuskiej scenie dopiero w 1784 r. Beaumarchais napotkał wiele przeszkód przy produkcji swojej komedii. Sprzeciwiali się oficjalni francuscy cenzorzy, a także król Ludwik XVI. Komedia była skandaliczna, ponieważ przedstawiała szukające  ...

Pedro Calderón de la Barca – Życie jest snem

La vida es sueño (Życie jest snem), prawdopodobnie po raz pierwszy wystawiona w 1635 r. i opublikowana w 1636 r. W Madrycie, jest najbardziej znanym dziełem w dużym zbiorze sztuk świeckich i religijnych Pedro Calderóna de la Barca, jednego z największych hiszpańskich dramaturgów, czołowego dramaturga hiszpańskiego Złotego Wieku, okresu między ...

OSTATNI BRZEG / NEVIL SHUTE

Postapokaliptyczne książki to zazwyczaj historie ludzi, którzy stracili wszystko. Scenografią jest tu zazwyczaj spustoszony świat, w którym rozkład sił ustala się na nowo, zaś położona na łopatki ludzkość zabiera się za próby odbudowy starego ładu. Próby w zasadzie zawsze skazane na niepowodzenie, w końcu nowy świat rządzi się nowymi zasadami ...

Bardzo krótko / Zbigniew Żakiewicz / Rosja, Rosja…

Zbigniew Żakiewicz w bardzo młodym wieku zderzył się z bezlitosną sowiecką machiną i było to doświadczenie formujące, budujące przyszłą słodko-gorzką fascynację, na którą składają się zarówno niesłabnące zainteresowanie, jak i niegasnąca niechęć. Z tą fascynacją próbuje się zmierzyć w tomie, który mógłby zapewne być bardziej chwytliwie zatytułowany i staranniej przejrzany, ...

Hymn do Piękna – Charles Baudelaire

„Hymn do Piękna” pochodzi z tomiku  pod tytułem Les Fleurs du Mal (Kwiaty Zła). Opublikowany po raz pierwszy w 1857 roku, stał  się jednym z najpoczytniejszych i najbardziej wpływowych zbiorów poezji, jakie kiedykolwiek ukazały się we Francji. Podobnie jak Edgar Allan Poe, Baudelaire patrzył na wszechświat z ostrą zmysłowością, która ...

JAMES BLISH / KWESTIA SUMIENIA

Lada moment na księgarnianych półkach pojawi się nowe, rebisowe wydanie Kwestii sumienia Jamesa Blisha, książka wpadła już w nasze łapy, dając przy tym pretekst do pomyślenia nad relacjami na linii my – wszechświat. Trzeba ciągle pytać: co możemy dać kosmosowi i co kosmos może dać nam! Gdy załoga misji Apollo ...

Kosmiczna zaraza / Romuald Pawlak / Podarować niebo

Jakże tęskniłem za taką klasyczną formułą – międzygwiezdny statek z ziemskimi kolonistami zostaje unieruchomiony bardzo daleko od miejsca przeznaczenia i wtedy niespodziewanie dochodzi do Kontaktu, który jednak nie przebiega według żadnego z najpopularniejszych wzorców amerykańskiego kina akcji. Bo choć człowiek podejmuje wyprawę w nieznane, to ostatecznie okazuje się, że nieznane ...

Henry James – Portret Damy

Henry James był znanym autorem, kiedy został opublikowany "Portret damy". Powieść została po raz pierwszy opublikowana seryjnie w 1880 i 1881 roku, ukazując się w Macmillan's Magazine w Anglii i  w Stanach Zjednoczonych. Pierwsze wydanie książki ukazało się w 1881 roku. Powieść została szeroko i przeważnie pozytywnie oceniona. Niektórzy recenzenci ...