Type and press Enter.

Pierre-Augustin Caron de Beaumarchais – Cyrulik Sewilski

Cyrulik Sewilski był pierwszym dziełem komicznym Pierre-Augustina Caron de Beaumarchais i pierwszą udaną sztuką. Beaumarchais wykorzystał odwieczne tematy i typy komiczne, aby stworzyć dzieło, które olśniło publiczność zabawną grą słów, lekceważącą aktywnością i żywą charakterystyką. Wykorzystanie archetypowych postaci pozwoliło widzom na łatwe odniesienie się do Figara i towarzystwa. Jednak Beaumarchais ...

DZIECKO ROSEMARY / IRA LEVIN

Na horrorze znam się tak mniej więcej, jak na wspinaczce wysokogórskiej. Na wspinaczce wysokogórskiej zaś znam się tak, że gdy przed rokiem wraz z Adamem i Marcinem zdobywaliśmy osiemsetpiętnastometrową Maciejową, chłopaki co i rusz wymieniali porozumiewawcze spojrzenia, jakby konsultowali niewerbalnie, czy już trzeba wzywać helikopter, czy jeszcze kwadrans poczekać. Ale ...

Bardzo krótko / Thomas Bernhard / Bratanek Wittgensteina

„Bratanek Wittgensteina” jednomyślnie wskazywany jest jako najbardziej przystępny w dorobku Bernharda utwór, od którego należy zaczynać przygodę z austriackim pisarzem. Ale to, że coś jest przystępne intelektualnie, nie oznacza jeszcze, że musi być przystępne duchowo. Ten tekst konstytuują uporczywa mizantropia oraz dwubiegunowość postaw i ocen, ciążąca jednak zdecydowanie ku minusowi. ...

Pierre-Augustin Caron de Beaumarchais – Wesele Figara

Podobnie jak autor, Pierre-Augustin Caron de Beaumarchais, Wesele Figara miało długą, znakomitą historię.Ukończona w 1780 r. Sztuka była wystawiana na francuskiej scenie dopiero w 1784 r. Beaumarchais napotkał wiele przeszkód przy produkcji swojej komedii. Sprzeciwiali się oficjalni francuscy cenzorzy, a także król Ludwik XVI. Komedia była skandaliczna, ponieważ przedstawiała szukające  ...

Pedro Calderón de la Barca – Życie jest snem

La vida es sueño (Życie jest snem), prawdopodobnie po raz pierwszy wystawiona w 1635 r. i opublikowana w 1636 r. W Madrycie, jest najbardziej znanym dziełem w dużym zbiorze sztuk świeckich i religijnych Pedro Calderóna de la Barca, jednego z największych hiszpańskich dramaturgów, czołowego dramaturga hiszpańskiego Złotego Wieku, okresu między ...

OSTATNI BRZEG / NEVIL SHUTE

Postapokaliptyczne książki to zazwyczaj historie ludzi, którzy stracili wszystko. Scenografią jest tu zazwyczaj spustoszony świat, w którym rozkład sił ustala się na nowo, zaś położona na łopatki ludzkość zabiera się za próby odbudowy starego ładu. Próby w zasadzie zawsze skazane na niepowodzenie, w końcu nowy świat rządzi się nowymi zasadami ...

Bardzo krótko / Zbigniew Żakiewicz / Rosja, Rosja…

Zbigniew Żakiewicz w bardzo młodym wieku zderzył się z bezlitosną sowiecką machiną i było to doświadczenie formujące, budujące przyszłą słodko-gorzką fascynację, na którą składają się zarówno niesłabnące zainteresowanie, jak i niegasnąca niechęć. Z tą fascynacją próbuje się zmierzyć w tomie, który mógłby zapewne być bardziej chwytliwie zatytułowany i staranniej przejrzany, ...

Hymn do Piękna – Charles Baudelaire

„Hymn do Piękna” pochodzi z tomiku  pod tytułem Les Fleurs du Mal (Kwiaty Zła). Opublikowany po raz pierwszy w 1857 roku, stał  się jednym z najpoczytniejszych i najbardziej wpływowych zbiorów poezji, jakie kiedykolwiek ukazały się we Francji. Podobnie jak Edgar Allan Poe, Baudelaire patrzył na wszechświat z ostrą zmysłowością, która ...

JAMES BLISH / KWESTIA SUMIENIA

Lada moment na księgarnianych półkach pojawi się nowe, rebisowe wydanie Kwestii sumienia Jamesa Blisha, książka wpadła już w nasze łapy, dając przy tym pretekst do pomyślenia nad relacjami na linii my – wszechświat. Trzeba ciągle pytać: co możemy dać kosmosowi i co kosmos może dać nam! Gdy załoga misji Apollo ...

Kosmiczna zaraza / Romuald Pawlak / Podarować niebo

Jakże tęskniłem za taką klasyczną formułą – międzygwiezdny statek z ziemskimi kolonistami zostaje unieruchomiony bardzo daleko od miejsca przeznaczenia i wtedy niespodziewanie dochodzi do Kontaktu, który jednak nie przebiega według żadnego z najpopularniejszych wzorców amerykańskiego kina akcji. Bo choć człowiek podejmuje wyprawę w nieznane, to ostatecznie okazuje się, że nieznane ...

Henry James – Portret Damy

Henry James był znanym autorem, kiedy został opublikowany "Portret damy". Powieść została po raz pierwszy opublikowana seryjnie w 1880 i 1881 roku, ukazując się w Macmillan's Magazine w Anglii i  w Stanach Zjednoczonych. Pierwsze wydanie książki ukazało się w 1881 roku. Powieść została szeroko i przeważnie pozytywnie oceniona. Niektórzy recenzenci ...

WIERSZE PODEBRANE #19 / WŁADYSŁAW SEBYŁA – PIEŚNI SZCZUROŁAPA

Kilka tygodni temu na księgarniane półki trafił pierwszy od czterdziestu lat zbiór zebranej twórczości Władysława Sebyły, dobrodziejstwo to uczynił Państwowy Instytut Wydawniczy. Dziś zatrzymuję się na chwilę i wyciągam kilka myśli o pierwszym cyklu – zderzeniu młodzieńczej i naiwnej poezji, z wersami dojrzałymi i głębokimi (już tutaj powoli widać, że ...

Laurence Sterne / Tristram Shandy

Nadstawcie dobrze uszu, bo będę Wam pięknie mówił o ładnej księdze. Nie na darmo czytałem Arystotelesa, Lukrecjusza i Slawkoniusza. Zwłaszcza ten ostatni smakował mi wybornie, jako że mało łykowaty i miękki po bokach. Bo też kto to słyszał, żeby pisarz był kościsty jak, nie przymierzając, jakiś zając. Sztuka uwodzenia czytelnika ...

Pani z Shalott – Alfred Tennyson

Główna bohaterka żyje pod zaklęciem, nie wiedząc, skąd pochodzi, dlaczego zostało na nią nałożone, i nie zastanawiając się, jak może je zdjąć. Wydaje się, że akceptuje   swój los.  Jedynym warunkiem tej tajemniczej klątwy jest to, że nie może patrzeć przez okno na panoramę przyrody i ludzkości, tak wyraźnie zarysowaną ...

POGADAJMY Z KLASYKAMI #1 / ZWYCIĘSKIE PORAŻKI. ZNOWU

I Mam żal do Zbigniewa Herberta, że tak hojnie rozdawał prezenty Przegranym. Ostrze ironii ich omijało. W najlepszym (?) razie przybierało łaskotliwy kształt młodzieńczego scyzoryka. Herbert zbudował Mitologię Przegranych. Nie on pierwszy, nie ostatni, oczywiście. Trudno się dziwić, skoro wiele takiej Mitologii sprzyjało. Oczywiście polska historia. Historie podbijanych narodów, lokalnych ...

Bardzo krótko / Nicolas Edme Restif de la Bretonne / Noce paryskie

Po zapiskach słynnego libertyna, głośnego miłośnika kobiecych wdzięków, a przede wszystkim ich stóp, spodziewałem się czegoś zupełnie innego. Tymczasem pierwsza część „Nocy” opiewa wprawdzie nocne zajścia, do jakich dochodzi na ulicach Paryża, i bywa, że są to zajścia iście odrażające, ale sam Restif skąpi ich bliższych szczegółów, energię kierując na ...

Oscar Wilde – Upiór rodu Canterville’ów

„Upiór rodu Canterville'ów” został po raz pierwszy opublikowany  w 1887 r. w Court and Society Review, czasopiśmie skierowanym do wolnych klas wyższych. Historia nie od razu spotkała się z dużym zainteresowaniem krytyków i rzeczywiście Wilde nie był postrzegany jako ważny autor, aż do publikacji w latach 90. XIX wieku jego ...

Edgar Allan Poe – Maska Czerwonego Moru

Często uważana za paraboliczną medytację nad niezwyciężoną śmiercią - zwykłe rozszerzenie prozy „Robak zdobywca” - „Maska Czerwonego Moru” cierpi z powodu niedoceniania jej rozmyślających konfliktów klasowych. Chociaż jest to doskonałość poprzednich od  Poego do „memento mori” („Robak”, „Cień”, „Nawiedzony pałac”), została również oceniona jako „fantazja zemsty” ze strony człowieka, któremu ...

Bardzo krótko / Vlastimil Třešňák / Romulus i Romus

Bardziej znany jako pieśniarz niż jako pisarz Třešňák zaprasza na cygańską odyseję łotrzykowską po komunistycznej Pradze. I zapewne dzięki proweniencji autora ta odyseja tak dobrze wybrzmiewa jako pieśń na cześć odmienności, ale i hymn ku chwale uciśnionych; bo protagonista Bela chętnie rozszerza granice tego romskiego państwa bez piędzi ziemi na ...

Oscar Wilde – Salome

Próba kategoryzowania, analizowania, a nawet opisywania lirycznego dramatu Oscara Wilde'a Salome jest kwestią problematyczną i źródłem niezgody wśród krytyków. Sztuka Wilde'a jest określana jako „pochodna” lub zwykła imitacja. Dla innych to właśnie połączenie różnych źródeł daje siłę dramatowi, a Wilde jest okrzyknięty kreatywnym, innowacyjnym i nowoczesnym. Faktem jest, że legenda ...

Bernhard, Gould i złoto czytania

Jest niedzielny, bardzo mroźny poranek. Przyjemną, przystojną temu miejscu ciszę małego kościoła rozbijają organy poddające wiernym melodię godzinek. Najdonośniejszy, żabi głos tęgiej kobiety śpiewa nam do ucha pieśni maryjne, a kiedy kończą się, przechodzą w rwany, skandujący rytm kolędy. Nie mija kwadrans, nim na mównicę wychodzi może ośmiolatek i zaczyna czytać o ...

Belfast wyzwolony / Robert McLiam Wilson / Ulica marzycieli

„Ulica marzycieli” miała już w Polsce kilka wydań, sięgając łącznie pokaźnej liczby egzemplarzy, spośród których znaczną część zmuszony byłem nabyć sam, gdyż powieść ta ma tendencję do bycia niezwracaną przez znajomych, która to właściwość byłaby może pożądana w przypadku lazanii, ale u książki nie jest mile widziana. Fenomen ten nietrudno ...

Pavol Rankov / Legenda o języku

Minione stulecie pozostawiło na kolektywnych ciałach narodów Europy Środkowo-Wschodniej paskudne blizny. Największym powojennym ciosem dla naszych południowych sąsiadów było brutalne stłumienie Praskiej Wiosny przez wojska Układu Warszawskiego oraz następująca po nim „normalizacja”, czyli okres czystek i terroru. Ten właśnie czas wziął w swej najnowszej powieści na tapet Pavol Rankov, laureat ...

HARUKI MURAKAMI / PIERWSZA OSOBA LICZBY POJEDYNCZEJ

Jesienią na księgarnianych półkach zjawił się nowy Murakami, wiedziony starymi sentymentami (kilka lat temu zupełnie porwało mnie jego pisanie), ruszyłem na zakupy, przekonać się, jak tam się sprawy na dalekim wschodzie mają, z lekturą się nie spieszyłem, w końcu mogę jednak zdać relację z tego spotkania. Murakami zatrzymuje się przy ...

Italo Calvino / Po co czytać klasyków

Już w tytułowym eseju padają słowa: „[…] żadna książka, która mówi o innej książce, nie mówi więcej niż książka, o którą chodzi.” To motto stanowi dla Calvino punkt wyjścia do nieustającej pochwały skrajnie indywidualistycznej hermeneutyki, którą włoski pisarz z powodzeniem uprawia w kolejnych tekstach, meandrując, popadając w dygresje, budując piramidy ...

BEZKRES PORANKA / MICHAŁ GOŁĘBIOWSKI

Już na pierwszych stronach swojej nowej książki Michał Gołębiowski utożsamia poezję z duchowością. Sięga do słów Ewangelii, w których nader często słyszymy polecenia „przyjrzyjcie się”, „trwajcie”, „czuwajcie” – postawa trwania w wierze, ta modlitewna kontemplacja, wszystkie uniesienia, zachwyty i ekstazy, które później przez wieki przeżywać będą zastępy świętych, znajdują odbicie ...

Testament / Kazimierz Brandys / Miesiące 1982-1987

Z Brandysem – i poprzednim tomem „Miesięcy” – rozstałem się w momencie, gdy stan wojenny zaskoczył go podczas krótkiego zagranicznego wypadu, który w tych okolicznościach z przymusu się wydłuża, a ostatecznie okaże się bezterminowy. Pisarz nagle zostaje oderwany od ojczyzny, od znanych ludzi i miejsc, od bezpiecznego świata. Można obserwować ...

Czas i pamięć / W.G. Sebald / Austerlitz

Zdarzają się niekiedy, nader rzadko, książki, które podejmują popularny w literaturze temat, co więcej, które sięgają po często w odniesieniu do tego tematu stosowane chwyty, a jednak pozostają książkami osobnymi. Taką książką jest „Austerlitz”. Ta powieść to symfonia ulotności, w której niepochwytność, płynność życia i wszystkich jego akcydensów znajduje odbicie ...

Bram Stoker – Gość Draculi

„Gość Draculi” był prowokujący niemal natychmiast po wydaniu w 1914 r. I od tego czasu pozostaje wysoce kontrowersyjny - intrygował do około lat siedemdziesiątych, kiedy naukowcy osiągnęli pewien konsensus. Głównym powodem tej debaty jest pytanie, jaki był jej związek z powieścią z 1897 r. Istnieje wiele sposobów interpretacji: 1. Jako ...

Lew Tołstoj – Anna Karenina

… Opowieść o pokusie kobiety i zamianie jej cienia na wieczne piękno opowiedziana jest w znanym być może Tołstojowi poemacie austriackiego poety Nikolausa Lenau (1802-1850) zatytułowanym dość znamiennie "Anna". Anna z wiersza   podziwia swoje odzwierciedlone piękno w stawie, kiedy nadprzyrodzona postać pojawia się, by zaoferować swoje wieczne piękno w ...

Edith Wharton – Wiek niewinności

Była  już odnoszącą sukcesy powieściopisarką, kiedy w 1920 roku ukończyła Wiek Niewinności. Powieść, której akcja toczy się w społeczeństwie późnego XIX wieku w Nowym Jorku, rzeczywiście stała się bestsellerem i w następnym roku zdobyła nagrodę Pulitzera. Wharton była pierwszą kobietą, która otrzymała ten wielki literacki zaszczyt. Powieść jest nostalgiczna i ...

Ihara Saikaku / Żywot kobiety swawolnej

Pierwsze strony tej intrygującej książki zapowiadają miks powiastki oświeceniowej z powieścią szkatułkową, by dość szybko zastygnąć w formę bliską powieści epizodycznej. Przede wszystkim okazuje się jednak „Żywot kobiety swawolnej” – zapewne odrobinę mimowolnie – wykładem z bardzo zaawansowanego i bardzo skomplikowanego systemu seksualnego wyzysku kobiet – nader często niezwykle młodych ...

William Shakespeare – Otello

Otello (1604) był często uważany za najbardziej bolesną z tragedii Szekspira. Upadek dumnego, dostojnego mężczyzny, morderstwo pełnej wdzięku, kochającej kobiety i nierozsądna nienawiść do złoczyńcy wywoływały strach i litość wśród publiczności przez wieki. Jeśli brakuje mu kosmicznej wielkości niektórych innych szanowanych dramatów Szekspira, Otello ma jednak moc, która jest być ...

Goszcząc Wolanda i jego świtę / Bułhakow / Mistrz i Małgorzata

W minionym tygodniu dałam się opętać diabłu. Siły nieczyste zawitały do mej świadomości, opętały nieświadomość, zaburzyły superego. Budziłam się, niczego nie podejrzewając, gdy nagle imię Asasello wpełzało do mojego umysłu – nie bardzo wiadomo którędy – stając się pierwszym słowem pomyślanym od rana. Wraz ze słowem przybywał on sam – ...