Type and press Enter.

Wokół tożsamości / Claudio Magris / Mikrokosmosy

Żałuję, że podczas wizyty w Trieście lata temu nie znałem jeszcze „Mikrokosmosów”, bo udałbym się wówczas na wędrówkę po wyrysowanej przez Magrisa mapie. Choć i tak nie zdołałbym jej ukończyć, bo – o ironio – zawezwał mnie wtedy telefon z informacją, że dwóch dżentelmenów-rodaków pobiło się niedaleko o względy pewnej ...

Myśl to forma odczuwania/ Sontag

Wypowiadane bez patosu proste prawdy są dla mnie jasnym sygnałem, że mam do czynienia - czytając, czy czasem w rozmowie - z umysłem przenikliwym, niegotowym na łatwe, powierzchowne podejście do natury zachowań czy uczuć. Rozmowa Jonathana Cotta z Susan Sontag to w dużej mierze rozprawa o osobistych doświadczeniach amerykańskiej pisarki ...

Połącz kropki / Oko potwora / Dukaj

Czytając Oko potwora, miałem w głowie Philipa Dicka – w którymś ze zbiorów jego opowiadań, w nowym wydaniu, w przedmowie pojawia się fragment wywiadu, w którym pisarz definiuje opowiadanie jako takie. Od powieści różni się ono nie wielkością, a tym, że orbituje wokół pojedynczej rzeczy, wydarzenia; jego esencja mieści się ...

O zagubieniu / Lem / Pamiętnik znaleziony w wannie

Zgubiłem się. Czytając Lema, bo to się zdarza, oraz tak ogólnie – bo to także się zdarza. Szczęśliwie wydawca nowego wydania Pamiętnika znalezionego w wannie, na tylnej okładce książki motywuje do poszukiwań, stwierdzając, że uważny czytelnik to i owo odkryje. Jako, że chciałbym uchodzić za takowego, jąłem, w trakcie lektury ...

Biegnę, więc jestem / Haruki Murakami z drugiej strony lustra

Być może należę do ludzi nazbyt drobiazgowych, ale nie potrafię niczego pojąć dogłębnie bez przelania myśli na papier, więc musiałem czymś zająć ręce i zapisać te słowa. W przeciwnym razie nigdy bym się nie dowiedział, czym jest dla mnie bieganie. Haruki Murakami, O czym mówię, kiedy mówię o bieganiu Haruki ...

Lektury uzupełniające # 30 Trylogia Mostu

autor: William Gibson; książki: Światło wirtualne, Idoru, Wszystkie jutra Wszystkie trzy tomy stanowią całość bardziej spójną i prostszą niż powieści z pierwszego, słynnego cyklu Gibsona - "Trylogii ciągu". Ściślej łączą je bohaterowie; mimo że tom pierwszy i drugi jedynie lekko zahaczają o siebie kilkoma postaciami (Rydella, Yamazakiego, czy nawet Harwooda), ...

Michael Chabon / Związek żydowskich policjantów

To bezczelne pisarstwo i ta cecha bardzo mi się podoba. Byłby z tego świetny film, który byłoby jednak piekielnie trudno nakręcić. Nie dziwota, że nawet bracia Coen pokruszyli sobie na tym projekcie zęby i ostatecznie zmuszeni byli od niego odstąpić. Ten rozgrywający się w alternatywnym świecie kryminał dalece wykracza poza ...

Międzyczas / Poklatkowa rewolucja / Peter Watts

Sięganie po Petera Wattsa przypomina mi, po co w ogóle sięgam po literaturę science fiction (powody wypłyną gdzieś między akapitami). To jest jeszcze ten bastion gatunku, w którym pasjonująca przygoda, nagłe zwroty akcji i emocje, grają role drugoplanowe, na przód wysuwa się niczym nieskrępowane gdybanie o rzeczach niestworzonych. Litera nastawiona ...

Andrzej Kuśniewicz / Lekcja martwego języka

Andrzej Kuśniewicz swą pasję literacką realizował dwutorowo: lewą ręką ochoczo spisywał donosy na swoich kolegów, prawej używał zaś do tworzenia literatury rozumianej bardziej tradycyjnie. Nie jestem powołany, by oceniać czy rozliczać działalność lewicy; spodobało mi się jednak, co czyniła prawica. Trwa ostatni rok Wielkiej Wojny, nazwanej później I wojną światową. ...

Karel Čapek / Opowieści z różnych kieszeni

I wielcy pisarze mogą się czasem mylić. Otóż Karel Čapek, pisząc dziewięćdziesiąt lat temu te krótkie historyjki, pomylił się zupełnie w ocenie kierunków, w jakich podążą światowe literatura i kinematografia, w szczególności kryminalne oraz sensacyjne, i protagonistami swych opowiastek uczynił nie supermenów, tylko zwykłych ludzi, omylnych, ograniczonych, co tu dużo ...

Hen na Statku #4 / Wiem, co mówię

„Wiem, co mówię” to znakomite uzupełnienie diarystyki Józefa Hena. Tom gromadzi wywiady, jakich autor udzielił na przestrzeni lat, a bezpośrednie niekiedy pytania pozwalają mu wypowiedzieć się wprost na nurtujące go zagadnienia. Wśród tych znajdują się zaś polityka, literatura i cały worek spraw tak przyziemnych, jak i wzniosłych. Hen mówi mądrze, ...

Hen na Statku #3 / Nie boję się bezsennych nocy

W jednym z wywiadów Józef Hen powiedział, że od dawna pełni już przede wszystkim rolę świadka, nie pisarza. I temu świadkowaniu poświęcona jest znaczna część „Nie boję się bezsennych nocy”, pokaźnego tomiszcza dzienników w trzech księgach, obejmujących okres od wczesnych lat pięćdziesiątych do roku 2000. Swoje brutalne zderzenie z młynami ...

Ildefonso Falcones – król antagonizmów

Ildefonso Falcones – niniejszym ogłaszam go mistrzem spajania w poszczególnych bohaterach biegunów pojęć skrajnych. W "Bosonogiej królowej", o której pewnego dnia już traktowałam, postać głównej bohaterki łączy w sobie tożsamość murzyńskiej niewolnicy z wolnością kultury cygańskiej, która ją wchłonęła. Okazuje się, że „Ręka Fatimy” nie ustępuje „Bosonogiej…” w dziedzinie integrowania sprzeczności. ...

Hen na Statku #1 / Najpiękniejsze lata

Materię do twórczości literackiej czerpie Józef Hen przede wszystkim z własnego życia; może sobie na to pozwolić, bo jego długa i różnorodna biografia jawi się jako studnia bez dna. W tej sytuacji od twórcy, zamiast wyobraźni, wymaga się zmysłu obserwacji oraz biegłości pisarskiej, łączącej lekkość stylu z umiejętnością wnikania pod ...

Lektury uzupełniające #29 Jest tylko jedno miasto

książki: Niewidzialne miasta, Wenecja; autorzy: Italo Calvino, Paweł Muratow oraz Josif Brodski fragmenty ze "Znaku wodnego" i  tomu wierszy "Urania" W "Niewidzialnych miastach" Italo Calvino, Marco Polo rozmawia z Kubilaj Chanem. Zdaje mu relacje ze swych podróży po miastach mongolskiego imperium. Te rozważania w 55 opisach to poetycka i filozoficzna ...

Lektury uzupełniające #28 Idealny bywalec Disneylandu

autor:Doctorow; książka: Księga Daniela   Fundamentem na którym Edgar Lawrence Doctorow oparł swoją książkę jest sprawa Rosenbergów. W skrócie: Stany Zjednoczone, rok 1950, małżeństwo działaczy amerykańskiej partii komunistycznej Juliusa i Ethel Rosenbergów oskarżono o szpiegostwo na rzecz Związku Radzieckiego i przekazywanie informacji związanych z bombą atomową, na tamtą chwilę jeszcze ...

Ważniejsze niż Wszechświat / Michał Heller

Odkąd jest myślenie i odkąd jest mówienie, człowiek, nieborak skazany jest na nazywanie i opisy. Jest ten dziwny moment w Księdze Rodzaju, w którym Stwórca stwierdza, że to Adam nazwie wszystko, co żyje. Widać rzecz to ważna. Nazywanie, z kolei, wymusza konieczność rozumienia, dociekania, wchodzenia w relację z tym, co ...

Lektury uzupełniające #27 Powabna tajemniczość tęczowego hologramu

autor: Don DeLillo; książka: Biały szum To jedna z najbardziej znanych powieści Dona DeLillo, zwyciężczyni National Book Award z 1985 roku. W Polsce wydana tylko raz, przez Rebis w serii Salamandra (1997), w nakładzie nieimponującym, także dość trudno dostać ją w bibliotekach czy antykwariatach. Przetłumaczył "Biały szum" Radosław Zubek. Czytelnik ...

O ubzduranym porożu / Molier / Rogacz z urojenia

Spojrzenie na oś czasu: Molier, po latach prowincjonalnej tułaczki, tryumfalnie powrócił do Paryża, skrył się pod skrzydłem młodego Ludwika XIV, Boga złapał za nogi a Paryżan za serca; pierwszego dzięki wielkiemu szczęściu, drugich, za sprawą swojej błyskotliwości i celności w Pociesznych Wykwintnisiach – tłumy wyległy na ulice i zgodnie orzekły: ...

Szewc Rozpędek / Michal Ajvaz / Podróż na południe

Obrazował, obrazował i przeobrazował – pomyślałem po kilku pierwszych stronach powieści. Poeci potrafią bowiem pisać zachwycającą prozę, ale w pędzie ku opisowi i metaforze zdarza im się zapomnieć o całej reszcie. Na szczęście rychło okazało się, że to nie jest taki przypadek. Otóż jest to przypadek szczególny. Fascynująca rzecz szkatułkowa ...

Miłosz / Dolina Issy

Należy zacząć od opisu pierwszych wrażeń, które zawładną myślami człowieka, czytającego Dolinę Issy. Po pierwsze, świat pojawi się mu widziany oczami dziecka, ale mówiony słowem dorosłego, niemal mędrca, który z fragmentów dojrzeń i podniet dziecięcych uszyje szatę powieści nieledwie mitologiczną. Po drugie, prędko w tej stylistyce zagrzmią tony znane; młodszych ...

Cięcie / Postrzyżyny / Hrabal

Uwaga - tekst zawiera informacje dotyczące wydarzeń z całej książki, od jej początku, do końca! (Choć w Postrzyżynach najlepsze jest samo piękno płynące z lektury. Jestem zdania, że znajomość fabuły niczego nie psuje. Mimo wszystko ostrzegam!) Tęsknota za przeszłością, utkwienie w niej wzroku i uporczywe wypatrywanie jakiegoś złotego wieku, jakiegoś ...

Lektury uzupełniające #26 Emmy całego świata

autor: Gustaw Flaubert; książka: Pani Bovary "Panią Bovary" czyta się szybko (miałam ochotę napisać łatwo, ale byłoby to bardzo mylące określenie). Nie jest to powieść długa, ma prostą strukturę, fabułę zwartą i pełną nieszczęść, i nawet fakt, że opowiada raczej stany ducha nie wydarzenia, pozostaje gdzieś na granicy czytelniczej percepcji. ...

Studium kalekiej duszy / Dostojewski, Orbitowski

To Dostojewski pierwszy odważył się zapytać, co tkwi w duszy zbrodniarza, a nawet okazał się na tyle skupiony i wnikliwy, by konsekwentnie brnąć przez otchłań niejednoznacznej odpowiedzi. Król relatywizmu, książę adaptacji myśli Nietzschego. Minęło półtora wieku, a temat moralnych dewiacji ukierunkowanych na uzurpatorów władzy nad życiem i śmiercią wciąż intryguje i ...

Zawsze wczoraj / Sklepy cynamonowe / Schulz

Z jakichś przyczyn ciągnie mnie każda lektura będąca ucieczką, szczególnie zaś ucieczką w przeszłość, byle przeszłość niezbyt daleką, byle namacalną. Na tyle bliską by wszystko pamiętać i na tyle daleką, by pamięć zdeformowała świat, którego już nie będzie (choć podobno wszystko, co było, znów będzie). Z tych przyczyn z zachwytem ...

Bardzo krótko / Ernst Augustin / Mama

Po lekturze drugiej i ostatniej, niestety, wydanej w Polsce powieści Augustina, nie mam już wątpliwości, co jest motywem przewodnim twórczości tego wybitnego pisarza. „Mama” ukazała się zresztą u nas pod swym pierwotnym tytułem, ale jej niemieckie wznowienie wyszło jako „Piękny Zachód”. I Augustin dowodzi, że pod tym pięknem piętrzą się ...

Bardzo krótko / Axel Munthe / Księga z San Michele

Spisanie uczciwej autobiografii jest chyba zadaniem ponad ludzkie siły. Zbyt pokręconym stworzeniem jest człowiek, rozdarty między miłością a nienawiścią do siebie, rozpaczliwie usiłujący spiąć wciąż oddalające się od siebie końce ja wewnętrznego i ja publicznego, wpatrzony tęsknie w niedościgły ideał i z upodobaniem nurzający się w błocie. „Księga z San ...

Kazimierz Brandys / Wariacje pocztowe

Podczas ostatniej wizyty we Wrocławiu widziałem się z Utracjuszem i gdy książkowa dyskusja o tym, co aktualnie czytamy, czym gardzimy a co uwielbiamy wybuchła na dobre, powiada mój rozmówca: „Wariacje pocztowe Brandysa, to jedna z lepszych książek jakie czytałem!”. A jako, że to jegomość szalenie powściągliwy i ostrożny w wydawaniu ...

Bardzo krótko / Isaac Asimov / Druga Fundacja

Wielkie Imperium Galaktyczne, które miało nigdy się nie rozpaść, oczywiście z hukiem się rozpadło. Obecnie trwa tysiącletni okres przejściowy. Jedynie tysiącletni, o ile obu utworzonym przez Hariego Seldona Fundacjom uda się dopilnować realizacji jego planu. Co się jednak stanie, gdy Pierwsza i Druga Fundacja zaczną ze sobą rywalizować? Asimov jest ...

Bardzo krótko / Vladislav Vančura / Koniec starych czasów

Razem z Brandysem polecono mi Vančurę i jest to kolejny strzał w dziesiątkę. Wcześniej o nim nie słyszałem i teraz doskonale rozumiem, dlaczego – nie bardzo wyobrażam sobie proces przekładania tej prozy. Na szczęście w Polsce kilka podobnych prób podjęto, choć dawno temu – może dziś mamy mniej odwagi. Czeski ...

O SPOTKANIU / TISCHNER, INNY, ROBINSON

Owładnął mną ostatnio obraz Robinsona Crusoe żyjącego samotnie na wyspie. Najważniejszym momentem całej tej opowieści jest dla mnie moment, w którym głodny jakiegokolwiek spotkania, Robinson znajduje na plaży odcisk cudzej stopy. I ta scena była przy mnie podczas lektury Innego księdza Tischnera, przez jej pryzmat na jego pracę patrzyłem. Ta ...

Moskwa-Pietuszki/ Jerofiejew

Niniejszy tekst nie ma na celu obrazić kogokolwiek. Wyraża jedynie przemyślenie na temat niepojętych, metafizycznych tematów objawionych w skądinąd prostym, szczerym, bardzo przyziemnym człowieku, którego spotykam - różniącego się fizjonomią i doświadczeniem - stale, w każdym mieście i miasteczku naszej fantastycznej krainy. “Ironia jest ostatnią fazą rozczarowania”, mawiał Anatol France, ...