Type and press Enter.

POD SKRZYDŁEM NIKE #2 / KORZYSTAJ Z DNIA – SAUL BELLOW

Jakiś czas temu, przy okazji lektury Polowania na muchy Głowackiego i nowej książki Macieja Hena, miałem do czynienia z dosyć nietypowym bohaterem – kolesiem, któremu, w dużym skrócie, w życiu się nie powodzi – bohaterem spotykanym nieczęsto, bo przecież czytając, żyjemy trochę cudze życie, a kto chciałby żyć żywot przepełniony ...

Bardzo krótko / Marguerite Yourcenar / I jak woda płynie

Nie jest to chyba częsty przypadek, by pisarka (bądź pisarz) wracała w zaawansowanym wieku do własnych utworów skreślonych bardzo młodzieńczą ręką. W Nathanaelu, tytułowej postaci najdłuższej z trzech pomieszczonych w tym tomie nowel, musiało być zatem coś szczególnego oraz bardzo Marguerite Yourcenar bliskiego. I podobieństwa tego upatrywać należy raczej w ...

Lektury uzupełniające #40 Pisarki. Odsłona szósta.

książka Pieśń Salomonowa; autor: Toni Morrison Istnieje słowo na określenie znakomitych tłumaczeń, oddających bezbłędnie ducha oryginału. Mówi się o nich, że są kongenialne. "Pieśń Salomonowa" to jedna z książek, które udowadniają, że to oddzielne słowo jest bardzo potrzebne, bo zawiera się w nim coś więcej niż epitet o jakości tłumaczenia. ...

Bardzo krótko / Jan Józef Szczepański / Portki Odysa

Szczepański, podobnie jak Józef Czapski, legitymuje się życiorysem, w którym najzacieklejsze ogary dobrej zmiany nie dowąchałyby się podejrzanego fetorku. Wolny od dyktatu jakiejkolwiek idei, posługuje się wewnętrznym kompasem, który niezawodnie wskazuje mu właściwą drogę. To jego debiutancka powieść, ale znać z niej, że młody autor zdążył przejść wiele i posiąść ...

POD SKRZYDŁEM NIKE #1 / PIERWSZE NIEPOKOJE – OTTO F. WALTER

W ręku trzymam małą książeczkę w kolorze indygo nieśmiało zmierzającego ku fioletowi, cała w płótnie, na okładce sylwetka uskrzydlonej, bezgłowej Nike – kiedyś to wydawali te książki, myślę sobie, i od razu wyobrażam sobie nowe, kolorowe okładki wprost z księgarnianych półek – jak one będą wyglądały za pół wieku, kiedy ...

STRONY WYŁOWIONE #1 / LATA PIELGRZYMSTWA

Choć spory wycinek w stosunkowo jeszcze niedługim życiu pana Hilarego stanowią podróże, to pan Hilary, myśląc o sobie, nie myśli: podróżnik. Jego wędrówki są chyba zbyt małymi przedsięwzięciami; myśli sobie nieraz i dodaje, również w myśli, że chodzi tu bardziej o przemieszczanie się, niż podróże jako takie. Jakoś trzeba dotrzeć ...

Bardzo krótko / Miguel de Unamuno / Mgła

Damy ze stopiątką na karku rzadko bywają już hoże; „Mgła” jest tu chlubnym wyjątkiem. Absurdalna, ocierająca się wręcz chwilami o farsę fabuła przeplatana jest filozoficznymi monologami protagonisty, które, pozornie naiwne, dziwnym sposobem poruszają te kwestie, nad którymi na przestrzeni wieków pochylali się co dociekliwsi przedstawiciele homo sapiens. Strukturę dopełniają błyskotliwe ...

SENSACJA! POLSKI P.K. DICK ODNALEZIONY*! (*tytuł jest chwytem marketingowym)

Polacy nie gęsi, swego Dicka mają, można stwierdzić po lekturze Wiru Pamięci,  chociaż ograniczenie profesora Wnuk-Lipińskiego do roli polskiego odpowiednika słynnego autora, jest krzywdzącym uproszczeniem. Uproszczeniem, na które sobie jednak pozwalam ze względu na chwytliwość tego określenia – bo im więcej czytelników za pierwszą cykl Apostezjon chwyci, tym lepiej, rzecz ...

Lektury uzupełniające #39 Żeglowanie z Johnem Barthem

książka: Sabbatical; autor: John Barth Samo słowo sabbatical, używane dziś czasem i w naszym języku (szkoda że nie w życiowej praktyce), oznacza wielomiesięczny, płatny urlop, zapobiegający wypaleniu zawodowemu. Podczas takiego urlopu po bezmiarze wód zatoki Chesapeake żeglują sobie Fenn - 50-letni agent CIA (będący także pisarzem) oraz jego o 15 ...

Herbert Rosendorfer / Budowniczy ruin

Raczej niewiele powstało dotąd lepszych powieści. Rosendorfer wykazał się jednak wyjątkową nierozwagą, rzucając na rynek debiut tego kalibru; podejrzewam, że później trudno mu było samemu sobie sprostać. Adam Lipszyc pisze w posłowiu, że wokół „Budowniczego ruin” utworzył się tajny krąg wyznawców, na wzór nieledwie loży masońskiej. Niniejszym zgłaszam swój akces ...

O INWAZJACH / WOJNA ŚWIATÓW / H.G. WELLS

Jaka szkoda, że dziewiętnasty wiek miał tylko sto lat, myślę sobie nieraz, mógłby trwać do dziś i Bogiem a prawdą nie narzekałbym wcale. Przemysł przemysłem, romantyzm romantyzmem, a tak bardziej regionalnie: zabory zaborami, wszystko to niknie, bo ta wielka tajemnica i ten głód który nieśliśmy od samego początku – wszystko ...

Lektury uzupełniające #38 Pisarki. Odsłona piąta.

autor: Elizabeth Strout; książki: Bracia Burgess, Olive Kitteridge Nie lubię określenia literatura kobieca (podobnie zresztą jak nie lubię i literatury męskiej). W takim rozróżnianiu, stawianiu granic, widzę coś sztucznego, bezsensowne działanie na przekór uniwersalności sztuki. Ale gdybym miała wyróżnić ten pierwiastek żeński, podle traktowany przez literaturę wysoką jako jej niegodny, ...

Drzwi otwierają się ku wszystkim światom / Maciej Hen / Deutsch dla średnio zaawansowanych

Cztery długie lata trzeba było czekać na kolejną po smakowitej „Solfatarze” powieść Macieja Hena. Tym razem zamiast do siedemnastowiecznego Neapolu, zaprasza autor do współczesnej Warszawy, w której to wegetuje Marek Deutsch, niespełniony artysta, dyplomowany teolog i trzykrotny rozwodnik. Gdy na horyzoncie, dzięki staraniom nienagannego pod każdym względem mecenasa Piękosia, zamajaczy ...

CZERWONY KOGUT LECI WPROST DO NIEBA / BULATOVIĆ

Kiedy oko słońca wysoko na niebie, wziąłem małą zieloną książeczkę i zacząłem czytać pod drzewem się wylegując, ziemia pod stopami gotowała się od nadmiaru mizerii świata całego, a żar z nieba zlewał mnie z nią w jedno; do tego kotła wszystkiej niedoli, dolewał także moje, małe bóle. Gdzieś w tle ...

DEUTSCH DLA ŚREDNIO ZAAWANSOWANYCH / MACIEJ HEN

Mniej więcej dwa i pół roku temu, na wiosnę 2017, zapanowała u nas pod pokładem neapolitańska gorączka – po Solfatarę Macieja Hena sięgnął najpierw Utracjusz, nie minął miesiąc, nim dopadła i mnie, zaś po około roku o książce pisała jeszcze Agnieszka. I cóż – powiedzieć, że wywołała entuzjazm, to nic ...

Kristina Sabaliauskaite / Silva Rerum

Książkę Kristiny Sabaliauskaite o szlachetnie brzmiącym tytule Silva Rerum dostałem od Marcina i Adama, dwu psubratów, których z pisania na Statku znać możecie, lekturę trochę odwlekałem, powieść historyczna to nie jest terytorium, na którym czułbym się najpewniej. Dobrze wiem jednak, że są od tej zasady wyjątki, do których Silva Rerum ...

Bardzo krótko / Sherwood Anderson / Miasteczko Winesburg

To spotkanie z amerykańską, zapóźnioną prowincją z końca XIX wieku jest chronologicznie może jedną z ostatnich literackich szans, by poobcować z człowiekiem, który nadal nie zatracił więzi z naturą. To nie jest jeszcze człowiek zagubiony na sposób dwudziestowieczny, który podmienił stałego Boga na bardzo niestałą naukę; to człowiek zagubiony na ...

Od bieguna do bieguna / Marek Kamiński

Biegun zwykle kojarzy się z krańcem świata, z docieraniem do granic możliwości (albo i poza nie), z obszarem skrajnym, postawą radykalną. W jak radykalnej sprzeczności stoją rozum i wiara, wszyscy wiemy, a jednak z jednego bieguna na drugi (nazywając go trzecim) udał się Marek Kamiński. Tak, ten sam, który zasłynął zdobyciem ...

W szponach modernizmu / Claudio Magris / Itaka i dalej

Ludzkość potrzebuje takich mędrców jak Claudio Magris, by ze swych wyżyn objaśniali jej zagadnienia złożone przy pomocy przystępnych sformułowań. Tym razem profesor z Triestu daje małe lekcje wielkiej literatury, obracając się niemal wyłącznie w kręgach włoskim i niemieckojęzycznym, szczególne miejsce w sercu chowając dla Monarchii Austro-Węgierskiej jako symbolu kresu świata ...

Lektury uzupełniające #37 Pisarki. Odsłona czwarta.

autor: Olga Tokarczuk; książka: Bieguni Poszczególne historie tego zbioru (bo powieść ta składa się z wielu oddzielnych opowiadań ) łączy watek podróży, raz będzie ona poszukiwaniem sensu, kiedy indziej ucieczką, zawsze sposobem życia, drugi ważny wątek,  to ludzkie ciało, martwe i traktowane przedmiotowo, rozbierane na kawałki (Filip Verheyen - odkrywca ...

Bardzo krótko / Josef Škvorecký / Cud

Škvorecký to pisarz dialektyczny, głęboko czujący ambiwalencję ludzkiego bytowania i pozbawiony złudzeń, jakoby można było przed nią umknąć inaczej niż w sposób najbardziej oczywisty i zarazem ostateczny. To zrozumienie pozwala mu często odwoływać się do humoru, którego natura jest wieloraka, bo też i jego źródła są wielorakie – opisy socrealistycznej ...

OPOWIADANIOWY ZBÓJ #1

FRANCISZEK MIRANDOLA - ZATRUTA STUDNIA. Na Franciszka Mirandolę trafiłem zupełnym przypadkiem, szukając innych rzeczy, no ale, skoro już trafiłem, postanowiłem na tych kilka chwil zostać. Nie wiedząc niczego o samym autorze ani jego dziełach, zebrałem garść ebooków z opowiadaniami i, nie ryzykując niczego, poza odrobiną czasu potrzebną na lekturę, zupełnie ...

Bardzo krótko / Zdeněk Jirotka / Saturnin

Trafnie charakteryzują wydawca z tłumaczem Jirotkę jako czeskiego entuzjastę angielskiego humoru, bo do przedsięwziętej przez jego bohaterów wyprawy z rozkoszą przyłączyłby się pan Pickwick, a podejrzewam, że i ksiądz Brown byłby nie od tego. Ale choć pod względem formy wyrazu jest to powieść (celowo) archaiczna, i była nią już w ...

Manowce wszędy / Teodor Parnicki / Koniec „Zgody Narodów”

Jak wyglądał świat dwadzieścia dwa wieki temu? Czy nasi przodkowie bardzo różnili się od nas, czy opierali się o te same wartości? I na ile jesteśmy dziś w ogóle w stanie to stwierdzić, nie wspominając już o dokładnym odtworzeniu przebiegu konkretnych wydarzeń? Odpowiedzi na te pytania poszukuje Parnicki w swej ...

DRZAZGI II / JA SEN KTÓRY GŁODNIE

I Jechałem dziś autobusem i mając niemałe szczęście, trafiłem na kwiat polskiej młodzieży. Chłopaki mieli kolorowe włosy, słuchali głośnej i wulgarnej muzyki z telefonów, krzyczeli i śmiali się, jak to młodzież ma w zwyczaju (napisał jaśniepan z wyżyn wieku panachrystusowego). I jakoś tak nie przeszkadzało mi to w lekturze, ani ...

Lektury uzupełniające #36 Pisarki. Odsłona trzecia.

autor: Chimamanda Ngozi Adichie; książka: Fioletowy hibiskus Znowu zaczęłam znajomość z pisarką od jej debiutu. (No właściwie nie jest to do końca prawdą, bo czytałam wcześniej słynny - i usłynniony jeszcze za sprawą pewnej piosenkarki - esej "Wszyscy powinniśmy być feministami".)  "Fioletowy hibiskus" z 2003 roku to powieść nigeryjskiej autorki ...

ŚWIATŁO ŚWIECI W CIEMNOŚCI / ZELAZNY / ALEJA POTĘPIENIA

Aleja Potępienia Rogera Zelaznego, to dla mnie jeden wielki festiwal zaskoczeń. Do lektury podchodziłem nieco sceptycznie – mocno zmęczony postapokalipsą zza oceanu pisaną w drugiej połowie XX wieku. Był to jeden z motywów przewodnich twórczości Phila Dicka, który w latach 50 ubiegłego stulecia mocno nakręcał się scenariuszem nadchodzącej wojny atomowej, ...

Andrzej Kijowski / Dziecko przez ptaka przyniesione

Kto w literaturze najlepiej zmierzył się z fenomenem polskości? Do tej pory sądziłem, że uczynił to Kazimierz Brandys w „Wariacjach pocztowych”. I choć „Dziecko przez ptaka przyniesione”, starsze o cztery lata, nie zmieniło mojego sądu, to jest w tym nurcie pozycją wyjątkową, odrębną, brawurową i – jak sam autor – ...

Historie Zakulisowe #12 (6) / Zniknięcie Profesora P.

1 Jedni mówili, że zwariował. Najłatwiej pomyśleć, że znikają szaleńcy. Widywano go podobno, jak szukał czegoś jedną dłonią w starych murach kamienic, mamrocząc coś cicho do siebie. Jeden z dawniejszych studentów, dziś emerytowany teoretyk religii świata, poinformował rektora, że Profesor P. był widziany 29 listopada 1966 roku o godzinie 23:13 ...

Lektury uzupełniające #35 Pisarki. Odsłona druga.

autor: Dorota Masłowska; książka: Inni ludzie Jest to chyba najbardziej zbliżona do "Wojny polsko-ruskiej" powieść Masłowskiej, choć łatwo zaprzeczyć temu co napisałam, bo stylistycznie to znowu jest piosenka, można tupać nogą wybijając rytm przy jej czytaniu (czyli podobieństwo z "Pawiem królowej"), zaś groteskowość świata posunięta do granic, w których można ...

DREWNIANY KOŃ / TEN BEZCZELNY KAZIO BRANDYS #1

Co to jest literatura i po co jest ta literatura, albo inaczej: po co my ją czytamy? Czy chodzi o snucie opowieści mniej lub bardziej fantazyjnych, a może o jakiś eskapizm, chwilowe przebywanie poza światem, tak bardzo ciążącym nam na co dzień? Pewnie chodzi też o bycie rozrywką a także, ...

Zamienić śmierć na życie / Borszewicz / Pomroki

Powrócił Duet Zezowaty. 35 lat po powołaniu do życia tegoż bohatera o naturze dwoistej (niczym duet) i błędnej (niczym wzrok zezem dotknięty) Jarosław Borszewicz znów dał mu prawo głosu. Po raz pierwszy postać ta kroczyła przez duszne stronice powieści poetyckiej Mroki, po raz drugi – krokiem zwiewnym i lekkim przedreptała ...

Historie zakulisowe #11 / WIOSNA

1 Wiosna wrasta w pogorzelisko. Słońce schodzi w plamach jasnej rdzy. Benedykt wraca z pracy. Był to dzień owocnych badań, szczególną odmianę bellis perennis uznać można za małą botaniczną sensację. Teraz wypada już tylko poddać okaz sumiennej wiwisekcji, przeprowadzić bibliograficzną kwerendę, powierzyć odkrycie patentowemu urzędowi. Benedykt jest przekonany, że stało ...