Type and press Enter.

Bardzo krótko / Claude Tillier / Mój wujaszek Beniamin

To jedna z tych uniwersalnych opowieści, które nie zdołają się nigdy zestarzeć. Niektóre z nich relacjonują wyczyny łotrzyków, inne opiewają przewagi błędnych rycerzy. A łotrzyk nie zawsze musi się powodować nikczemnymi zamiarami, błędny rycerz nie zawsze wojuje zaś przy pomocy miecza, czasem za oręż starczy mu cięty dowcip. Tytułowy bohater ...

Człowiek bez człowieka / Jacek Dukaj – Starość aksolotla

Przywołanym wczoraj cytatem przypomniała nam Morgana, że „zawsze się wydaje, że w innym miejscu będzie lepiej”. Wiadomo, najbardziej pragnie się tego, czego się nie ma, a to, co się już ma, albo raczej miało, najlepiej poznaje się przez chwilowy brak, a jeśli już chce się to poznać dogłębnie, to przez ...

POD SKRZYDŁEM NIKIE #5 / LARS GUSTAFSSON – ŚMIERĆ PSZCZELARZA

Człowiek to dziwne stworzenie, zawieszone między zwierzęciem a nadzieją. Z całej góry książek z serii Nike od Czytelnika na chybił trafił wyciągam małą łososiową książeczkę z nazwiskiem Gustafsson na grzbiecie, pozostaję więc w Skandynawii (po lekturze dobrej Tove Jansson) i bardzo mi z tego powodu dobrze. Gustafsson zaskakuje już od ...

Bardzo krótko / Zbigniew Herbert / Mistrz z Delft

Witold Gombrowicz słusznie grzmiał, że do pisania o wielkiej literaturze biorą się często ludzie mali; by nie wpisywać się w ten schemat, zaznaczam od razu, iż poniższe uwagi mają charakter ściśle osobisty. Zastrzeżenie to jest konieczne, bo z jednej strony "Mistrz z Delft" to zbiór skompilowany z ineditów, a zatem ...

MISTYCZNE LATO / TOVE JANSSON

A kiedy wyszła z namiotu do wąwozu, pierwszy raz poczuła ziemię pod całymi stopami, zimną, ziarnistą i niesłychanie skomplikowaną ziemię, która zmieniała się, gdy po niej szła, żwir i mokrą trawę, i duże gładkie kamienie, czasem rośliny wysokie jak krzaki muskały jej nogi. Ziemia była czarna, ale niebo i morze ...

HRABAL / LIST MIŁOSNY / RUPIECIARNIA

Czytam Piękną Rupieciarnię Hrabala. W sylwestrowy wieczór stałem długo przed szafą zawaloną książkami i przynajmniej kwadrans wyciągałem z niej kolejne pozycje i kilka razy zadowolony odchodziłem już na krok, dwa, ale trzeba było się wracać, bo wciąż nie to. I w końcu padła myśl, że jak coś zaczynać i coś ...

Jiří Gruša / Czechy. Instrukcja obsługi

Festiwal Góry Literatury w lipcu 2019 roku był jedną z ostatnich okazji w historii wszechświata, by spokojnie porozmawiać z Olgą Tokarczuk; z okazji tej skorzystałem trochę bezwiednie, nie przewidując bynajmniej katastrofy, jaka miała wkrótce rzucić cień na życie tej biednej kobiety. Był jednak również drugi powód, dla którego nawiedziłem bogate ...

Lektury uzupełniające #46 Między nami Malazańczykami

tytuł: Malazańska Księga Poległych; autor: Steven Erikson Po "Malazańską Księgę Poległych" Stevena Eriksona sięgnęłam po przychylnej recenzji Jacka Dukaja. Działo się to w ubiegłym millenium, w 1999, a może rok później. Przerwałam na tomie IX, który wyszedł w roku 2010. Czytałam tę książkę od 11 lat (albo dwa tysiąclecia) i ...

Bardzo krótko / Robertson Davies / Piąta osoba dramatu

"Piąta osoba dramatu" to powieść rozwojowa przystrojona w szaty epistolarne, napisana klasycznie i błyskotliwie, wypełniona mądrymi zdaniami i głęboką prawdą psychologiczną. Jej bohater i narrator, Dunstan Ramsay, relacjonuje nadspodziewanie barwne koleje swego żywota, nieodłącznie związane z rysującą się w tle panoramą dwudziestowiecznych wydarzeń. Literackich inspiracji Daviesa można wyliczyć więcej: z ...

TOMASZ NALEWAJK / CHCIAŁBYM, ŻEBY DZISIAJ COŚ SIĘ WYDARZYŁO

Po książki dziejące się tu i teraz, w szeroko pojętej współczesności, sięgam nieczęsto, jakoś tak nie odczuwam potrzeby, choć przyznaję, że może się to od czasu do czasu okazać doświadczeniem ciekawym, coraz bliższym mnie samemu, moim własnym doświadczeniom. Ostatnią taką okazją była lektura nowej powieści Macieja Hena, Deutsch dla średnio ...

OPOWIEŚĆ WIGILIJNA / ŚWIĄTECZNA PISANINA

Niecały miesiąc temu pisałem o adwencie i o grudniu, że zimny, że ciemny, i że trzeba przejść przez niego, jakby to był ostatni miesiąc na świecie, a potem dać się zaskoczyć, że światło jednak jest, a z nim może jakieś ocalenie. Trzeba przejść przez niego tak, że gdy już padną ...

Lektury uzupełniające #45 Kolaż kubisty

Tytuł: Obrazy Włoch. Rzym; autor: Paweł Muratow Tom rzymski "Obrazów Włoch" ma cechy samego Rzymu. Zostawia z wrażeniem pewnego chaosu, nakładających się na siebie, trudnych do rozróżnienia warstw. Po krótkiej lekturze, albo po krótkim pobycie, w pamięci niewspomaganej, zapisują się i tomik, i Rzym jakimiś fragmentami, z których można skleić ...

Za mną noc, przede mną morze / Barbara Sadurska / Mapa

Ostatnią książką, którą musiałem czytać drugi raz natychmiast po pierwszym, był "Pokój" Gene'a Wolfe'a. I nie bez przyczyny przywołuję tu tę powieść, bo łączy ją z powieścią-niepowieścią Sadurskiej pewne pobudzające niedomknięcie. Pojawiają się mianowicie w "Mapie" drobne nieścisłości, które w zależności od interpretacji mogą świadczyć o skłonności co najmniej jednego ...

FIEDORCZUK NA WOLNYCH LEKTURACH / KAŻDY ŚNIŁ SWÓJ SEN

Zawsze byliśmy podszyci melancholią. Bardzo daleko od siebie stoimy, a wiemy to oboje. Dzisiaj przeczytane słowo pozwala powrócić do wczorajszego poranka. Nazwać dobrze, jaki był. A był prześwietlony miodowym światłem. Jeszcze nigdy takiego nie widziałem, na co takie światło, pytam Taty, na wiatr, odpowiada. Wczorajszego wieczora faktycznie szalała wichura. Będę ...

GRABIŃSKI NA WOLNYCH LEKTURACH

Wojna między papierem a pismem cyfrowym to jeden z głośniejszych tematów czytelniczego półświatka pierwszych lat XXI wieku. Teraz sprawa już powoli cichnie i okazuje się, że tej wojny chyba nikt nie wygrał, albo odwrotnie – wygrały ją obie strony. Bo ebooki wcale nie wyparły papierowych książek, te miewają się wciąż ...

Lektury uzupełniające #44 Zmagania ze sztuką

książka: O sztuce; autor: E.H. Gombrich To bardzo znana i uznana książka. Tłumaczona na wiele języków. Wydana po raz pierwszy w Londynie, w roku 1950, doczekała się wielu wznowień, uzupełnianych i przygotowywanych przez autora pieczołowicie. E. H. Gombrich, wbrew tytułowi swego dzieła, zajmuje się głównie malarstwem, inne sztuki, rzeźba czy ...

Zen i pan Dieboł / SUZUKI

Zen to szkoła buddyzmu, która powstała w Chinach, a następnie rozwijała się w Japonii oraz Korei. „Zatopienie się w medytacji” - tyle oznacza sanskryckie słowo Dhyāna, przeniesione później do języka japońskiego właśnie jako zen. Wprowadzenie do buddyzmu  zen Daisetz Teitaro Suzukiego to książka dla mnie wyjątkowa. Pierwszy raz przypadkowo zetknąłem ...

Bardzo krótko / Vladislav Vančura / Opowieści przekorne

Vančura wskrzesza tradycję osiemnastowieczną, a nawet dawniejszą, podbijając ją jednak dwudziestowieczną melancholią. Bohaterowie jego opowiastek nie zaliczają się zazwyczaj do elity społeczeństwa; ba, często, z wyboru bądź z konieczności, sytuują się raczej bliżej jego dolnych warstw, tam szukając powodzenia i kawałka chleba, tam przeprowadzając swoje nie do końca jasne sprawki. ...

O WZLOTACH I UPADKACH ŻYCIA W NIEWIDZIALNEM / BROMBA I INNI

W posiadanie egzemplarza Bromby wszedłem drogą grabieży bookcrossingowej budki, pod osłoną ciemności wtargnąłem, zabrałem i czmychnąłem, ludzie w rynku zajęci byli zabawą, nikt nic nie widział, nikt nic nie wie. Książek Macieja Wojtyszki nie czytałem nigdy, ale mimo to Bromba była postacią, którą kojarzyłem i to kojarzyłem ciepło, pojawiała się ...

POD SKRZYDŁEM NIKE #4 / SIOSTRY KRZYŻOWE – ALEKSIEJ RIEMIZOW

Podczas jednej z moich ostatnich wizyt siedział skulony, ślepy z dusznościami – miał je prawie co noc i co dzień. Miałem wrażenie, że fizycznie to było już ledwo tchnienie człowieka, powiedział mi wtedy z nagłą siłą: „potrzebne mi: samotność, milczenie, pustynia”. Jego tłumaczka i najbardziej oddany mu od ponad dwudziestu ...

Bardzo krótko / Zygmunt Kubiak / Brewiarz Europejczyka

Josif Brodski upatrywał narzędzia do zbawienia świata w poezji; Zygmunt Kubiak odwołuje się w tym samym celu do tradycji antycznej. Moje wrażenie jest takie, że pan profesor hołduje właściwym wartościom, ale komunikuje to z przesadnym patosem, pozostającym może nie bez związku z żarliwą wiarą autora. „Brewiarz Europejczyka” to z pewnością ...

PODRÓŻ DO KRESU NOCY / LOUIS-FERDINAND CÉLINE

Podróż do kresu nocy czytałem z polecenia Bociana. Z Bocianem chodziłem do Liceum, potem przez jakąś dekadę, albo i więcej prawie się nie widzieliśmy i jak już się obaj odpowiednio sfatygowaliśmy, znajomość jakoś tak sama się odnowiła. On mieszka z jednej strony miasta, ja z drugiej – odkryliśmy, że jeśli ...

Kazimierz Brandys / Listy do pani Z.

W jednej konkurencji jest Brandys arcymistrzem. Doprawdy, nie wiem, czy znam lepszego od niego ironistę. No dobrze, jest Anatol France, który też jest świetny. Jest jeszcze Mann, Thomas oczywiście, ale u niego jest to oszczędne i zawoalowane, może poza "Feliksem Krullem" i "Wybrańcem", gdzie już sobie popuścił pasa. A tu ...

Boskość zrewidowana / Maciej Nawariak / Według niej

Literatura nowoczesna polega już podobno jedynie na przepisywaniu klasyki i miksowaniu jej wątków. Niektóre próby tego przepisywania, a może nawet ich większość, jawią mi się jako całkowicie zbędne, nie sięgając poziomu oryginału. W tym kontekście porywanie się na najbardziej wyeksploatowany temat Nowego Testamentu zakrawa na krok karkołomny, wręcz samobójczy. Ale ...

Konrad, Barthes, Obywatel Jones, czyli wariacja wieloGŁOSowa

Samotność - cóż po ludziach, czym śpiewak dla ludzi? Gdzie człowiek, co z mej pieśni całą myśl wysłucha, Obejmie okiem wszystkie promienie jej ducha? Nieszczęsny, kto dla ludzi głos i język trudzi: Język kłamie głosowi, a głos myślom kłamie… Adam Mickiewicz, Dziady cz. III   Improwizujący Konrad i jego natchnione ...

POD SKRZYDŁEM NIKE #3 / EKSPEDYCJA – PER OLOF SUNDMAN

Sięgam po kolejny tytuł z serii z Nike, chwyt na chybił trafił decyduje o tym, że biorę się za lekturę Ekspedycji Pera Olofa Sundmana. Czytając o autorze, dowiaduję się, że Szwed, przez zamiłowanie do ojczystej prowincji pisał o surowych, mroźnych pustkowiach. Że zwięzły, że oszczędny, że zawsze, ramię w ramię ...

O człowieku odstającym / Saul Bellow / Herzog

Herzog. Bierny wobec świata, energię przejawia w twórczości epistolarnej. Pisanie nieprzeznaczonych do wysyłki listów jest dla niego środkiem do samopoznania i formą autoterapii, narzędziem do przepracowania przeszłości, swoich postaw i postępków. Rozczula się nad sobą, a jednocześnie jest zmuszony do konfrontowania swoich małych tragedii z wielkimi zbiorowymi tragediami, co jako ...

TRZECH PANÓW, ŁÓDKA I PIES / JEROME K. JEROME

O trzech panach płynących łódką i towarzyszącym im czworonogu, po raz pierwszy usłyszałem, gdy z Kapitanem MO i Utracjuszem siedzieliśmy w ramach kameralnego zjazdu w jednej z opolskich kawiarni i zastanawiali się, który z ważnych miejskich budynków podpalić najpierw. Szczęśliwie dla Opolan, dobra kawa i lody wprowadziły nas w nastrój ...

Lektury uzupełniające #43. Pisarki. Odsłona dziewiąta.

książka: Pianistka; autor: Elfriede Jelinek Najpierw będzie o przyjemności z lektury. Niejako wbrew samej książce: przykrej, brudnej, naturalistycznej. Długo ją czytałam, dłużej niż trzeba, bo musiałam odpoczywać po wielu fragmentach. Odwrócić wzrok choć na trochę. I takiej lektury się spodziewałam. Za to zupełnie nie spodziewałam się radości z czytania. Jest ...

Bardzo krótko / Józef Hen / Dziennika ciąg dalszy

Zaprzyjaźniłem się z autorem. Jest to wprawdzie relacja cokolwiek jednostronna (z wielu przyczyn nie mogę być dla pana Józefa równorzędnym partnerem), ale nie mniej przez to gorąca. Z pewnością mej sympatii nie pomniejsza fakt, iż przy osobistym poznaniu potwierdza pan Józef te przymioty, które ujawnia w swej twórczości. Podziw musi ...

GŁOWĄ W MUR / ROZPAD POŁOWICZNY / WNUK-LIPIŃSKI

Jakiś czas temu miałem styczność z twórczością profesora Wnuk-Lipińskiego – otwarcie jego trylogii o Apostezjonie, dystopijnym totalitarnym państwie – Wir Pamięci – okazało się być książką na tyle dobrą, że bez większej zwłoki sięgnąłem po drugą część cyklu: Rozpad połowiczny. I o ile tom pierwszy był „zaledwie” dobry i uważałem ...

„Pudelek” na sterydach / Kazimierz Chłędowski / Historie neapolitańskie

Dzieje Neapolu to wielowiekowy pomnik szaleństwa, zdrady, niegodziwości, chciwości oraz im podobnych ludzkich wynalazków. Miasto wraz z otaczającym je królestwem, jako łakomy kąsek, przechodziły z rąk do rąk, a ich mieszkańcy nigdy nie mogli czuć się bezpieczni. Znakomicie to objaśnia ich gorącą naturę, dziś nieco już przytępioną przez ciężar cywilizacji. ...

Lektury uzupełniające #42 Pisarki. Odsłona ósma.

książka: Wojna nie ma w sobie nic z kobiety; autor; Swietłana Aleksijewicz Żeby powstało te 330 stron druku Swietłana Aleksijewicz przeprowadziła ponad 500 wywiadów, z niektórych zacytowała pojedynczą myśl, samotne zdanie, a często rozmawiała w kuchni przy jedzeniu i herbacie przez wiele dni, bo i tę książkę pisała wiele lat, ...

Lektury uzupełniające #41 Pisarki. Odsłona siódma.

książka: Opowieść podręcznej; autor: Margaret Atwood Kłopot z opisaniem wrażenia po lekturze "Opowieści podręcznej" zaczyna się u podstaw - choć czytałam po raz pierwszy, dokładnie wiedziałam czego się spodziewać. Nie oglądałam serialu HBO, natomiast dawno temu widziałam ekranizację z 1990 roku. I czytałam tylko jedną inną książkę Margaret Atwood. Ale ...