Type and press Enter.

Lektury uzupełniające #34 Pisarki. Odsłona pierwsza.

autor: Zadie Smith; książka: Białe zęby "Białe zęby" są ambitnie zakrojoną historią dwóch przyjaciół i ich rodzin. Poznamy dwa lub trzy pokolenia z trzech rodzin: bengalskiej, angielsko-jamajskiej i na wskroś brytyjskiej rodziny imigrantów o obumarłych korzeniach. Najcięższy mój zarzut wobec prozy Zadie Smith jest taki, że ważniejsze od tego co ...

Historie Zakulisowe #10 / Gramofon, goździki

1 Leciwe wahadło waży minuty przed zmierzchem. Domenico, kupiec korzenny szczelnie oprawiony w fotel, popędza salutem fajkowych kłębów dumne smaki świata, cierpliwe kolonie zapachów, korzenie pachnące na oczach, oseski parnego rozkwitu. Cichym, niespiesznym wzrokiem oprowadza podopiecznych po kładkach gęstego eteru izby - zupełnie jakby doglądał płochliwych cebulek z akademii dla ...

Bardzo krótko / Varujan Vosganian / Księga szeptów

Nie zaprzyjaźniliśmy się od razu. Poezja to bardzo charakterystyczny środek wyrazu, z natury niesie w sobie ryzyko banału. Dlatego większość wierszy jest krótka, a w ich zbiorkach wiatr hula między kartkami. Przy napisanej przez poetę kilkusetstronicowej powieści i jego skłonności do bogatej, często aforyzującej metaforyki, prawa statystyki są nieubłagane. Przez ...

Komiksowe nostalgie / Kajko i Kokosz / Królewska Konna

Królewska Konna to trzeci i dość mocno wyczekiwany album Nowych Przygód Kajka i Kokosza. O ile dwa poprzednie były zbiorami różnych, krótszych historyjek (o rozmaitej też jakości) autorstwa silnie mieszanego, tak zeszyt najnowszy jest już pełnowymiarową opowieścią z uniwersum KiK. Autorami Królewskiej Konnej są najlepiej (przynajmniej przeze mnie) oceniani wcześniej twórcy - ...

Historie zakulisowe #9 / nie ma już tamtych

Deszcz marzł na szybie, ale nie było mu blisko do śniegu. Nigdy nie będzie śniegiem. Deszcz grudniowy, bo nie ma już tamtych zim.   Grudzień   Hotelik szczycił się nazwą pożyczoną od kultowego filmu. Facet z żółtawego plakatu przybitego raźno do ściany korytarza zdawał się mrugać do przechodzącego. Obaj nie ...

Bardzo krótko / Karel Čapek / Marsjasz czyli na marginesie literatury

Erudyci rzadko legitymują się umiejętnością lekkiego komunikowania dowolnych treści, pisarz z Malých Svatoňovic opanował jednak tę sztukę do perfekcji. „Marsjasz” pozwala rozwiązać zagadkę tego fenomenu. W tym zbiorze esejów analizuje Čapek rozmaite i dość dowolnie rozumiane gatunki literackie zaliczane przez niego do kultury masowej – a jednocześnie z sympatią ich ...

Historie zakulisowe 8 (2) / Bernadette (stary czas)

1 Kolibrowe skłony powiek – tak się wita Bernadette. Bernadette jest szafarką słodyczy. Sprzedaje piernikowe miasteczka w samym sercu wąskiego placyku Champs. Śnięta galeria suszonej bielizny. Krótki spacer do apteki. Bukiet serów dla mamy. Mama jest chora. W dusznym kloszu kołdry cierpi cicho i ufnie. Cukierniczy szałas z mocno opalonej ...

O źle podskórnym, dobrym tłumaczeniu i dobrodziejstwach książek słuchanych / Mechaniczna Pomarańcza / Burgess

Filmu Kubrika nie widziałem, jest na mojej liście rzeczy które bym zobaczył, ale których nie zobaczę, albowiem delikatna, wrażliwa dusza nie pozwala. Nie miałem natomiast problemów z wysłuchaniem całej powieści w audiobooku, choć i bez ekranizowania jest przeszywająco brutalna i przerażająca. Jak wrażenia? Burgess maluje dystopię zadziwiająco bliską i namacalną ...

Bardzo krótko / Paul Feyerabend / Zabijanie czasu

Jak to jest urodzić się geniuszem? Oczywiście nigdy się o tym nie przekonam, ale autobiografia Paula Feyerabenda rzuca na to zagadnienie niejakie światło. Ten niepokorny intelektualista, enfant terrible filozofii, zasłynął kontrowersyjnym sposobem bycia i nie mniej kontrowersyjnymi poglądami, które potrafił zresztą w toku swej kariery naukowej dość gwałtownie zmieniać. Siłą ...

O problemach z rozmiarami świata i wyobraźnią / Przekrój przez Wszechświat / Łukasz Lamża

Gdzie są granice między światem, który widzimy i poznajemy, a tym, o którym myśleć trzeba w abstrakcyjnych, pnących się w górę i w dół skalach? Muszę przyznać, że do rzeczy mniejszych sięga mi się jakby prościej: gdy byłem dzieckiem, w pracy mojej Mamy spotkałem się z mikroskopem i dzięki przyrządowi ...

Historie zakulisowe #7 / PEJZAŻ Z NAMIOTEM, 1944

Pejzaż z namiotem, 1944 Urwała się z dyżuru i spieszy na spotkanie. W cieplejących dłoniach pół bochenka i garść smalcu: dar przemyślnej intuicji Zuzanny. Zuzanna ślubuje dziś zastępstwo w oddziale zwanym potocznie harcerskim.   Chłopaki dwa razy sprawdzali kamienicę. Dziś to kamienny zagajnik wypalonych ścian, ale zaufany namiot piwnicy wciąż ...

Lektury uzupełniające #32 Czas Asyryjczyka

autor: Nadieżda Mandelsztam; książka: Wspomnienia Mandelsztam wspomina lata 30-te w Rosji Radzieckiej,  głównie czasy między pierwszym a drugim aresztowaniem jej męża, wielkiego poety - Osipa Mandelsztama. To blisko pięćset stron (i jeszcze obfite przypisy) bardzo interesującej książki (recenzuję i czytałam jedynie pierwszy tom). Wspomnień,  w których właściwie nie istnieje własne ...

O tym, jak Hawking z Mlodinowem znaleźli małe odpowiedzi na wielkie pytania / Wielki Projekt

Często się zdarza, że nauka wystarcza do narażenia na szwank popularnych przekonań religijnych, ale nie do zastąpienia ich czymkolwiek innym. Stwarza to groteskowy fenomen umysłów wyszkolonych naukowo, wysoce kompetentnych, z niewiarygodnie wszakże dziecinną – nierozwiniętą lub atroficzną – perspektywą filozoficzną. Niech Słowa Erwina Schrödingera, od których zacząłem tekst, zawisną nad ...

Stara historia. Nowa wersja/ Littell

Swego czasu w dobrym tonie było znać szumnie określaną jako “najznakomitszą powieść XXI wieku” książkę Jonathana Littella Łaskawe. Istotnie, monumentalną opowieścią o robieniu holokaustu od kuchni Littell przebojem wdarł się do literackiego środowiska. Nie tematem, a bezceremonialnością pisania o nim autor nie pozostał nikomu obojętny, budząc skrajne emocje. Jego nowa ...

Zapiski człowieka wątpiącego / Kazimierz Brandys / Miesiące 1978-1981

Co jest kluczowe w życiu czytelnika? Otóż kluczowym jest, by stale się jako tenże czytelnik rozwijać, podejmować nowe wyzwania, eksplorować nowe obszary. Dobrze, by rozwój ten następował konsekwentnie i harmonijnie, tak by po kilkudziesięciu latach, o ile Bozia da, nie było już większego sensu wracać do lektur pierwszych. Z drugiej ...

Fizyka smutku/ Georgi Gospodinow

„Nawet nie wiesz, jacy jesteśmy szczęśliwi, że nie wiemy, jak bardzo jesteśmy nieszczęśliwi” Wybija ćwierćwiecze, kiedy do małej bułgarskiej miejscowości zjeżdżają najprzeróżniejsze dziwactwa: magicy, szarlatani, sześciometrowe węże, diabły przebrane za ormiańskie staruszki. Dzieciak, puszczony samopas z pierwszymi własnymi pieniędzmi, otoczony postaciami rodem z legend albo baśni, stoi, zdumiony, zastanawiając się, ...

Josif Brodski / Pochwała nudy

„Uwaga! Mówi mędrzec!” – takim tytułem mógłby być opatrzony ten zbiór. Brodski to niespokojny duch, prowokator. Operuje paradoksami, by pobudzić czytelnika do świeżego spojrzenia, zmusić do niekonwencjonalnego myślenia. Uważa za stosowne podkreślać, że człowieka nie sposób pojąć, odwołując się do kategorii rozumu; stąd potrzeba i rola poezji. Więcej tu jednak ...

Nieklasycznie o klasyce / Portret Doriana Graya

*** Dorianie, Dorianie, Dorianie... I trzeba było być tak próżnym? Tak podatnym na modulację duszy? *** - Czy wpływ pański jest istotnie taki zgubny, lordzie Henryku? Taki zgubny, jak twierdzi Bazyli? - Dobry wpływ wcale nie istnieje, panie Gray. Ze stanowiska naukowego każdy wpływ jest niemoralny. - Czemu? - Bo ...

Co pozwala powiedzieć noc/ Pierre J. Mejlak

Spotkania z Książkowymi Klimatami zawsze przynoszą odkrycia literatury nieznanych wschodów słońca. Świat postaci Pierre’a J. Mejlaka to świat osób, które doświadczają wydarzeń potocznych. Gdyby opowiedzieć je bez polotu i południowo europejskiej wyobraźni, przeminęłyby bez echa. Przez pióro Mejlaka zostają w pamięci. Kiedy po kilku dniach usiłowałem sobie przypomnieć, o czym ...

Szczęściu trzeba pomagać / Wywiad z Józefem Henem

Szczęściu trzeba pomagać Z Józefem Henem rozmawiają Marcin Byrski i Marcin Dymalski MB: W korespondencji przed wywiadem uznał Pan sprawę z naszą nazwą, Statek Głupców, za “ryzykowną”. Dlaczego? JH: Statek głupców to motyw zaczerpnięty ze świata literackiego. Ludzie nie wiedzą, czym był ten statek i jaką rolę odegrał. Statek Głupców ...

Synowie ziemi/ Przybyszewski

“Jest to skończony nikczemnik [...] podlec, cynik i kryminalista, jakiego nie tak łatwo spotyka się w Europie…” Polski szatan fin de siècle’u, METEOR MŁODEJ POLSKI, prorok i apostoł, co “prostuje ścieżki Pańskie”, podpalił galicyjskie miasteczko, do którego zawitał był po nieukończonych studiach w Berlinie. Więcej nauki pobrał u tamtejszej cyganerii, ...

Zakazane księgi / Umberto Eco / Imię róży

Blisko dwa lata nie miałem w ręku kryminału, postanowiłem więc sobie jakiś zaserwować. Najpierw zwróciłem wzrok ku Bondzie i Mrozowi, ale akurat się migdalili. Nazwiska Läckberg czy Nesbø sprawiają z kolei za duże kłopoty w pisowni i wymowie. Wreszcie przypomniałem sobie o książce, która niczym wyrzut sumienia stoi na półce ...

Francis Wheen / Jak brednie podbiły świat

Bardzo ciekawa książka, napisana przystępnie, a jednocześnie angażująca intelektualnie. Nie jest to oczywiście praca spełniająca rygory naukowe, większość przykładów i wypowiedzi dobrana jest pod tytułową tezę, sporo tu też uogólnień, ale i tak stanowi imponujący pomnik ludzkiej głupoty. Nieszczególnie znam się na gospodarce i ekonomii, więc dotyczące ich ustępy wydawały ...

Lektury uzupełniające #31 Pani tu nie stała*

autor: Anna Kowalczyk; książka: Brakująca połowa dziejów Jest to książka na którą czekałam. Nie dlatego, że wiedziałam że powstaje, bo nie wiedziałam, tylko dlatego, że sposób traktowania kobiet przez typową narrację historyczną uważam za rażąco nieadekwatny. To nieistnienie połowy ludzkości w narracji historycznej, tłumaczone zresztą przez część historyków jej brakiem ...

Mieczysław Jastrun / Piękna choroba

Zbyt często i zbyt gwałtownie zarzekał się Mieczysław Jastrun, że „Piękna choroba” nie jest powieścią autobiograficzną, by można dać jego zapewnieniom wiarę. Ale nie tylko wścibskość powinna nas ku niej nęcić, bo Jastrun, jak to mają w zwyczaju poeci, daje prozę niezwykle plastyczną i bogatą w szczegóły, niekiedy wręcz przeładowaną, ...

WIELOGŁOS / OZIMINA / WACŁAW BERENT

Po lekturze Oziminy Wacława Berenta, tkwię w pewnym rozbiciu. Po pierwsze jestem zachwycony: bogactwem myśli upakowanych w książce i bogactwem języka, którym myśli te zostały spisane. Po drugie zaś czuję przemożną bezsilność, poczucie że książka, mimo wszystkie moje chęci i wielkie próby skupienia, w dużej mierze uciekła mi między palcami. ...

Maurice Gilliams / Eliasz albo walka ze słowikami

Wydawałoby się, że dość było drzewiej w światowej literaturze doskonałych obrazów ludzkich galaret, by w XX wieku nie było już potrzeby odtwarzać tych podrygów o romantycznym rodowodzie. Ale co miał zrobić Gilliams, skoro własna wrażliwość, wsparta poetyckim warsztatem, kazała mu przelewać na papier taką właśnie wewnętrzną trzęsionkę? A zatem jest ...

O ludziach-koczownikach / Magda Bogusz / Pirania na kolację

O ruchu zostało na tym świecie wypowiedzianych i zapisanych już wiele słów. Spiritus movens, ruch jednostajnie przyspieszony, ruch to zdrowie, ruch to sens życia, panta rhei i wreszcie: Kto stoi w miejscu, ten się cofa[1]. Ruch jest odwieczną metaforą rozwoju, podejmowania wysiłku zależnego od naszej woli oraz istnienia przeobrażeń dokonujących się ...

Erwin Schrödinger o zaletach likwidowania podziałów, humanizmie, Grecji, fizyce i kilku innych rzeczach

Erwin Schrödinger, Przyroda i Grecy / Nauki przyrodnicze i humanistyczne, Wydawnictwo IFiS PAN, 2017. Po niezwykle udanym spotkaniu z Wernerem Heisenbergiem, w moich rękach wylądowała pozycja autorstwa innego fizyka działającego od pierwszej połowy XX wieku, Erwina Schrödingera. Mała publikacja zawiera dwie serie wykładów austriackiego naukowca, poświęcone stykaniu się różnych światów ...

Hen na Statku #5 / Dziennik na nowy wiek

Dla czytelnika, który, podobnie jak ja, ma już za sobą lekturę wszystkich trzech ksiąg „Nie boję się bezsennych nocy”, spotkanie z „Dziennikiem na nowy wiek” jest niczym spotkanie ze starym przyjacielem. I zaprawdę chciałbym móc tytułować Józefa Hena swoim przyjacielem, tak jak on pragnie oferować to miano Stanisławowi Augustowi. Autor ...

Atom, przyjaźń i chodzenie po górach / Część i całość / Werner Heisenberg

Każda książka jest w jakimś sensie wyjątkowa (nie zawsze „wyjątkowa” równa się „ciekawa”, proszę pamiętać, mam na przykład książkę zjedzoną przez psa, niezwykle wyjątkową w sposób losowo-niemerytoryczny) i często pisanie o kolejnych lekturach polega właśnie na tym, żeby dowieść, że z jakichś przyczyn właśnie po tę, a nie inną pozycję ...

Bardzo krótko / Wacław Berent / Żywe kamienie

Zamiast sięgnąć po wydanie Biblioteki Narodowej, poszedłem na żywioł. A ten żywioł mnie porwał, przemielił i pozostawił w stanie długotrwałego oszołomienia. Powieść Berenta okazała się bowiem złożonym, wielopoziomowym arcydziełem, do którego odbioru przeciętny człowiek współczesny, ze swoimi prymitywnymi narzędziami i zaściankowym wykształceniem, po prostu nie jest przygotowany. A mimo to ...

Salvador Dali i jego egofiksacje

Zdawać by się mogło, że nie starczy ni greki, ni łaciny, by opisać skalę narcystycznego usposobienia Salvadora Dalego. Egocentryk, egoista, egotyk… Egofiksant, egowertyk i ponad wszystko – niezmierzony egofil. Czego by jednak nie mówić, jego autopasji zawdzięczamy niewątpliwie to, że wystarczyło mu uczynić przedmiotem literatury jego samego, by urosła ona ...

Sen przyjdzie na nas taki / Jarosław Iwaszkiewicz / Rozmowy o książkach

Gdy Jarosław Iwaszkiewicz przyjmował w 1954 roku propozycję pisania do „Życia Warszawy” cotygodniowych felietonów, przyświecała mu idea niesienia kultury pod strzechy wymęczonego i przetrzebionego narodu. Nie spodziewał się wówczas zapewne, że teksty te ukazywać się będą aż przez 25 lat. Niedawno „Czytelnik” dał ich spory wybór. Charakter „Rozmów” jest z ...

o dobrej i złej subtelności / Nokturny / Ishiguro

Kazuo Ishiguro chciałem poczytać sobie już dość dawno temu, a to ze względu na to, że lubię oceniać książki po okładkach i wyobrażać sobie Bóg-wie-co stojące za dobrze brzmiącymi i wyglądającymi tytułami. Gdy więc zobaczyłem na sklepowych półkach Pogrzebanego Olbrzyma, od razu rozrysowałem sobie w głowie konstelację wyobrażeń: świetna okładka, ...