Type and press Enter.

Nóżki na stół! / Gombrowicz / Dziennik 1953-1969

"Dziennik" zaczął Gombrowicz pisać, by dzielić się ze światem swoimi poglądami w sposób bardziej bezpośredni; komunikowane w sposób artystystyczny, poprzez powieści i dramaty, spotkały się one bowiem z dość powszechnym niezrozumieniem. To jednocześnie zapis nieustających zmagań tego jedynego w swym rodzaju pisarza ze sobą i ze światem. Powraca tu tematyka ...

Mówić w nadmiarze / Josef Formanek / „Mówić prawdę”

Andrzej Jagodziński, znakomity tłumacz Josefa Škvoreckiego i Jiřiego Grušy, zawsze będzie się cieszył moim szacunkiem. Szacunek nie jest jednak tożsamy z zaufaniem, a to zostało właśnie poważnie nadszarpnięte. Oto bowiem w przedrukowanym na obwolucie fragmencie przedmowy do "Mówić prawdę", stawia tę powieść na równi z "Obsługiwałem angielskiego króla" i "Zbyt ...

Bardzo krótko / Robertson Davies / Świat czarów

"Świat czarów" imponująco wieńczy trylogię deptfordzką, wiążąc luźne dotąd nici i wyjaśniając wiele z intrygujących czytelnika tajemnic. Ale ta powieść jest czymś znacznie więcej. Oto na wzór "Dekameronu" albo "Rękopisu znalezionego w Saragossie", grupa słuchaczy gromadzi się wokół (wyimaginowanego zazwyczaj) ogniska, by wysłuchać fascynującej opowieści. Różnica polega na tym, że ...

Michael Chabon / Niesamowite przygody Kavaliera i Claya

Czy powieść o takim tytule w ogóle może być zła? Intuicja, że nie może, została ku mej niemałej satysfakcji potwierdzona doświadczeniem. Ufam, że niniejszym zdołałem zażegnać swój kryzys czytelniczy, bo przez to osiemsetstronicowe tomiszcze przedarłem się chyżo niczym Rambo przez tropikalne chaszcze. Chabon rozporządza bowiem potoczystym stylem, a przede wszystkim ...

OSET – BODIAKI POD SŁOŃCE, OBRAZ JANA STANISŁAWSKIEGO / BLEJTRAM #2

Dzieckiem słyszałem: tam nie chodź, tam rosną pokrzywy, albo: tam też nie, tam rosną osty. Wszystkie zakazy mieściły się na moim podwórku i terenach przyległych. Rzecz jasna, zaraz po usłyszeniu podobnych słów, podjąłem jedyną możliwą decyzję: ruszyłem w te miejsca i dowiedziałem się – co to są, te pokrzywy i ...

Bardzo krótko / Isaac Asimov / Agent Fundacji

Z cyklem o Fundacji musiałem wziąć ponad roczny rozbrat, bo poprzedni tom, "Druga Fundacja", trochę mnie wymęczył. Być może wymęczył i samego Asimova, skoro ten rozstał się z wykreowanym przez siebie światem na blisko trzydzieści lat. Tak długa przerwa pozwalała mi żywić nadzieję, że autor powrócił z nową energią oraz ...

SAVOIR-VIVRE / ZOFIA STRYJEŃSKA

Literaturę i tych, co ją tworzą, postrzegamy nieraz jako zamknięty krąg geniuszy, w niemal prometejskim geście znoszących biednemu ludowi światło Słowa i Piękna. Szeregowy obywatel pisać może sobie najwyżej do szuflady, a huczne sukcesy podważające te regułę to najwyżej czytadła – nie literatura. Tak na to patrzeć można. Tymczasem Miłosz ...

Bardzo krótko / Claude Tillier / Mój wujaszek Beniamin

To jedna z tych uniwersalnych opowieści, które nie zdołają się nigdy zestarzeć. Niektóre z nich relacjonują wyczyny łotrzyków, inne opiewają przewagi błędnych rycerzy. A łotrzyk nie zawsze musi się powodować nikczemnymi zamiarami, błędny rycerz nie zawsze wojuje zaś przy pomocy miecza, czasem za oręż starczy mu cięty dowcip. Tytułowy bohater ...

Człowiek bez człowieka / Jacek Dukaj – Starość aksolotla

Przywołanym wczoraj cytatem przypomniała nam Morgana, że „zawsze się wydaje, że w innym miejscu będzie lepiej”. Wiadomo, najbardziej pragnie się tego, czego się nie ma, a to, co się już ma, albo raczej miało, najlepiej poznaje się przez chwilowy brak, a jeśli już chce się to poznać dogłębnie, to przez ...

POD SKRZYDŁEM NIKIE #5 / LARS GUSTAFSSON – ŚMIERĆ PSZCZELARZA

Człowiek to dziwne stworzenie, zawieszone między zwierzęciem a nadzieją. Z całej góry książek z serii Nike od Czytelnika na chybił trafił wyciągam małą łososiową książeczkę z nazwiskiem Gustafsson na grzbiecie, pozostaję więc w Skandynawii (po lekturze dobrej Tove Jansson) i bardzo mi z tego powodu dobrze. Gustafsson zaskakuje już od ...

MISTYCZNE LATO / TOVE JANSSON

A kiedy wyszła z namiotu do wąwozu, pierwszy raz poczuła ziemię pod całymi stopami, zimną, ziarnistą i niesłychanie skomplikowaną ziemię, która zmieniała się, gdy po niej szła, żwir i mokrą trawę, i duże gładkie kamienie, czasem rośliny wysokie jak krzaki muskały jej nogi. Ziemia była czarna, ale niebo i morze ...

HRABAL / LIST MIŁOSNY / RUPIECIARNIA

Czytam Piękną Rupieciarnię Hrabala. W sylwestrowy wieczór stałem długo przed szafą zawaloną książkami i przynajmniej kwadrans wyciągałem z niej kolejne pozycje i kilka razy zadowolony odchodziłem już na krok, dwa, ale trzeba było się wracać, bo wciąż nie to. I w końcu padła myśl, że jak coś zaczynać i coś ...

Bardzo krótko / Robertson Davies / Piąta osoba dramatu

"Piąta osoba dramatu" to powieść rozwojowa przystrojona w szaty epistolarne, napisana klasycznie i błyskotliwie, wypełniona mądrymi zdaniami i głęboką prawdą psychologiczną. Jej bohater i narrator, Dunstan Ramsay, relacjonuje nadspodziewanie barwne koleje swego żywota, nieodłącznie związane z rysującą się w tle panoramą dwudziestowiecznych wydarzeń. Literackich inspiracji Daviesa można wyliczyć więcej: z ...

TOMASZ NALEWAJK / CHCIAŁBYM, ŻEBY DZISIAJ COŚ SIĘ WYDARZYŁO

Po książki dziejące się tu i teraz, w szeroko pojętej współczesności, sięgam nieczęsto, jakoś tak nie odczuwam potrzeby, choć przyznaję, że może się to od czasu do czasu okazać doświadczeniem ciekawym, coraz bliższym mnie samemu, moim własnym doświadczeniom. Ostatnią taką okazją była lektura nowej powieści Macieja Hena, Deutsch dla średnio ...

OPOWIEŚĆ WIGILIJNA / ŚWIĄTECZNA PISANINA

Niecały miesiąc temu pisałem o adwencie i o grudniu, że zimny, że ciemny, i że trzeba przejść przez niego, jakby to był ostatni miesiąc na świecie, a potem dać się zaskoczyć, że światło jednak jest, a z nim może jakieś ocalenie. Trzeba przejść przez niego tak, że gdy już padną ...

Za mną noc, przede mną morze / Barbara Sadurska / Mapa

Ostatnią książką, którą musiałem czytać drugi raz natychmiast po pierwszym, był "Pokój" Gene'a Wolfe'a. I nie bez przyczyny przywołuję tu tę powieść, bo łączy ją z powieścią-niepowieścią Sadurskiej pewne pobudzające niedomknięcie. Pojawiają się mianowicie w "Mapie" drobne nieścisłości, które w zależności od interpretacji mogą świadczyć o skłonności co najmniej jednego ...

GRABIŃSKI NA WOLNYCH LEKTURACH

Wojna między papierem a pismem cyfrowym to jeden z głośniejszych tematów czytelniczego półświatka pierwszych lat XXI wieku. Teraz sprawa już powoli cichnie i okazuje się, że tej wojny chyba nikt nie wygrał, albo odwrotnie – wygrały ją obie strony. Bo ebooki wcale nie wyparły papierowych książek, te miewają się wciąż ...

Bardzo krótko / Vladislav Vančura / Opowieści przekorne

Vančura wskrzesza tradycję osiemnastowieczną, a nawet dawniejszą, podbijając ją jednak dwudziestowieczną melancholią. Bohaterowie jego opowiastek nie zaliczają się zazwyczaj do elity społeczeństwa; ba, często, z wyboru bądź z konieczności, sytuują się raczej bliżej jego dolnych warstw, tam szukając powodzenia i kawałka chleba, tam przeprowadzając swoje nie do końca jasne sprawki. ...

O WZLOTACH I UPADKACH ŻYCIA W NIEWIDZIALNEM / BROMBA I INNI

W posiadanie egzemplarza Bromby wszedłem drogą grabieży bookcrossingowej budki, pod osłoną ciemności wtargnąłem, zabrałem i czmychnąłem, ludzie w rynku zajęci byli zabawą, nikt nic nie widział, nikt nic nie wie. Książek Macieja Wojtyszki nie czytałem nigdy, ale mimo to Bromba była postacią, którą kojarzyłem i to kojarzyłem ciepło, pojawiała się ...

POD SKRZYDŁEM NIKE #4 / SIOSTRY KRZYŻOWE – ALEKSIEJ RIEMIZOW

Podczas jednej z moich ostatnich wizyt siedział skulony, ślepy z dusznościami – miał je prawie co noc i co dzień. Miałem wrażenie, że fizycznie to było już ledwo tchnienie człowieka, powiedział mi wtedy z nagłą siłą: „potrzebne mi: samotność, milczenie, pustynia”. Jego tłumaczka i najbardziej oddany mu od ponad dwudziestu ...

PODRÓŻ DO KRESU NOCY / LOUIS-FERDINAND CÉLINE

Podróż do kresu nocy czytałem z polecenia Bociana. Z Bocianem chodziłem do Liceum, potem przez jakąś dekadę, albo i więcej prawie się nie widzieliśmy i jak już się obaj odpowiednio sfatygowaliśmy, znajomość jakoś tak sama się odnowiła. On mieszka z jednej strony miasta, ja z drugiej – odkryliśmy, że jeśli ...

Boskość zrewidowana / Maciej Nawariak / Według niej

Literatura nowoczesna polega już podobno jedynie na przepisywaniu klasyki i miksowaniu jej wątków. Niektóre próby tego przepisywania, a może nawet ich większość, jawią mi się jako całkowicie zbędne, nie sięgając poziomu oryginału. W tym kontekście porywanie się na najbardziej wyeksploatowany temat Nowego Testamentu zakrawa na krok karkołomny, wręcz samobójczy. Ale ...

POD SKRZYDŁEM NIKE #3 / EKSPEDYCJA – PER OLOF SUNDMAN

Sięgam po kolejny tytuł z serii z Nike, chwyt na chybił trafił decyduje o tym, że biorę się za lekturę Ekspedycji Pera Olofa Sundmana. Czytając o autorze, dowiaduję się, że Szwed, przez zamiłowanie do ojczystej prowincji pisał o surowych, mroźnych pustkowiach. Że zwięzły, że oszczędny, że zawsze, ramię w ramię ...

O człowieku odstającym / Saul Bellow / Herzog

Herzog. Bierny wobec świata, energię przejawia w twórczości epistolarnej. Pisanie nieprzeznaczonych do wysyłki listów jest dla niego środkiem do samopoznania i formą autoterapii, narzędziem do przepracowania przeszłości, swoich postaw i postępków. Rozczula się nad sobą, a jednocześnie jest zmuszony do konfrontowania swoich małych tragedii z wielkimi zbiorowymi tragediami, co jako ...

TRZECH PANÓW, ŁÓDKA I PIES / JEROME K. JEROME

O trzech panach płynących łódką i towarzyszącym im czworonogu, po raz pierwszy usłyszałem, gdy z Kapitanem MO i Utracjuszem siedzieliśmy w ramach kameralnego zjazdu w jednej z opolskich kawiarni i zastanawiali się, który z ważnych miejskich budynków podpalić najpierw. Szczęśliwie dla Opolan, dobra kawa i lody wprowadziły nas w nastrój ...

POD SKRZYDŁEM NIKE #2 / KORZYSTAJ Z DNIA – SAUL BELLOW

Jakiś czas temu, przy okazji lektury Polowania na muchy Głowackiego i nowej książki Macieja Hena, miałem do czynienia z dosyć nietypowym bohaterem – kolesiem, któremu, w dużym skrócie, w życiu się nie powodzi – bohaterem spotykanym nieczęsto, bo przecież czytając, żyjemy trochę cudze życie, a kto chciałby żyć żywot przepełniony ...

Bardzo krótko / Marguerite Yourcenar / I jak woda płynie

Nie jest to chyba częsty przypadek, by pisarka (bądź pisarz) wracała w zaawansowanym wieku do własnych utworów skreślonych bardzo młodzieńczą ręką. W Nathanaelu, tytułowej postaci najdłuższej z trzech pomieszczonych w tym tomie nowel, musiało być zatem coś szczególnego oraz bardzo Marguerite Yourcenar bliskiego. I podobieństwa tego upatrywać należy raczej w ...

Lektury uzupełniające #40 Pisarki. Odsłona szósta.

książka Pieśń Salomonowa; autor: Toni Morrison Istnieje słowo na określenie znakomitych tłumaczeń, oddających bezbłędnie ducha oryginału. Mówi się o nich, że są kongenialne. "Pieśń Salomonowa" to jedna z książek, które udowadniają, że to oddzielne słowo jest bardzo potrzebne, bo zawiera się w nim coś więcej niż epitet o jakości tłumaczenia. ...

Bardzo krótko / Jan Józef Szczepański / Portki Odysa

Szczepański, podobnie jak Józef Czapski, legitymuje się życiorysem, w którym najzacieklejsze ogary dobrej zmiany nie dowąchałyby się podejrzanego fetorku. Wolny od dyktatu jakiejkolwiek idei, posługuje się wewnętrznym kompasem, który niezawodnie wskazuje mu właściwą drogę. To jego debiutancka powieść, ale znać z niej, że młody autor zdążył przejść wiele i posiąść ...

POD SKRZYDŁEM NIKE #1 / PIERWSZE NIEPOKOJE – OTTO F. WALTER

W ręku trzymam małą książeczkę w kolorze indygo nieśmiało zmierzającego ku fioletowi, cała w płótnie, na okładce sylwetka uskrzydlonej, bezgłowej Nike – kiedyś to wydawali te książki, myślę sobie, i od razu wyobrażam sobie nowe, kolorowe okładki wprost z księgarnianych półek – jak one będą wyglądały za pół wieku, kiedy ...

STRONY WYŁOWIONE #1 / LATA PIELGRZYMSTWA

Choć spory wycinek w stosunkowo jeszcze niedługim życiu pana Hilarego stanowią podróże, to pan Hilary, myśląc o sobie, nie myśli: podróżnik. Jego wędrówki są chyba zbyt małymi przedsięwzięciami; myśli sobie nieraz i dodaje, również w myśli, że chodzi tu bardziej o przemieszczanie się, niż podróże jako takie. Jakoś trzeba dotrzeć ...

Bardzo krótko / Miguel de Unamuno / Mgła

Damy ze stopiątką na karku rzadko bywają już hoże; „Mgła” jest tu chlubnym wyjątkiem. Absurdalna, ocierająca się wręcz chwilami o farsę fabuła przeplatana jest filozoficznymi monologami protagonisty, które, pozornie naiwne, dziwnym sposobem poruszają te kwestie, nad którymi na przestrzeni wieków pochylali się co dociekliwsi przedstawiciele homo sapiens. Strukturę dopełniają błyskotliwe ...

SENSACJA! POLSKI P.K. DICK ODNALEZIONY*! (*tytuł jest chwytem marketingowym)

Polacy nie gęsi, swego Dicka mają, można stwierdzić po lekturze Wiru Pamięci,  chociaż ograniczenie profesora Wnuk-Lipińskiego do roli polskiego odpowiednika słynnego autora, jest krzywdzącym uproszczeniem. Uproszczeniem, na które sobie jednak pozwalam ze względu na chwytliwość tego określenia – bo im więcej czytelników za pierwszą cykl Apostezjon chwyci, tym lepiej, rzecz ...

Herbert Rosendorfer / Budowniczy ruin

Raczej niewiele powstało dotąd lepszych powieści. Rosendorfer wykazał się jednak wyjątkową nierozwagą, rzucając na rynek debiut tego kalibru; podejrzewam, że później trudno mu było samemu sobie sprostać. Adam Lipszyc pisze w posłowiu, że wokół „Budowniczego ruin” utworzył się tajny krąg wyznawców, na wzór nieledwie loży masońskiej. Niniejszym zgłaszam swój akces ...