Type and press Enter.

O INWAZJACH / WOJNA ŚWIATÓW / H.G. WELLS

Jaka szkoda, że dziewiętnasty wiek miał tylko sto lat, myślę sobie nieraz, mógłby trwać do dziś i Bogiem a prawdą nie narzekałbym wcale. Przemysł przemysłem, romantyzm romantyzmem, a tak bardziej regionalnie: zabory zaborami, wszystko to niknie, bo ta wielka tajemnica i ten głód który nieśliśmy od samego początku – wszystko ...

Drzwi otwierają się ku wszystkim światom / Maciej Hen / Deutsch dla średnio zaawansowanych

Cztery długie lata trzeba było czekać na kolejną po smakowitej „Solfatarze” powieść Macieja Hena. Tym razem zamiast do siedemnastowiecznego Neapolu, zaprasza autor do współczesnej Warszawy, w której to wegetuje Marek Deutsch, niespełniony artysta, dyplomowany teolog i trzykrotny rozwodnik. Gdy na horyzoncie, dzięki staraniom nienagannego pod każdym względem mecenasa Piękosia, zamajaczy ...

CZERWONY KOGUT LECI WPROST DO NIEBA / BULATOVIĆ

Kiedy oko słońca wysoko na niebie, wziąłem małą zieloną książeczkę i zacząłem czytać pod drzewem się wylegując, ziemia pod stopami gotowała się od nadmiaru mizerii świata całego, a żar z nieba zlewał mnie z nią w jedno; do tego kotła wszystkiej niedoli, dolewał także moje, małe bóle. Gdzieś w tle ...

DEUTSCH DLA ŚREDNIO ZAAWANSOWANYCH / MACIEJ HEN

Mniej więcej dwa i pół roku temu, na wiosnę 2017, zapanowała u nas pod pokładem neapolitańska gorączka – po Solfatarę Macieja Hena sięgnął najpierw Utracjusz, nie minął miesiąc, nim dopadła i mnie, zaś po około roku o książce pisała jeszcze Agnieszka. I cóż – powiedzieć, że wywołała entuzjazm, to nic ...

Bardzo krótko / Sherwood Anderson / Miasteczko Winesburg

To spotkanie z amerykańską, zapóźnioną prowincją z końca XIX wieku jest chronologicznie może jedną z ostatnich literackich szans, by poobcować z człowiekiem, który nadal nie zatracił więzi z naturą. To nie jest jeszcze człowiek zagubiony na sposób dwudziestowieczny, który podmienił stałego Boga na bardzo niestałą naukę; to człowiek zagubiony na ...

OPOWIADANIOWY ZBÓJ #1

FRANCISZEK MIRANDOLA - ZATRUTA STUDNIA. Na Franciszka Mirandolę trafiłem zupełnym przypadkiem, szukając innych rzeczy, no ale, skoro już trafiłem, postanowiłem na tych kilka chwil zostać. Nie wiedząc niczego o samym autorze ani jego dziełach, zebrałem garść ebooków z opowiadaniami i, nie ryzykując niczego, poza odrobiną czasu potrzebną na lekturę, zupełnie ...

ŚWIATŁO ŚWIECI W CIEMNOŚCI / ZELAZNY / ALEJA POTĘPIENIA

Aleja Potępienia Rogera Zelaznego, to dla mnie jeden wielki festiwal zaskoczeń. Do lektury podchodziłem nieco sceptycznie – mocno zmęczony postapokalipsą zza oceanu pisaną w drugiej połowie XX wieku. Był to jeden z motywów przewodnich twórczości Phila Dicka, który w latach 50 ubiegłego stulecia mocno nakręcał się scenariuszem nadchodzącej wojny atomowej, ...

Historie Zakulisowe #12 (6) / Zniknięcie Profesora P.

1 Jedni mówili, że zwariował. Najłatwiej pomyśleć, że znikają szaleńcy. Widywano go podobno, jak szukał czegoś jedną dłonią w starych murach kamienic, mamrocząc coś cicho do siebie. Jeden z dawniejszych studentów, dziś emerytowany teoretyk religii świata, poinformował rektora, że Profesor P. był widziany 29 listopada 1966 roku o godzinie 23:13 ...

DREWNIANY KOŃ / TEN BEZCZELNY KAZIO BRANDYS #1

Co to jest literatura i po co jest ta literatura, albo inaczej: po co my ją czytamy? Czy chodzi o snucie opowieści mniej lub bardziej fantazyjnych, a może o jakiś eskapizm, chwilowe przebywanie poza światem, tak bardzo ciążącym nam na co dzień? Pewnie chodzi też o bycie rozrywką a także, ...

Historie zakulisowe #11 / WIOSNA

1 Wiosna wrasta w pogorzelisko. Słońce schodzi w plamach jasnej rdzy. Benedykt wraca z pracy. Był to dzień owocnych badań, szczególną odmianę bellis perennis uznać można za małą botaniczną sensację. Teraz wypada już tylko poddać okaz sumiennej wiwisekcji, przeprowadzić bibliograficzną kwerendę, powierzyć odkrycie patentowemu urzędowi. Benedykt jest przekonany, że stało ...

Historie Zakulisowe #10 / Gramofon, goździki

1 Leciwe wahadło waży minuty przed zmierzchem. Domenico, kupiec korzenny szczelnie oprawiony w fotel, popędza salutem fajkowych kłębów dumne smaki świata, cierpliwe kolonie zapachów, korzenie pachnące na oczach, oseski parnego rozkwitu. Cichym, niespiesznym wzrokiem oprowadza podopiecznych po kładkach gęstego eteru izby - zupełnie jakby doglądał płochliwych cebulek z akademii dla ...

Historie zakulisowe #9 / nie ma już tamtych

Deszcz marzł na szybie, ale nie było mu blisko do śniegu. Nigdy nie będzie śniegiem. Deszcz grudniowy, bo nie ma już tamtych zim.   Grudzień   Hotelik szczycił się nazwą pożyczoną od kultowego filmu. Facet z żółtawego plakatu przybitego raźno do ściany korytarza zdawał się mrugać do przechodzącego. Obaj nie ...

Historie zakulisowe 8 (2) / Bernadette (stary czas)

1 Kolibrowe skłony powiek – tak się wita Bernadette. Bernadette jest szafarką słodyczy. Sprzedaje piernikowe miasteczka w samym sercu wąskiego placyku Champs. Śnięta galeria suszonej bielizny. Krótki spacer do apteki. Bukiet serów dla mamy. Mama jest chora. W dusznym kloszu kołdry cierpi cicho i ufnie. Cukierniczy szałas z mocno opalonej ...

O źle podskórnym, dobrym tłumaczeniu i dobrodziejstwach książek słuchanych / Mechaniczna Pomarańcza / Burgess

Filmu Kubrika nie widziałem, jest na mojej liście rzeczy które bym zobaczył, ale których nie zobaczę, albowiem delikatna, wrażliwa dusza nie pozwala. Nie miałem natomiast problemów z wysłuchaniem całej powieści w audiobooku, choć i bez ekranizowania jest przeszywająco brutalna i przerażająca. Jak wrażenia? Burgess maluje dystopię zadziwiająco bliską i namacalną ...

Fizyka smutku/ Georgi Gospodinow

„Nawet nie wiesz, jacy jesteśmy szczęśliwi, że nie wiemy, jak bardzo jesteśmy nieszczęśliwi” Wybija ćwierćwiecze, kiedy do małej bułgarskiej miejscowości zjeżdżają najprzeróżniejsze dziwactwa: magicy, szarlatani, sześciometrowe węże, diabły przebrane za ormiańskie staruszki. Dzieciak, puszczony samopas z pierwszymi własnymi pieniędzmi, otoczony postaciami rodem z legend albo baśni, stoi, zdumiony, zastanawiając się, ...

WIELOGŁOS / OZIMINA / WACŁAW BERENT

Po lekturze Oziminy Wacława Berenta, tkwię w pewnym rozbiciu. Po pierwsze jestem zachwycony: bogactwem myśli upakowanych w książce i bogactwem języka, którym myśli te zostały spisane. Po drugie zaś czuję przemożną bezsilność, poczucie że książka, mimo wszystkie moje chęci i wielkie próby skupienia, w dużej mierze uciekła mi między palcami. ...

Bardzo krótko / Wacław Berent / Żywe kamienie

Zamiast sięgnąć po wydanie Biblioteki Narodowej, poszedłem na żywioł. A ten żywioł mnie porwał, przemielił i pozostawił w stanie długotrwałego oszołomienia. Powieść Berenta okazała się bowiem złożonym, wielopoziomowym arcydziełem, do którego odbioru przeciętny człowiek współczesny, ze swoimi prymitywnymi narzędziami i zaściankowym wykształceniem, po prostu nie jest przygotowany. A mimo to ...

o dobrej i złej subtelności / Nokturny / Ishiguro

Kazuo Ishiguro chciałem poczytać sobie już dość dawno temu, a to ze względu na to, że lubię oceniać książki po okładkach i wyobrażać sobie Bóg-wie-co stojące za dobrze brzmiącymi i wyglądającymi tytułami. Gdy więc zobaczyłem na sklepowych półkach Pogrzebanego Olbrzyma, od razu rozrysowałem sobie w głowie konstelację wyobrażeń: świetna okładka, ...

Bardzo krótko / Herman Wouk / Bunt na okręcie

Tę powieść polecił mi kilka miesięcy temu sam Graham Masterton; mimo tego nie paliłem się specjalnie, by po nią sięgać, ale w końcu, pod pretekstem Nowego Roku, zdołałem się przemóc. Z pewnością nie przeszkodziła mi świadomość, że przy tej okazji nabędę uprawnienia do przeegzaminowania brytyjskiego pisarza ze znajomości „Rękopisu znalezionego ...

Andrzej Kuśniewicz / Lekcja martwego języka

Andrzej Kuśniewicz swą pasję literacką realizował dwutorowo: lewą ręką ochoczo spisywał donosy na swoich kolegów, prawej używał zaś do tworzenia literatury rozumianej bardziej tradycyjnie. Nie jestem powołany, by oceniać czy rozliczać działalność lewicy; spodobało mi się jednak, co czyniła prawica. Trwa ostatni rok Wielkiej Wojny, nazwanej później I wojną światową. ...

Karel Čapek / Opowieści z różnych kieszeni

I wielcy pisarze mogą się czasem mylić. Otóż Karel Čapek, pisząc dziewięćdziesiąt lat temu te krótkie historyjki, pomylił się zupełnie w ocenie kierunków, w jakich podążą światowe literatura i kinematografia, w szczególności kryminalne oraz sensacyjne, i protagonistami swych opowiastek uczynił nie supermenów, tylko zwykłych ludzi, omylnych, ograniczonych, co tu dużo ...

Hen na Statku #1 / Najpiękniejsze lata

Materię do twórczości literackiej czerpie Józef Hen przede wszystkim z własnego życia; może sobie na to pozwolić, bo jego długa i różnorodna biografia jawi się jako studnia bez dna. W tej sytuacji od twórcy, zamiast wyobraźni, wymaga się zmysłu obserwacji oraz biegłości pisarskiej, łączącej lekkość stylu z umiejętnością wnikania pod ...

Szewc Rozpędek / Michal Ajvaz / Podróż na południe

Obrazował, obrazował i przeobrazował – pomyślałem po kilku pierwszych stronach powieści. Poeci potrafią bowiem pisać zachwycającą prozę, ale w pędzie ku opisowi i metaforze zdarza im się zapomnieć o całej reszcie. Na szczęście rychło okazało się, że to nie jest taki przypadek. Otóż jest to przypadek szczególny. Fascynująca rzecz szkatułkowa ...

Cięcie / Postrzyżyny / Hrabal

Uwaga - tekst zawiera informacje dotyczące wydarzeń z całej książki, od jej początku, do końca! (Choć w Postrzyżynach najlepsze jest samo piękno płynące z lektury. Jestem zdania, że znajomość fabuły niczego nie psuje. Mimo wszystko ostrzegam!) Tęsknota za przeszłością, utkwienie w niej wzroku i uporczywe wypatrywanie jakiegoś złotego wieku, jakiegoś ...

Studium kalekiej duszy / Dostojewski, Orbitowski

To Dostojewski pierwszy odważył się zapytać, co tkwi w duszy zbrodniarza, a nawet okazał się na tyle skupiony i wnikliwy, by konsekwentnie brnąć przez otchłań niejednoznacznej odpowiedzi. Król relatywizmu, książę adaptacji myśli Nietzschego. Minęło półtora wieku, a temat moralnych dewiacji ukierunkowanych na uzurpatorów władzy nad życiem i śmiercią wciąż intryguje i ...

Zawsze wczoraj / Sklepy cynamonowe / Schulz

Z jakichś przyczyn ciągnie mnie każda lektura będąca ucieczką, szczególnie zaś ucieczką w przeszłość, byle przeszłość niezbyt daleką, byle namacalną. Na tyle bliską by wszystko pamiętać i na tyle daleką, by pamięć zdeformowała świat, którego już nie będzie (choć podobno wszystko, co było, znów będzie). Z tych przyczyn z zachwytem ...

Bardzo krótko / Ernst Augustin / Mama

Po lekturze drugiej i ostatniej, niestety, wydanej w Polsce powieści Augustina, nie mam już wątpliwości, co jest motywem przewodnim twórczości tego wybitnego pisarza. „Mama” ukazała się zresztą u nas pod swym pierwotnym tytułem, ale jej niemieckie wznowienie wyszło jako „Piękny Zachód”. I Augustin dowodzi, że pod tym pięknem piętrzą się ...

Kazimierz Brandys / Wariacje pocztowe

Podczas ostatniej wizyty we Wrocławiu widziałem się z Utracjuszem i gdy książkowa dyskusja o tym, co aktualnie czytamy, czym gardzimy a co uwielbiamy wybuchła na dobre, powiada mój rozmówca: „Wariacje pocztowe Brandysa, to jedna z lepszych książek jakie czytałem!”. A jako, że to jegomość szalenie powściągliwy i ostrożny w wydawaniu ...

Bardzo krótko / Vladislav Vančura / Koniec starych czasów

Razem z Brandysem polecono mi Vančurę i jest to kolejny strzał w dziesiątkę. Wcześniej o nim nie słyszałem i teraz doskonale rozumiem, dlaczego – nie bardzo wyobrażam sobie proces przekładania tej prozy. Na szczęście w Polsce kilka podobnych prób podjęto, choć dawno temu – może dziś mamy mniej odwagi. Czeski ...

O SPOTKANIU / TISCHNER, INNY, ROBINSON

Owładnął mną ostatnio obraz Robinsona Crusoe żyjącego samotnie na wyspie. Najważniejszym momentem całej tej opowieści jest dla mnie moment, w którym głodny jakiegokolwiek spotkania, Robinson znajduje na plaży odcisk cudzej stopy. I ta scena była przy mnie podczas lektury Innego księdza Tischnera, przez jej pryzmat na jego pracę patrzyłem. Ta ...

Człowiek kontra Historia / Kazimierz Brandys / Nierzeczywistość

Fascynująca jest historia powstania „Ronda” i „Nierzeczywistości”, dwóch pokrewnych utworów Kazimierza Brandysa. Pisarz najpierw zasiadł do pierwszego z nich, klasycznej powieści, ale porzucił go po 153 stronach, bo zastosowana formuła nie przystawała do założonego materiału ideowego. Wówczas napisał „Nierzeczywistość”, niejako alternatywną wersję „Ronda” z tym samym bohaterem, zamiast na fabule ...

Żar/ Sándor Márai

Najlepszym sposobem, aby poznać szczególność myślenia i pisania Sándora Máraia, będzie przeczytanie zapisków Utracjusza z czytania Dziennika, bardzo zachęcam: https://statekglupcow.pl/2018/01/21/swiadectwo-niezlomnosci-marai/ Żar jest dla mnie powieścią wyjątkową z wielu powodów. Przede wszystkim dlatego, że nie traktuje o miłości, nie dosłownie. To bardzo przyjemne znaleźć książkę, w której cień miłości nie przysłania ...

O JABŁKACH I JABŁONIACH / DIUNA: DŻIHAD BUTLERIAŃSKI

Pięć lat temu chwyciłem w ręce Diunę Franka Herberta i... cóż to było za spotkanie! Jeszcze w trakcie lektury, zgromadziłem pięć kolejnych tomów i tak, przez kolejne tysiące stron i kilka miesięcy, przeżywałem jedną z największych przygód mojego czytelniczego życia! Doświadczenie na tyle mocne i wyraźne, że do dziś pamiętam ...

Lektury uzupełniające #24 Wielbić bez zastrzeżeń

autor: Jan Wolfgang Goethe; książka: Powinowactwa z wyboru Historia miłosnego czworokąta:  małżeństwo, przyjaciel i wychowanica pani domu. W idyllicznej scenerii (idyllicznej z założenia, ale i tak odnosi się wrażenie, że wrażliwość społeczna Goethego od czasów "Cierpień młodego Wertera" przytłumiła się znacznie),  więc, w tej utopii pięknych, bogatych i dobrych porywy ...

Zły/ Tyrmand

Jak pusto, jak pusto, mimo pozorów, że coś się kręci i świeci Leopolda Tyrmanda znałem dotąd ze słyszenia zaledwie - że hipster swoich czasów, nadto propagator jazzu, kobieciarz, zdolny pisarz, znajomy Herberta. I z jednego cytatu o skarpetkach: “Mizantropi i nudziarze zawsze mają na nogach brzydkie, nieciekawe, ponure skarpetki, zaś ...