Type and press Enter.

Lektury uzupełniające #50 Opowieść malarza

książka: Patrząc; autor: Józef Czapski „Patrząc” to zbiór esejów o malarzach, malowaniu, wystawach, inspiracjach (jest tu kilka recenzji literackich: Proust,  Malraux), wiele wspomnień o przyjaciołach kapistach. Teksty ułożono chronologicznie możemy więc śledzić malarską drogę samego Józefa Czapskiego: powracające nazwiska to Cézanne, Bonnard, Matisse, de Staël. Pierwszy tekst pochodzi z roku ...

Bardzo krótko / Poggio Bracciolini / Opowieści ucieszne

Poggio Bracciolini, badacz, który odzyskał dla świata Lukrecjusza czy Petroniusza, popełnił również ten zbiór facecji, dobrych w zamyśle do przytoczenia w każdym towarzystwie, by zabłysnąć dowcipem i wymową. Ich tematyka jest zróżnicowana, a bohaterowie okazują ludowy spryt z równym powodzeniem w polu, jak i w alkowie. Z początku zbiór wzbudził ...

POD SKRZYDŁAMI NIKE #8.1 / PANDORA – HENRY JAMES

Po Henry’ego Jamesa sięgnąłem przy okazji Autografów Jaffreya Asperna, o całkiem udanej lekturze rozpisywałem się już jakiś czas temu. Tymczasem znalazł się pretekst do powrotu: w tytule małej, zawierającej Autografy książeczki, można znaleźć dopisek „…i inne opowiadania” i za sprawą tego dopisku, a także Pandory, pierwszego z rzeczonych innych opowiadań, ...

Bardzo krótko / Roberto Bolaño / Dziwki morderczynie

Ten zachęcająco zatytułowany zbiór to w istocie wyrafinowana (intelektualnie i literacko) dyskusja z tezą, że literatura musi mieć cel, poznawczy lub pedagogiczny, zamiast opisywać fenomen życia, z jego nagłymi zwrotami, słodko-gorzkim smakiem, niemożnością prawdziwego zrozumienia drugiego człowieka i ogólnym poczuciem bezsensu. Bolaño jak zwykle zręcznie manewruje między faktami a fikcją, ...

Bardzo krótko / Arthur Schnitzler / Panna Elza i inne opowiadania

Pisałem już kiedyś o "Powrocie Casanovy", który podbił mnie ubraniem porywów duszy w styl niebywale precyzyjny. Okazuje się jednak, że ta nowelka, choć mistrzowska, nie do końca jest dla Schnitzlera reprezentatywna. Zbiór opowiadań "Panna Elza" ukazuje austriackiego pisarza nadal maksymalnie skoncentrowanego na wewnętrznych przeżyciach swoich bohaterów, lecz gotowego oddać je ...

Dwa listy do tych, co tęsknią do krain dziecinnych

1 Czy pamiętacie ten ogród... Czerwień... Słońce... * Gilbert Keith Chesterton stworzył dorosłego bohatera, który dzięki swoim dziecinnym przymiotom poskramia zagadki kryminalne. Detektyw-samouk-poeta-samouk wiąże garnek z hełmem jak igłę z lancetem. Rozwiązując na oczach zdumionych towarzyszy węzły kolejnych zagadek, sięga jednak po stare narzędzia śledcze dorosłych: logikę, retorykę, rachunek prawdopodobieństwa, ...

Bardzo krótko / Lem / Solaris

W przypadku niektórych powieści Stanisława Lema zachodzi pokusa szybkiej lektury, oparta na wyraźnie zarysowanej tajemnicy oraz dynamicznie zmontowanej sekwencji zdarzeń. W schemat ten wpisują się chociażby "Niezwyciężony" czy "Eden", a także - do pewnego momentu - "Solaris". Pokusie tej należy dać odpór za wszelką cenę. W warstwie problemowej jest bowiem ...

Bardzo krótko / Siergiej Lebiediew / Granica zapomnienia

Każdy naród powinien rozliczyć się ze swą przeszłością, jeśli chce stać się narodem zdrowym. Pamięć kształtuje tożsamość, wyparcie zaś sprawia, że pod cienkimi bliznami rany wciąż palą żywym ogniem, nie pozwalając na normalną aktywność. Z takiego założenia wychodzi Siergiej Lebiediew, usiłując spojrzeć na łagrowe dziedzictwo Rosji z innej perspektywy - ...

POD SKRZYDŁAMI NIKE #8 / AUTOGRAFY JEFFREYA ASPERNA – HENRY JAMES

Literatura potrafi nieznośnie palić, porywać i fascynować. I w tym najmocniejszym oddziaływaniu nie chodzi bynajmniej o nieprzespane z powodu kolejnych rozdziałów noce, o emocje, jakie podczas lektury przeżywamy, ani nawet o te brednie o znajdowaniu w książkach swojego odbicia. W literaturze chodzi o spotkanie: o to, że ktoś kiedyś siedział ...

Skromna obrona domów publicznych albo rozprawa o porubstwie / Mandeville

Oświeceniowi reformatorzy dostrzegali potrzebę ingerencji w przeróżne dziedziny życia. Bernard Mandeville, Holender z urodzenia, Anglik z wyboru, zapragnął obsiać na nowo poletko porubstwa, od zarania ludzkości uprawiane z zapałem godnym spraw wiecznych. Impulsem, który skłonił go do tej interwencji, była działalność purytańskich stowarzyszeń, dążących do całkowitej likwidacji prostytucji w Wielkiej ...

STRONY WYŁOWIONE #3 / NOWSZY TESTAMENT

Będąc dzieckiem, w swoją dziewiątą wiosnę, zapędziłam się między drzewa. Coraz głębiej w szelest, coraz dalej w zieleń, coraz mocniej w igły i liście, aż do momentu, w którym odwróciłam się i odkryłam, że za plecami nie mam już świata. Wzruszyłam ramionami i postanowiłam zostać, wyboru zresztą wielkiego nie było. ...

DZIENNIK WIDMOWY #1

Wiadomości, jakimi wymieniamy się z Bocianem dzielą się na cztery kategorie. Pierwsza to rozmowy o życiu. Druga to rozprawy o muzyce, począwszy od industrialu z lat osiemdziesiątych, przez muzykę filmową, aż po pop dla zepsutych nastolatek (zgodnie twierdzimy, że najlepszy jest rzecz jasna ten ostatni). Trzeci rodzaj wiadomości, to zdjęcia ...

Lektury uzupełniające #49 Całkiem inna historia

tytuł: Kobiety, sztuka, społeczeństwo;  autor: Whitney Chadwick Książka ta jest syntetycznym ujęciem historii aktywności artystycznej kobiet (malarstwo, rzeźba, tkactwo, sztuki współczesne w nich zakorzenione, performens) od wczesnego średniowiecza do pierwszego dziesięciolecia XXI wieku. O ile w rozdziałach historycznych autorka skupia się na zachodnim obszarze kulturowym, sztuka współczesna obejmuje świat globalnie. ...

ZEW CTHULHU / LOVECRAFT

Jest taki rodzaj bezkształtnej, nieokreślonej grozy, którą wszyscy, jako coś pierwotnego odczuwamy, niepokój w ciemności, doszukiwanie się kształtów na ciemnym horyzoncie, jakieś nienazwane niepokoje. I chyba właśnie w tych miejscach tkwi powód, dla którego twórczość Lovecrafta jest do dziś rzeczą unikatową i wyjątkową. A utrzymanie wysokiej pozycji w panteonie grozy ...

NOWOŚCI, KTÓRYCH NIE MUSICIE CZYTAĆ, BO MY (PONIEKĄD) ZROBILIŚMY TO ZA WAS #5

J.K. Rowling „Harry Potter i Kamień filozoficzny”, recenzuje Marcin. Ta książka może stać się światowym fenomenem. Przygody młodych czarodziei opisane przez nieznaną szerzej nauczycielkę języka angielskiego zabierają nas w magiczny świat przepełniony czarami. Pozycja obowiązkowa dla każdego czwartoklasisty. Moja ocena: 7/10. Stefanie Stahl „Jak myśleć o sobie dobrze? O sztuce ...

UPIÓR OPERY / GASTON LEROUX

Gdy sięga się po Upiora Opery, ma się to dziwne wrażenie, które zjawia się zawsze, ilekroć spotyka się tytuły podobnego formatu. Książka Gastona Lerouxa wpłynęła na wyobraźnię swojej epoki, powtarzana w kilkudziesięciu adaptacjach filmowych i telewizyjnych, w niezliczonych spektaklach i odniesieniach literackich, odbijała się echem przez cały wiek dwudziesty, wciąż ...

Max Frisch / Dziennik 1946-1949, 1966-1971

W "Dziennik" Frischa trudniej się wgryźć niż w dziennik przeciętnego ludzkiego kabanosa. Starannie skomponowany, jest ten tom nie tylko nośnikiem intelektualnych, lecz również artystycznych ambicji autora i składa się z kilku niepowiązanych na pierwszy rzut oka elementów. Są tu oczywiście zapiski autobiograficzne, czyli relacje z podróży, spotkań (np. z Bertoltem ...

WYSPA DOKTORA MOREAU / H.G. WELLS

Historia fikcji naukowej ma piękne rozdziały, a im dalej sięgniemy, tym ciekawsze rzeczy znajdziemy. Zmieniająca się z czasem wizja świata, konsekwencja odkryć i myśli, zachowuje się w twórczości fantastycznonaukowej jak owady w bursztynie. Jak pięknie naiwne są te wizje młodego Dicka, w których na Wenus leci się przez kilka godzin. ...

APOKRYFY RUSKIE / ALEKSY RIEMIZOW – OPOWIEŚCI APOKRYFICZNE

Jest taka scena w Tumulcie i widmach, konkretniej w eseju Cedr, do której zawsze wracam, ilekroć czytam Riemizowa, Czapski odwiedza tam małe, paryskie mieszkanko, gdzie żyje stary rosyjski pisarz. Staruszek ślepnie, a może nawet już oślepł, ale mimo to tworzy, tworzy, tworzy, codziennie od rana dyktuje kolejne opowieści, jakby bał ...

Przeciw stałości / Robert Walser / Niedzielny spacer

"Niedzielny spacer" zawiera trzy zbiory opowiadań, oryginalnie opublikowane kolejno w 1917, 1920 i 1925 roku. Każdy z nich jest w dużym stopniu autobiograficzny, każdy jest też w dużym stopniu odmienny od pozostałych. Robert Walser to bowiem pisarz umykający. Pierwszy tom składa się z bardzo krótkich, nierzadko jedno- bądź dwustronicowych historii. ...

WIERSZE PODEBRANE #16 / WIERSZ OSIPA MANDELSZTAMA

Osip Mandelsztam, *** Przekład Stanisława Barańczaka   Żyjemy tu, nie czując pod stopami ziemi, Nie słychać i na dziesięć kroków, co szepczemy, A w półsłówkach, półrozmówkach naszych Cień górala kremlowskiego straszy. Palce, tłuste jak czerwie, w grubą pięść układa, Słowo mu z ust pudowym ciężarem upada. Śmieją się karalusze wąsiska ...

POD SKRZYDŁAMI NIKE #7 / TRANZYT ANNY SEGHERS

Tranzyt Anny Seghers, to książka o człowieku osobliwie bezdomnym. Niemiec uciekający z Niemiec, obrabowany z własnego kraju i narodu, ukrywa się w okupowanym Paryżu, pośród obcego, acz życzliwego narodu, ale i z Paryża trzeba w końcu uciekać, wojny miewają nieopisany apetyt. Z Paryża przeskakujemy do Marsylii, gdzie nazistów co prawda ...

Roberto Bolaño / Literatura faszystowska w obu Amerykach

To bardzo dziwna książka. Nieodparcie zabawna i głęboko smutna. To zarazem jedna z najlepszych książek, jakie czytałem w ostatnich latach. Bolaño kreśli sylwetki trzydziestu pisarek i pisarzy z Ameryki (głównie Łacińskiej), którym przytrafił się flirt ze skrajnie prawicową ideologią, dla ułatwienia wrzuconą tu do wspólnego worka faszyzmu (w oryginale: nazizmu). ...

SARMACKI ATLAS GWIAZD NANIEBNYCH / O GWIAZDACH CZARNYCH I SPOTKANIACH NIESPODZIEWANYCH / WYPRAWA PIĄTA

Po tym jakeśmy odwiedzili nadobną Dubhe i z mnogim narodem dzielnych jej mieszkańców wielu wielkich a znacznych dzieł dokonali, błąkalim się przez czas jaki, głowiąc się przy tym dokąd udać się w dalszej kolejności, a powstały w tej materji nawet swary między nami, jako że Henryka ciągnęło na zachód, mnie ...

WIERSZE PODEBRANE #15 / SREČKO KOSOVEL / JESIENNIE CICHO

Srečko Kosovel, Jesiennie cicho tłum. Karolina Buska Kostec   Jesiennie cicho jest we mnie i na zewnątrz. Pięknie, dokąd pomyślę. Ogrom pracy mnie czeka. Czyż to nie radość? Nie walczę o honorowe obywatelstwo w społeczeństwie ludzi, lecz o nie w świecie piękna i sprawiedliwości. Czym jest radość? Pragnieniem życia. Radością ...

POŁOŻNA Z AUSCHWITZ / MAGDALENA KNEDLER

Pamiętam, jak lata temu czytałem książkę „Poza winą i karą” Jeana Améry’ego, belgijskiego pisarza austriackiego pochodzenia, który - przeżywszy koszmar obozu koncentracyjnego – popełnił samobójstwo jesienią 1978 roku. Autor opisuje w niej przemyślenia osoby, która doświadczyła tortur. Używając skrótu myślowego, można powiedzieć, że Améry dochodzi do wniosku, iż człowiek, który ...

Bardzo krótko / Vladimir Nabokov / Splendor

Nazwisko Nabokov bywa zazwyczaj wymawiane z nabożną czcią bądź z ekstatyczną wibracją, ale nasze drogi dotąd się nie skrzyżowały. Ten stan rzeczy zmieniła dopiero pochlebna wzmianka na temat jednej z jego mniej znanych powieści w którymś z tomów dzienniko-esejów Kazimierza Brandysa. I owszem, docieranie do Nabokova poprzez Brandysa to nieco ...

SARMACKI ATLAS GWIAZD NANIEBNYCH / O PRZESUNIĘCIU K’CZERWIENI / WYPRAWA CZWARTA

Po przygodach na Otylii, opisanych w rozprawie ostatniej, kosmiczne etery przemierzalim wraz z Henrykiem z piersiami pełnymi nadziei i dobrych oczekiwań – w końcu trudno, byśmy trafili w gorszą sromotę niż otyliowa niewola! Mieliśmy już opuszczać północny nieboskłon i z gwiazdozbioru Erydanowego na południe się kierować, aleśmy uradzili powrót w ...

WIERSZE PODEBRANE #14 / RIMBAUD / ŚWIĘTA GŁODU

Rimbaud, Święta głodu tłum. Ryszard Mierzejewski   Mój głód, mówię Annie, Na twym ośle ucieknie. Jeśli coś smakuję, to nie ma znaczenia, To jak kamienie i ziemia. Dryń! Dryń! Dryń! Dryń! Powietrze jedzmy, Ziemię, żelazo, skały. Obróćcie się, głody! Karmcie się, głody, Łąko dźwięków! Wdzięczące się i drżące trucizny Powojów; ...

NOWOŚCI, KTÓRYCH NIE MUSICIE CZYTAĆ, BO MY (PONIEKĄD) ZROBILIŚMY TO ZA WAS #3

  Juan Luis Arsuaga, „Życie. Fascynująca podróż przez 4 miliardy lat” recenzuje Marcin Rzadko zdarzają się tak długowieczni pisarze jak Juan Luis Arsuaga. Człowiek ten z powodzeniem mógł pełnić w życiu jakąś doniosłą funkcję, na przykład być kaskaderem Chrisa Penna we „Wściekłych psach” albo sobowtórem Gian Piero Gasperiniego, wybitnego włoskiego ...

Sándor Márai / Dziennik 1949-1956

Jedno jest pewne: gdyby Sándor Márai urodził się Smerfem, byłby Marudą. Drugi tom "Dziennika" rozpoczyna się w Neapolu, chyba moim ulubionym mieście. Márai mało się jednak zachwyca samym miastem i tylko trochę bardziej jego mieszkańcami, bo sen z powiek spędzają mu kłopoty finansowe, a właściwie brak jakichkolwiek dochodów, mocno sprzężony ...

Niesforny kisiel / Stanisław Lem / Cyberiada

Mój kryzys czytelniczy trwa już kilka miesięcy, choć niełatwo przyszpilić jego istotę. Trochę nie chce mi się czytać, a gdy już coś przeczytam, nie bardzo chce mi się o tym pisać. A jeśli nawet coś napiszę, przychodzi mi czytać to z kolei z autentyczną odrazą. Krótko mówiąc - nie jest ...

SARMACKI ATLAS GWIAZD NANIEBNYCH / WYPRAWA WTÓRA / BETELGEZA

Ledwiem Alnilam i krążącą wokół niego Baltazarię opuścić zdążył, ledwiem odsapnął po tamtejszych przygodach, jąłem się rozglądać, głodny przypadków nowych – dokąd trafię i jaka mię nowa awantura porwie? W niebieskim swoim atlasie, obaczyłem, że nieopodal znaleźć można gwiazdę wielką – Betelgezę, także w gwiazdozbiorze Oryjona świecącą. Wskazałem tedy kierunek ...

NOWOŚCI, KTÓRYCH NIE MUSICIE CZYTAĆ, BO MY (PONIEKĄD) ZROBILIŚMY TO ZA WAS #2

Ransom Riggs, Konferencja ptaków. Osobliwy dom pani Peregrine. Tom 5 recenzuje Utracjusz Nie lubię książek, które nie spełniają złożonej w tytule obietnicy. Tymczasem "Konferencja ptaków" wcale nie opowiada o międzynarodowym zjeździe dżentelmenów, którzy porównują swoje ptaki. Bardzo słabo.   Agnieszka Stelmaszyk, Porwanie Prozerpiny. Mazurscy w podróży. Tom 2 recenzuje Marcin ...

Bardzo krótko / Aleksy Riemizow / Siostry krzyżowe

Oto Rosja jurodiwych i świętych starców, wtłoczona siłą w nową erę postępu i biurokracji, w nową miejską tkankę, wreszcie w nowy porządek bytu, i za cholerę niemogąca się w tym odnaleźć. Boga nikt bowiem tak naprawdę nie zastąpił; a struktura społeczna wcale się nie zmieniła - nie nadeszła żadna nowa ...